مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
قیمت نفت در یک سال و نیم اخیر روندی کاهشی در پیش گرفته و عرضه نفت رو به افزایش گذاشته است. اما نشست اخیر کشورهاي عضو اوپک و حضور کشورهای غیر اوپک چون روسیه و توجه به کاهش توليد خود با هدف افزايش قيمت ها موجب افزایش نسبی قیمت نفت شد. در همین راستا برای بررسی بیشتر چشم انداز قیمت نفت و آینده آن گفتگویی با دکتر با دکتر آلبرت بغزیان داشته ایم:
واژگان کلیدی: کاهش قیمت جهانی نفت، کاهش قیمت نفت،قیمت نفت، آینده قیمت نفت، چشم انداز
مرکز بین المللی مطالعات صلح: علل وضعیت کنونی و تداوم قیمت پایین در بازار نفت جهان چیست؟
بازار نفت طی چند ماه گذشته با مازاد عرضه ای روبر بود که همین امر موجب کاهش قیمت در زمستان شده بود. در این میان با تلاش اعضای اوپک و بویژه ایران و به موافقت رساندن اعضایی اوپکی مانند عربستان و غیر اوپکی مانند روسیه در مورد کاهش مازاد نفت در بازار جهانی موجب شد که با افزایش قیمت بتواند نگرانی کسری بودجه ای اعضای اوپک و غیر اوپک را برطرف کند . در این میان این امر رخ داد. یعنی یک فریز نفتی برای روسیه رخ داد و نوعی کاهش تولید برای اعضای اوپک چون عربستان (که در سالهای گذشته تولید بالایی را در بین کشورهای اوپک انجام داده بودند) مورد توجه قرار گرفت. در این میان برد ایران در این بین آن بود که نخست اوپک را مدیریت کند و اقتداری را در بین کشورهای اوپک از خود نشان دهد. همچنین توانست عربستان و روسیه را برای کاهش میزان تولید نفت خام خود راضی کند . در وهله سوم هم توانست افزایش تولید ایران مد نظر قرار گرفت و به تایید دیگر بازیگران نفتی برساند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در شرایط کنونی روسیه چه نگاهی به آینده بازار و قیمت نفت دارد؟
در خواست کشوری چون روسیه این است که بتواند اقتدار خود را در بخش تولید کنندگان غیر اوپک داشته باشد و کاهش قیمت نفت را از طریق افزایش تولید و صدور آن جبران کند. اما در وضعیت کنونی کاهش تولید نیز مد نظر روسیه قرار گرفته است. اما در مقابل عربستان تلاش کرده بود تا سهم ایران را از آن خود کند و ایران نتواند ادعایی در مورد افزایش تولید کند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: با توجه به شرایط کنونی اصولا نقش تولیدکنندگان غیر اوپک در عرضه و ساختار قیمت گذاری نفت تا چه حدی مهم و تاثیرگذار است؟
اعضای غیر اوپک بیشتر قیمت پذیر هستند. یعنی با توجه به حجم عرضه بالای تر نفت در بین اعضای اوپک آنها انسجام لازمی را برای هماهنگی سیاست های انرژی در بین کشورهای نفتی غیر اوپک ندارند. بنابراین تابع رویکردهای نفتی سیاست های نفتی اعضای اوپک هستند. در این میان برخی از این اعضای غیر اوپک در زمان بالارفتن قیمت نفت هزینه تولید نفت شان بالا می رود و با این افزایش وارد جرگه تولید نفت میشوند. برخی نیز نفت هایی غیرمتعارف دارند و هزینه تولید با قیمت هایی بالا انجام میگیرد . در بعد دیگر نیز برخی از این اعضای غیر اوپک در زمان افزایش قیمت نفت در اندیشه بهبود تکنولوژیک و استخراج از یک سری مخازن چون نفت شل میشوند. بنابراین رویکرد اعضای غیر اوپک به نوعی متاثر از اعضای اوپک و تصمیم آنها در مورد کاهش قیمت و یا افزایش آن است .
مرکز بین المللی مطالعات صلح: نقش کنونی عراق در بازار نفت در شرایط کنونی چیست؟
کشورهایی چون عراق نیاز به بازسازی اقتصاد خود و ترمیم ساختار نفتی خود دارند. این امر نیازمند فروش نفت بیشتر است. در واقع ذخایر نفتی عراق بیشتر جوان است. اگر مساله داعش و ناامنی حل گردد، موجب توجه به نفت بیشتر میشود. این امر فرصت خوبی است تا ایران نیز بخشی از بازار کالا و خدمات عراق را به دست گیرد. در این بین عراق در وضعیت کنونی سهمیه خود را استفاده نمیکند و عربستان از این وضعیت بهره میبرد. در این بین تثبیت بیشتر شرایط سیاسی و امنیتی عراق موجب توجه بیشتر به صادرات میگردد و افزیش عرضه نیز به نوبه خود موجب کاهش قمیت نفت میگردد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: متغیر امریکا و نفت شیل این کشور تا چه حدی می تواند آینده بازار را تحت تاثیر قرار دهد؟
امریکا هم میتواند بزرگترین تولید کننده نفت در جهان باشد و از سوی دیگر هم مصرف کننده بزرگ نفت در جهان است . در این میان این تاثیرگذاری دو سویه در بازار نفت جهان در وضعیتی است که امریکا عملا بخشی از کمبود نفت خود را از کشورهایی چون ونزوئلا تامین میکند. در این میان افزایش قیمت نفت از یک سو به نفع امریکا است و می تواند نفت های گران تر خود را وارد بازار کند. همچنین افزایش قیمت نفت هم این کشور را تشویق میکند تا به سراغ نفت های با تکنولويی برتر رود. در این میان هم باید توجه داشت که اگر تقاضای امریکا از بازار نفت خارج گردد، در آن صورت درآمد کشورهایی که از این کشور کالا وارد میکنند کمتر میشود و کمتر کالای امریکایی تقاضا میکنند. بنابراین این امر نیز حالتی دولبه است. در واقع افزایش قیمت نفت موجب افزایش درآمد کشورهای نفت خیز طرف تجاری امریکا میگردد و موجب افزایش واردات از امریکا میگردد و برعکس در صورت کاهش قیمت نفت موجب کاهش واردات از امریکا می گردد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در وضعیت کنونی منافع ایران چیست؟
منافع ایران بیشتر برمیگردد که هم اقتدار خود را در اوپک برگرداند و سهمیه خود حفظ کند. اما تاکنون توان تولید خود را بالابرده ایم اما به مقدار سهمیه خود نرسیده ایم. به نظر من ایران در زمینه ایجاد تثبیت در بازار انرژی در مورد تعیین سهمیه ها نقش خوبی را بازی کند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: با توجه به برخی خوش بینی هایی در مورد افزایش قیمت نفت وضعیت کنونی قیمت نفت به چه سمت و سویی حرکت خواهد کرد؟
افزایش قیمت نفت در زمستان بنابه دلایل جوی است که در زمستان امسال نقش چندانی نداشت و بخشی هم مرتبط با هزینه تولید نفت است. در این میان به توجه به کاهش هزینه تولید نفت شیل این امر افزایش قیمت را توجه نمیکند. در این بین بیشتر نقش دسترسی و کمیابی است. بنابراین آینده نفت افزایش قیمت به صلاح ما نیست و باید به گونه ای نباشد که تولید کننده های دیگر وارد بازار گردند. لذا پیش بینی میگرد که حدود 5 دلار افزایش یابد و در فصل بهار نیز شروع به کاهش کند.
