طاهره گودرزي
كارشناس مسائل فلسطين
مركز بين المللي مطالعات صلح – IPSC
نفت و گاز از جمله منابع طبیعی هستند که هر اقتصادی برای تامین نیاز خود در پیمودن راه توسعه و شکوفایی نیازمند دستیابی به آن بوده است هرچند که در این میان، جایگزین هایی بهتر و ارزان تر، برای آنها معرفی شده اند. علی رغم این امر، منابع انرژی جدید با نقاط منفی و مثبت خود همراهند و در صورت مهیا بودن شرایط، هنوز هم دسترسی به این منابع انرژی در جهان از اهمیت والایی برخوردار است.
واژگان كليدي: منابع گازی فلسطین، محرومیت اقتصادیٌ، منابع گاز، فلسطین، منابع گازی اسرائيل
فلسطین اشغالی نیز به حکم شرایط خاص خود به عنوان منطقه ای تحت اشغال و گرفتار محرومیت های شدید اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، در حوزه انرژی عقب نگه داشته شده و نتوانسته هم پای سایر همسایگان خود در این زمینه پیشرفتی داشته باشد. البته در این راستا، وضعیت داخلی جامعه فلسطینی از جمله تفرقه و شکاف نیز به عنوان عاملی مساعد در جهت منافع رژیم اشغالگر در بازی با یکی از مهمترین منابع توسعه پایا به شمار می رود.
فلسطینی ها به شدت درگیر کمبود منابع انرژی هستند به ویژه بخش برق رسانی آنان و نبود سوخت کافی در این نقطه، وضعیت دشواری را برای فلسطینی های ساکن در اراضی اشغالی سال 1967 پدید آورده است. با توجه به اینکه نوار غزه تحت محاصره شدید ی قرار دارد و اداره گذرگاه های اراضی فلسطینی سال 1967 با اراضی اشغالی سال 1948 در دست صهیونیست هاست و آنان می توانند ورود و خروج کالاها در این منطقه را تحت سیطره خود داشته باشند، بحران های شدید ناشی از کمبود سوخت و برق برای مردم فلسطین به وجود می آید.
بر اساس داده های مرکز اطلاعات ملی فلسطین، تلاش های متعددی برای حفاری و اکتشاف منابع نفت و گاز صورت گرفته است که در پی آن میدان گازی طبیعی در نزدیکی سواحل غزه در سال 1998 کشف شد ولی کار بهره برداری از آن آغاز نشد. اگرچه قرار بود شرکت بریتیش گاز در آن سرمایه گذاری نماید ولی با ایجاد شکاف میان فلسطینی ها و اعمال نفوذ اسرائیلی ها، این شرکت نتوانست کاری در این زمینه انجام دهد. این وضعیت با محاصره دریایی نوار غزه توسط اشغالگران صهیونیست وخیم تر شده است. همچنین یک میدان گازی دیگر هم در رنتیس واقع در غرب رام الله در کرانه باختری کشف شده که صهیونیست ها به بهانه نزدیکی این منطقه به خط آتش بس سال 1948، اجازه دسترسی فلسطینی ها به آن را نمی دهند و خود اقدام به بهره برداری از آن کرده اند به طوری که نام مجد4 را بر آن نهاده و حتی در بین سال های 2015 و 2016، اقدام به فروش از آن نموده اند. شرکت “گفعوت عولام” اسرائیل، با حفاری بیشتر در اراضی منطقه رنتیس، توانسته چاه های نفتی مجد2 و3 و 4 را نیز کشف نماید که دلایل زیادی درباره وجود مقادیر زیادی نفت در شرق این چاه ها موجود است و می توان با استناداتی ثابت کرد که بیشتر این منابع، در اراضی کرانه باختری واقعند.این رژیم قصد دارد 40 حلقه چاه برای استخراج نفت و گاز در منطقه رنتیس حفر نماید و حتی در اراضی روستای رنتیس نیز اقدام به حفاری نموده است.
گفتنی است که از سال 1992 به بعد، رژیم صهیونیستی تلاش های خود را برای اکتشاف نفت در امتداد خط سبز بین قلقیلیه و رام الله افزایش داده است.
از سال 2013 به بعد، فلسطینی ها قصد داشتند که طرح توسعه میدان گازی رنتیس را به شرکت های خارجی سپرده و درآمدی را نیز عاید خود نمایند اما این امر با کارشکنی های رژیم اسرائیل با مشکلات متعددی مواجه شد.
نگرانی از دسترسی فلسطینی ها به منابع گازی و نفتی از سوی رژیم صهیونیستی که طبیعتا باعث استقلال بیشتر اقتصاد فلسطین می شود، باعث شده که آنان همواره با هر ابزار و بهانه ای مانع این امر شوند کما اینکه دسترسی فلسطینی ها به منابع نفتی و گازی باعث اخلال در سرقت منابعی می شود که صهیونیست ها به عنوان سلاحی استراتژیک در حفظ برتری خود از آن استفاده می کنند. این در حالی است که طبق مفاد حقوق بین الملل از جمله کنوانسیون ژنو، استفاده از منابع طبیعی اراضی اشغالی توسط رژیم اشغالگر ممنوع است. صهیونیست ها با بی توجهی به موازین بین المللی تلاش دارند که از میادین گازی و نفتی به عنوان وسیله ای برای ائتلاف های منطقه ای و محرومیت هرچه بیشتر فلسطینی ها استفاده نمایند. امری که در میادین انرژی ادعایی رژیم صهیونیستی در دریای مدیترانه و همگرایی با قبرس در این زمینه به وضوح قابل مشاهده است.
این رژیم سال های متمادی به صورتی هدفمند و با تحمیل قراردادهایی اقتصادی و سیاسی به سازمان آزادی بخش و طرف فلسطینی تلاش کرده که اولویت های تجاری و اقتصادی خود را در راس دغدغه های فلسطینی ها قرار دهد و اقتصادی سیاسی با محوریت خود پدید آورد که طی آن فلسطینی ها برای تداوم حیات خود ناگزیر به وابستگی هرچه بیشتر به صهیونیست ها باشند و از این طریق بتواند مطامع سیاسی خود را نیز برآورده سازد بنابراین طبیعی است که نگاه صهیونیست ها به منابع گازی فلسطینی، سرقت آن در حد امکان و یا مسکوت گذاشتن آن و محروم کردن فلسطینی ها از آنها می باشد.
به علاوه، نگرانی دولتمردان فلسطینی در دسترسی حماس به منابع انرژی باعث شده که آنها نیز ادعایی رسمی در این خصوص نداشته باشند و تلاشی مثمر ثمر انجام ندهند. جلوه های این امر را می توان در شکایت های حماس مبنی بر تلاش تشکیلات خودگردان در رام الله برای محروم کردن نوار غزه از خط 161 برق رسانی رژیم صهیونیستی مشاهده کرد. در این ماجرا ظاهرا مقامات تشکیلات خودگردان از طرف اسرائیلی خواسته مساله برق رسانی به نوار غزه را نادیده بگیرند و به آن بی توجه باشند. این موضوعی است که رنج های بیشتری برای ساکنان نوار غزه فراهم کرده است
