مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
عربستان سعودی طی حدود هشت دهه گذشته از متحدان نزدیک ایالات متحده در منطقه خاورمیانه محسوب می شده و دو طرف روابط بسیاری گرمی داشته اند. اما در دو سال اخیر، این روابط تحت تاثیر عوامل مختلفی بوده است . با توجه به سفر پادشاه عربستان به امریکا گفتگوی زیر به منظور بررسی بیشتر این روابط فراهم شده است.
واژگان کلیدی: نگاه امريكا به عربستان، روابط امريكا و عربستان، نگاه عربستان به امریکا، مناسبات امريكا و عربستان
مرکز بین المللی مطالعات صلح: مهمترین اهداف آقای سلمان از سفر به آمریکا چه می باشد؟
در حال حاضر مهمترین اهداف عربستان با توجه به تحولات منطقه بدین گونه می باشد، اولین هدف هماهنگی بین عربستان و آمریکا در تحولاتی که در سوریه، عراق و یمن رخ داده است، می باشد. دومین هدف مبحث برجام (که بین ایران و 1+5 تنظیم شده است) برای عربستان نیز حساسیت برانگیز شده است، هدف سوم مسئله تروریست و داعش است که به نوعی ساخته ی ائتلاف بین عربستان و آمریکا نیز بوده اما اقداماتی خاصی در مورد آن انجام شده است.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: مهمترین حوزه های همکاری و اشتراک نظر بین عربستان و آمریکا در چه مسائلی است؟
مهمترین همکاری بین روابط دو کشور، از طرف آمریکایی ها حفظ منافع و امنیت آمریکا در منطقه می باشد که با سیاست عربستان گره خورده است. از طرف عربستان حفظ وضع موجود و مدیریت تحولات به نفع عربستان و آمریکا و متحدین عرب آن در منطقه می باشد، آنها در تلاش بودند تا بهار عربی را مدیریت کنند که دولتهایی که متحد آنها تغییر نکنند و یا اگر هم تغییر کنند، جریانهایی به قدرت رسند که به منافع آمریکا و متحدین آن لطمه نزند. لذا آنها اکنون تا حدودی هم مدیریت جریانها و بحرانها را با موفقیت پشت سر گذرانده اند و این ملاقاتها در راستای هماهنگی بین این موارد برگزار می شود.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در کدام یک از بحرانهای منطقه ای همکاری بین این دو کشور بیشتر به چشم می آید؟
عمده تمرکز این دو بر روی کشورهایی مانند مصر، لیبی، الجزایر، عراق، سوریه و یمن (که از لحاظ اقتصادی و امنیتی و ارتباطات نقش کلیدی تر و وضعیت تعیین کننده تری را در منطقه دارند) می باشد .
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در شرایط کنونی مهمترین محورهای اختلاف دو کشور در چه حوزه هایی می باشد؟
آمریکایی ها بعد از تحولاتی که در منطقه رخ داده است، در نظر دارند که تعدیلی در دولتهای متحد آنها به خصوص در مقوله هایی چون آزادی، دموکراسی و ازادی خواهی و مشارکت سیاسی، اتفاق بیفتد تا حدودی از حرکتهای برانداز و ساختار شکن ملتها مانند همان کاری که در اردن انجام گرفت و اوضاع در آنجا آرام شد، جلوگیری شود. آنها خواهان آن هستند که تغییرات مشابه در عربستان و کشورهای دیگر انجام شود. عربستان نیز از آن هراس دارد که ساختارهای آنها در هم ریخته شود و لذا عمدتا می خواهد تا از طریق فرافکنی و مدیریت بحران در حوزه های سوریه و عراق و تا حدودی یمن اوضاع را به سمت آنچه که می خواهد سوق دهند تا تغییراتی را که آمریکایی ها خواهان آن است انجام نشود. در واقع دو کشور در این زمینه ها اختلافهایی دارند، دلسردی هایی نیز توسط اعراب نسبت به ارتباط با آمریکا صورت گرفته است و در نشستهایی حساس هم حضور پیدا نکرده اند. حتی چرخش هایی نیز در برقراری روابط نظامی و اقتصادی و دیپلماتیک بین آن دو وجود داشته است، چنانچه اخیرا عربستان با چین و روسیه رابطه برقرار کرده تا بتواند فشارهایی را بر دیدگاههای آنها وارد کند، عربستان خواهان توازنی (که احتمال کاهش و یا تغییر دیدگاه آمریکایی ها را داشته باشند،) است، در حقیقت عربستان با عدم پذیرش دیدگاه رقیب و بازیگری با بازیگران فرامنطقه ای خواهان به دست آوردن آن است.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در حوزه تحولات یمن تا چه حدی اشتراک یا اختلاف نظر بین این دو کشور وجود دارد؟
به طور کلی هر دو با روی کار آمدن جریانهای ضد آمریکایی از جمله انصار الله مخالفند، اما مشت آهنین عربستان و بسیج افکار جهانی (که البته حمایت آنچنانی از طرف بسیاری از کشورها نیز رخ نداده و حمایتها تنها بر اساس لفظ بوده است) موجب شده اگر چه حمایتهای نظامی و اطلاعاتی خود را قطع نکردند،آمریکایی ها با عربستان موافق نباشند. عربستان معتقد است که بحران می تواند دامن گیر دیگر کشورهای منطقه شود و شبه جزیره را نیز بی ثبات کند. در این حوزه های تاکتیکی با یکدیگر اختلاف نظر دارند، حتی آمریکایی ها اطلاعات و تقسیم قدرت را برای مذاکرات قایل هستند، اما عربستان با تقلیل توان اقتصادی و نظامی دشمن می خواهد دشمن را به زانو و به پایه میز مذاکرات بیاورد و حداقل توازن سیاسی را برای نیروی های مخالف قایل است. آمریکا و عربستان در این زمینه اختلاف نظر دارند و شاید این مسائل در سفر پادشاه عربستان به آمریکا به نتیجه برسند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: آینده روابط این دو کشور در حوزه های انرژی، ژئو پلتیکی و امنیت اقتصادی و نظامی به چه عواملی وابسته است؟
نتایج تحولات منطقه و با توجه به آنچه که در یمن و عراق و سوریه رخ می دهد، این گونه است که، اگر جریان عربستان و متحدین آن نتیجه خوبی از این تحولات نگرفته باشند به ضرر عربستان و دیدگاه آنها است و به تبع آن آمریکایی ها نمی خواهند در آن شریک باشند. اما اگر نتایج به نفع عربستان باشد آن وقت آمریکایی ها حمایتها و مواضع خود را با عربستان هماهنگ تر می کنند. اما ظاهر قضایا نشان می دهد که یک حالت توازن اتفاق افتاده است، به این صورت که نه به ضرر عربستان بوده و نه به ضرر رقبای او. اگر چه ممکن است تحولات این سه کشور در بلند مدت به ضرر عربستان رقم بخورد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: آینده روابط دو کشور با چه سناریویی قابل پیش بینی است؟
با توجه به اتفاقات رخ داده مانند سقوط دولتهایی و بی ثباتی در کشورها ، بحث برجام و توافق هسته ای که بین ایران و 1+5 رخ داده است، هیچگاه روابط این دو کشور مانند گذشته استوار و محکم و قابل اعتماد نخواهد شد. همچنین به نظر میرسد روابط این دو همانند قبل بازسازی نخواهد شد، زیرا مسائل منطقه تغییر کرده است. اما عربستان نمیخواهد در این تحولات خود را تغییر دهد، به همین دلیل آمریکایی ها نیز نمی خواهند رابطه ی این دو به آن شدت قبل و بی چون و چرا باشد. به همین دلیل عربستانی ها از این بعد احساس نا امنی و بی اعتمادی می کنند و درصددند که با توان خود و با اتکا به رقبای آمریکا آینده مبهم خود را تثبیت کنند.
