مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
ایران و غنا از دوستان قدیمی و مؤسسان جنبش عدم تعهد هستند، اخیرا نیز رییس جمهور غنا در صدر هیأت عالیرتبه سیاسی و اقتصادی شامل بخش خصوصی و دولتی این کشور به تهران سفر کرده است. در همین راستا حجت‌الاسلام حسن روحانی اعلام کرد یکی از اصول سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران را گسترش و تعمیق همکاری با کشورهای آفریقایی برشمرد. گفتگوی زیر به بررسی بیشتر روابط پرداخته است.
واژگان کلیدی: فرصت های روابط ایران و غنا، ایران و غنا، روابط ایران و غنا، چالش های روابط ایران و غنا
مرکز بین المللی مطالعات صلح: اگر بخواهیم نگاهی به روابط ایران و غنا داشته باشیم، به طور خلاصه بفرمایید گذشته روابط ایران و غنا چگونه بوده است؟
غنا یکی از مستعمرات سابق انگلیس و یکی از چهار کشور مستعمره انگلیس در غرب آفریقاست می باشد که البته از مجموع بیست کشور آفریقایی است که انگلیسی زبان هستند و مستعمره آفریقا می باشند. غنا یکی از آن چهار کشوری است که در غرب آفریقا واقع است. یکی از کشورهایی است که ما بیشترین همکاری را به نسبت سایر کشورها با آن داشته ایم. یعنی اگر ما بین 54 کشور آفریقایی با ده کشور بیشترین رابطه را داشته باشیم، غنا یکی از آن کشورهاست. به خصوص که جهادسازندگی ما در دهه اول انقلاب در غنا مانند دو کشور دیگر تانزانیا و سودان نقش زیادی داشته است و شاید بتوان گفت که بهترین نمونه اقدامات برون مرزی جهاد سازندگی ایران در غنا صورت گرفته است و گروه هایی از ایران در آن جا مستقر شده اند و طرح های بسیار خوب کشاورزی را در آن جا به اجرا گذاشته اند. به تبع روابطی که می توان به آن ها عنوان روابط اقتصادی را اطلاق کرد، روابط بسیار خوب سیاسی هم در مراحلی با غنا داشته ایم. اما این روابط با رفت و آمدهای زیادی بین دو کشور زمانی تیره شد که روابط ما با انگلستان تیره شده است. غنا یکی از کشورهای عضو جرگه کشورهای مشترک المنافع انگلیس است و کشوری انگلیسی زبان است و روابط زیاد و بسیار نزدیکی با انگلستان دارد. تیره شدن روابط ما با انگلستان سبب تیرگی با بسیاری از کشورهای انگلیسی زبان و کشورهایی که مرتبط با انگلیس شد. این تیرگی تا زمانی که دولت جدید در ایران روی کار آمد، این تیرگی ادامه داشته است. پیش بینی می شد با توجه به این که انگلستان به چند دلیل به دنبال آن است که روابط خود را با ایران گسترش دهد، این روابط هم مجددا رونق بگیرد و روابط دو کشور گسترش پیدا کند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: نقش غنا در بین کشورهای آفریقایی چیست و دارای چه اهمیت ژئوپلیتیکی، سیاسی و … است؟
غنا کشوری ساحلی است و کشورهایی که به ساحل راه دارند، در خلیج گینه، در غرب آفریقا کشورهای مهمی هستند ، به خصوص این که اقتصاد غنا اقتصاد فعالی است به خصوص این که آن ها در مجموع 54 کشور آفریقایی، غنا طی طرح های اقتصادی که طی دو دهه گذشته اجرا کرده است، توانسته است اقتصادی شاخص چه در تولیدات کاکائو ، محصولات حاره ای و چه در دیگر مسائل اقتصادی مانند رفع نیازهای داخلی اقتصادی شاخص داشته باشد. شاید بتوان گفت که از سه کشوری محسوب می شود که توانسته است شاخص باشد و طرح های بسیار خوبی را به اجرا بگذارد. لذا در بین کشورهای غرب آفریقا، شاید کمترین مسائل ناشی از مشکلات اقتصادی را داراست و به دلیل قوام اقتصادی آن به تبع این کم ترین مسائل اجتماعی و سیاسی را هم داراست. کشورهای مختلفی سعی می کنند با غنا روابط داشته باشند، به خصوص این که درآمد بسیار خوبی را از قبل فروش کاکائو و دیگر محصولات حاره ای مانند موز، کاکائو و …. دارد. لذا می توان گفت که کشورهای غرب آفریقا که 15 کشور اتحادیه ای تحت عنوان کشورهای ایکوواس ایجاد کرده اند، غنا یکی از فعالین اقتصادی به تبع کشوری فعال از نظر سیاسی هم می دانند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در شرایط کنونی نگاه غنا به گسترش روابط خودش با ایران چیست؟
غنا مانند دیگر کشورهای آفریقایی کوشش می کند تا با کشورهای نفت خیزی مانند ایران روابط داشته باشد. به خصوص این که کشور ما در حال حاضر در عرصه صدور خدمات فنی و مهندسی و اجرای برخی طرح های اقتصادی در آفریقا موفق بوده است. بعضی شرکت های ما در ایجاد خط انتقال برق و انتقال گاز، ایجاد پالایشگاه و تاسیس پست های مخابراتی تجارب بسیار خوبی دارند و آفریقایی ها بعضا برای نیازهای خود از این توانمندی ها استفاده کرده اند. با توجه به این که هر یک از کشورهای خاورمیانه می توانند مصرف کننده های خوبی برای محصولات و تولیدات کشاورزی آن ها باشند، لذا از روابط با ما استقبال می کنند، به خصوص این که اکنون انگلیس با توجه به روابط خوبی که با دولت و شخص رئیس جمهور دارند و روابط و مناسباتی که انگلستان سعی می کند در کشورهای متحد خود با دیگر کشورها داشته باشند، آن ها نگاهی این چنینی هم به قضایا دارند و احساس می کنند که هر گونه روابط با ما در حال حاضر مورد مخالفت انگلیس قرار نمی گیرد و حتی ممکن است مورد تشویق نیز واقع شود.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در شرایط کنونی چه فرصت هایی فراروی همکاری دو کشور در حوزه های اقتصادی و منطقه ای وجود دارد؟
هر چند از نظر جغرافیای دو کشور از هم فاصله دارند، اما با توجه به این که ما کشور قدرتمندی در عرصه های مختلف هستیم، در حال حاضر در تولیدات مورد نیاز آفریقایی ها می توانیم بخشی از نیاز آن ها را با قیمت مناسب جهانی و بسیار مناسب فراهم کنیم. ما در تولید کالاهای ساختمانی مانند کاشی، فرش ماشینی و ظروف آلومینیومی بسیار موفق هستیم و می توانیم صادرات بسیار خوبی داشته باشیم. در تولید برخی از دستگاه های الکترونیکی و لوازم خانگی تولیدات ما به حد و قابلیت صادرات رسیده است. در خدمات فنی و مهندسی مانند تجربیات کشاورزی و تجربیات مربوط به تاسیس پالایشگاهی که آن ها با وجود این که نفت ندارند، اما به آن احتیاج دارند. در جاده کشی، محصولات کشاورزی و همچنین پزشکی می توانیم نیرو اعزام کنیم و درآمدهای خوبی را برای کشور فراهم کنیم. ما از کشوری مانند غنا استقبال می کنیم که کشاورزی بسیار خوبی دارد و سالانه صدها تن کاکائو مصرف داریم و می توانیم با قیمت مناسب از غنا تهیه کنیم.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در حوزه امنیتی و سیاسی، آیا فرصت همکاری برای دو کشور وجود دارد؟
در حوزه امنیتی، زمینه همکاری ها بسیار کم است. غنا در واقع در حال حاضر کشور باثباتی هست مگر در قضیه بوکوحرام که در همسایگی کشور نیجریه که کوشش می کند خود را به غنا هم برساند. ما در عرصه همکاری های خشونت و تروریسم در همه جای جهان تفاهماتی را با کشورهای جهانی داریم و می توانیم تجارب خود را در مبارزه با تروریسم منتقل کنیم . در عرصه سیاسی هم در سازمان های بین المللی همکاری بسیار مهم است. غنا عضو سازمان ملل و عضو جنبش عدم تعهد است و ما در گذشته به دلیل آراء مثبت غنا در بسیاری از موارد که با هجمه های جهانی رو به رو بودیم، در سازمان های بین المللی به خوبی استفاده کردیم. در حال حاضر هم غنا عضو سازمان های بین المللی می تواند کمک زیادی در رای گیری ها و آراء برای ما باشد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: چه چالش هایی فراروی روابط دو کشور وجود دارد؟
چالش ها طبیعتا عزمی است که باید دولت ما داشته باشد. روابط ما در حال حاضر به روابط دولت به دولت محدود شده است. اگر ما بخش خصوصی خود را فعال کنیم، به معنی تحکیم روابط اقتصادی و سیاسی خواهد بود. تجار ما آن جا را نمی شناسند و آن ها هم محصولات ما را نمی شناسند، طبیعتا باید شناخت بیشتری از ظرفیت غنا باید در ایران ایجاد شود و همچنین آن ها نیز ظرفیت های ما را به خوبی بشناسند. همچنین تجارت ما منطبق با توانمندی های بیمه ای، بانکی و کشتیرانی نیست. تجارت ما باید با اقدامات بیمه ای همراه شود تا فعال شود و با همکاری های بانکی و گمرکی فعال شود تا تجار ما از این موضوع استقبال کنند و به صادرات و واردات بپردازند.
