اسماعيل بشري
كارشناس مسائل آسيا
مركز بين المللي مطالعات صلح – IPSC
قاره آسیا به عنوان بزرگ‌ترین قاره جهان با جای دادن ۴۹ کشور در خود، حدود ۹ درصد از مساحت کره خاکی را به خود اختصاص داده است. در سال ۲۰۱۴ میلادی وقایع سیاسی مهمي در اين قاره رخ داد. نوشتار زير به بررسي رویدادهای این قاره توجه كرده است.
واژگان كليدي: مهم ترین تحولات شرق آسیا در سال93 ، مهم ترین تحولات جنوب شرقي آسیا در سال93 ، تحولات شرق و جنوب شرقي آسیا در سال93 ، تحولات آسیا در سال93
سياسي و مهم ترین تحولات شرق و جنوب شرقي آسیا در سال93
به طور کلی آسیا نسبت به سال قبل، کم تنش تر بوده است. ولی هر کشوری مسائل و مشکلات خود را داشته و یک سری تحولات در آنها رخ داده است. چين در يك سال گذشته شاهد تحولاتي بود. منطقه سین كیانگ چین با مشکلاتی مواجه بود. در رابطه با هنگ کنگ نیز دولت مرکزی چین با تظاهرات روبرو شده است، چين تایید کرده است که در انتخابات سال 2017 ( قرار است که در هنگ کنگ برگزار گردد) کاندیدا توسط پکن تعیین گردد. اما این مسئله باعث تظاهرات و ناآرامی هایی شد و کنترل گردید. گذشته از اين رئیس جمهور چین عزم راسخی در مبارزه با فساد بالای حزبی داشت و افرادی را تحویل دادگاه داد و محکومیت هایی برای آنها اعمال کرد. از نظر اقتصادی رشد اقتصادی چين در اين سال مقداری کند تر شده، اما به رکود نرسیده است. متقابلا هم در سمت شانگهای گشایش هایی در سرمایه گذاری شرکت های خارجی ایجاد شد، تا خارجي ها بتوانند مالکیتهایی را داشته و راحت تر در منطقه آزاد اقتصادی شانگهای کار کنند. در اين سال رابطه چین با تایوان کمی بهتر شد. اواخر سال گذشته گفت و گوهایی در سطح بالا بین دو کشور صورت گرفت و بعد از آن این گفت و گو ها تداوم پیدا کرد. اما این گرمی آن گونه نیست که دولت تایوان مقامات ارشد خود را از تحصیلات دانشگاهی در چین منع نکند. به هرحال اختلافات وجود دارد اما سعی می کنند مسائل خود را تا حدود زیادی مسالمت آمیز حل نمایند.
در سال گذشته نخست وزیر کره جنوبی با انتقاداتی روبرو شد، اما توانست هم چنان بر سر کار خود باقی بماند. رابطه کره شمالی و جنوبی همان تنش های معمولی را داشت و تنش های مداوم ادامه داشت و یکسری تیراندازی های مرزی نسبت به هم انجام دادند. مانند هر سال در آستانه برگزاری مانور نظامی بین آمریکا و کره جنوبی، کره شمالی تهدیداتی کرد، اما نهایتا اتفاق خاصی رخ نداد و مانور طبق معمول برگزار شد. در اين سال کره شمالی دو موشک برد متوسط را آزمایش کرد. که آن هم مثل همیشه بود، اما در کل نمی توان گفت تحول جدیدی در اين حوزه رخ داده است. کره شمالی برای نشان دادن این مسئله که توان دفاع از خود را دارد، هر ازگاهی این مانورها را انجام می دهد. در اين بين قابل توجه است مهم ترین واقعه ای که در کره ی شمالی رخ داد و خیلی روزنامه ها به آن توجه کردند، کوتاه کردن موی رهبر کره ی شمالی بود. علاوه بر اين در ژاپن هم مسائل اقتصادی پیش آمد و آقای ابه برای این که جایگاه خود را محکم تر کند، اعلام انتخابات پیش از موعد نمود. وي یقین داشت که حزبش برنده خواهد شد و این اتفاق هم افتاد و توانست جایگاهش را محکم تر کند و اصلاحات اقتصادی مورد نظر خود را با قدرت بیشتری دنبال کند.
در تایلند در اين سال کودتایي نظامی صورت گرفت، که برای تایلند چندان غیر طبیعی نیست. چون هر وقت دولت های تایلند به سمت فساد می روند، ارتش مداخله می کند. بدون این که به جایگاه پادشاه لطمه ای وارد شود. در تمام این سالها که کودتاهای متعدد در تایلند صورت گرفته است هیچ وقت به سمت پادشاهی حرکتی صورت نگرفته است. به طوری که پادشاه جایگاه مقدسی برای خود دارد. لذا تایلند سابقه زیادی از دخالت نظامیان دارد. به طوری که آنها وارد صحنه شده و وقتی اوضاع را مناسب می بینند، امور را به دست غیر نظامیان می دهند. در اين سال درگیری های قومی و مذهبی در ميانمار وجود داشت و تعدادی کشته هم بر جا گذاشته است. اما وضعیت حقوق بشر در این کشور بهتر شده است. به طوریکه تعدادی زندانی آزاد گشته است. اما ناظران حقوق بشر می گویند که اکثر این زندانیان، زندانیان عادی بوده اند و تعدادی کمی زندانی سیاسی در بین آنها بوده است. به همین دلیل آمریکا تعدادی از تحریم ها را در مورد میانمار تمدید کرد، اما سعی کرد رابطه بهتری با این کشور برقرار کند. گذشته از اين در مالزی، سقوط هواپیما، باعث شد وضعیت ترابری هوائی این کشور زیر سوال برود. چنانچه علاوه بر در 8 مارس در 17 جولای یک فروند بوئینگ 777 خطوط هوایی مالزی در شرق اوکراین و در نزدیکی مرز روسیه بر اثر اصابت موشک سرنگون شد و تمامی 280 مسافر و 15 خدمه آن جان خود را از دست دادند. سومین حادثه در 28 دسامبر برای هواپیمای خطوط هوایی ایر آسیا مالزی رخ داد.
تنش های سیاسی منطقه ای شرق و جنوب شرقی آسیا و رقیبان بین الملی در یک سال گذشته
تایوان و چین در یک سال گذشته سعی کرده اند، که بیش از آنکه تنش داشته باشند به هم نزدیک شوند. بعضی از تنش ها هم که بین کره شمالی و ژاپن بوده است، تداوم داشته اما زیاد نشده است و روالی که همه به آن عادت کرده اند همچنان ادامه دارد. تنش بین کره شمالی و جنوبی هم تداوم پیدا کرده است و تغییر قابل توجهی در روابط آنها مشاهده نشده است. اختلافات ارضی چین و ژاپن که از قدیم مطرح بوده است، همچنان هست. چین محدوده ی نظارت هوایی خود را طوری گسترش داده بود و جزایر مورد منازعه بین آنها را دربر می گرفت لذا اعتراضاتی هم به آن شد.
حضور و نفوذ آمریکا و قدرت های بین المللی در یک سال گذشته در شرق و جنوب شرق آسیا
آمریکا حضور فعالی در آسیا پاسیفیک داشته اشت. از نظر اقتصادی فعالیت زیادی کرده است به طوریکه رفت و آمد های رئیس جمهور آمریکا به آن منطقه تداوم پیدا کرده است. اما توجه آمریکا از نظر نظامی-امنیتی بیشتر به منطقه خاورمیانه، عراق و سوریه بوده است. چنان چه حضور نظامی پر رنگی درمنطقه جنوب شرق و شرق آسیا از خود نشان نداده است. اما هم چنان پایگاه خود را حفظ کرده است. شاید پر رنگ ترین حرکتی که از نظر نظامی از آمریکا برگزاری مانور سالیانه با کره جنوبی بود، اين امر تنش موقتی را با کره شمالی بوجود آورد. با توجه به رفت و آمدهای رئیس جمهور امریکا به هند و کشورهای مختلف جنوب شرقی آسیا می توان گفت که جایگاه آمریکا بیشتر تقویت شده است.
