مرکز بین المللی مطالعات صلح-IPSC
انتخاب ریاست جمهوری در لبنان با توجه به موضوع عدم تمدید ریاست جمهوری میشل سلیمان از موضوعات مهم چالش زای کنونی جناح هایی سیاسی در لبنان است. به همین منظور با توجه به وجود موضع هایی چون طرح تمدید ریاست جمهوری و طولانی شدن روند انتخاب جایگزین آن به گفتگویی با محمد ایرانی نشسته ایم:
واژگان کلیدی: چالش های انتخاب ریاست جمهوری لبنان؛ انتخاب ریاست جمهور در لبنان؛ لبنان و انتخاب ریاست جمهوری؛ 8 مارس و انتخاب ریاست جمهور
مرکز بین المللی مطالعات صلح: همان طور که می دانید بحث ریاست جمهوری لبنان در هفته ی اخیر بسیار رسانه ای شده و مورد توجه قرار گرفته است. در واقع اهمیت و جایگاه پست ریاست جمهوری در لبنان چگونه است؟
بعد از توافق طایف در سال 1989 و به نوعی موجب پایان جنگ داخلی 15 ساله ی لبنان تقسیم بندی طایفی در لبنان شکل گرفت. پست های حساس مدیریتی و مملکتی کشور تقسیم شد و ریاست جمهوری کشور در اختیار مسیحیان مارونی و نخست وزیری یا ریاست دولت دراختیار مسلمانان اهل سنت و ریاست مجلس در اختیار طایفه ی شیعه قرار گرفت. تقسیم بندی به گونه ای شکل گرفته بود که ریشه در میثاق ملی گذشته ی این کشور داشت و به نوعی همواره حافظ نفوذ طرف های بین المللی از جمله فرانسوی ها بود. فرانسوی ها بعد از این که از این کشور خارج شدند به نوعی مایل بودند که طایفه ی مسیحیان از قدرت بیشتری برخوردار باشند. بعد از توافق طایف اختیاراتی که مسیحیان یا ریاست جمهوری لبنان داشتند این اختیارات توزیع شد و نخست وزیرقدرت بیشتری پیدا کرد. لذا ریاست جمهوری بخشی از این اختیارات خودش را از دست داد. آن هم در مواردی که مربوط به مصوبات پارلمان می شد و رئیس جمهوربسیار تعیین کننده بود. اما در عین حال این مسئله بسیار حائز اهمیت است. به خاطر اینکه رئیس جمهور نه تنها نماینده ی یک طایفه است بلکه نماد وحدت و توافق سه طایفه در آن کشور خواهد بود.سه طایفه ای که نمایندگان آن ها باید درون پارلمان بر روی یک فرد توافق بکنند. و ارتباطات این فرد با نهاد های مهمی مثل ارتش و بخش هایی از کابینه یا وزرا که معمولا از نمایندگان شخص رئیس جمهور می باشند همچنان حکایت ازقدرت یا جایگاه ریاست جمهوری در لبنان دارد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در شرایط کنونی نگاه جریان8 مارس به ریاست جمهوری لبنان چیست و چه افرادی را بیشتر مد نظر قرار داده است ؟
همان طور که می دانید نیرو های معتقد به خط مقاومت و یا نگاه ه ها و جریانات منصوب به مقاومت که در کنارحزب الله وشیعیان قرار دارند و هم چنین بزرگترین گروه مسیحیان که مربوط به جریان آزاد لبنان و آقای میشل عون هست ، بدنه ی اصلی جریان 8 مارس را تشکیل می دهند. در حال حاضر هنوز 8 مارس نامزد رسمی خودش را اعلام نکرده است. در واقع در سایه ی سقف بندی های سیاسی در لبنان و توافق هایی که به طور پنهانی و پشت پرده بین طوایف مختلف و در واقع بین سران موثر یک جریان سیاسی واحد شکل میگیرد ، یک نفر را به عنوان نامزد به مجلس ونمایندگان خودشان معرفی میکنند. شکل گیری یک سری اختلافات داخلی و لابی های که صورت می گیرد بعد از مدت کوتاهی مشخص می شود و خود به خود گرایشات اکثریت اعضای پارلمان که در انتخاب دوم و به بعد ازدوم میتوانند در پارلمان با اکثریت مطلق یعنی 50 یا یک دوم به اضافه ی یک، فرد رئیس جمهور را تعیین بکنند مشخص می شود. بر همین اساس و در همین چار چوب جریان 8 مارس تا الان تلاش داشته است که نامزد خودش را مخفی نگه دارد و اعلام نکند .آنچه که تا امروز و در واقع در خلال این سه هفته ای که از آغاز فعالیت های پارلمان برای انتخاب رئیس جمهور می گذرد به صحنه آمده و نشان داده شده است درابتدای امر ، نامزدی آقای سمیر جعجع از طرف جریان 14مارس نتوانست آرای لازم را در اولین جلسه به دست بیاورد. در جلسات دوم وسومی که آخرین آن در پایان هفته ی گذشته صورت گرفت ، توافق لازم بین جریانات و گروه های مختلف برای معرفی فردی که اکثریت آرا ویا اتفاق نظر روی او باشد هنوز ایجاد نشده است.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: با توجه به شرایط موجود چه چالش هایی برای رسیدن به پست ریاست جمهوری وجود دارد. یعنی جدا از موضع تمدید دوباره ریاست جمهوری آقای سلیمان ، چه چالش هایی در موضوع انتخاب ریاست جمهوری این کشور وجود دارد؟
در واقع تمام توافقات در لبنان محکوم به هم پیمانی و به نوعی ائتلاف جمعی است. یا اگر نگوییم اجماع کل میتوانیم بگوییم که حتما در سایه ی توافق اکثریت هستند. کلیه ی اتفاقاتی که در لبنان می افتد و موجب می شود که دولت لبنان ازیک مرحله ای خارج شود و به مرحله ی جدیدی وارد شود حتما باید در سایه ی توافق مربوط به جریانات اخیر سیاسی در این کشور به ویژه صف بندی هایی که از اواسط دهه ی گذشته در غالب 14 مارس و 8 مارس در حال قدرت نمایی در صحنه ی سیاسی لبنان هستند باشد . در غیر این صورت محکوم به شکست خواهد بود. یعنی در واقع هویت سیاسی لبنان مبتنی برتوافق بین طوایف و بین گرو ه های سیاسی است. به همین خاطر مسئله ی ریاست جمهوری هم از این مستثنی نیست. در شرایط فعلی هنوز مذاکرات مختلفی که بین دو جریان وجود دارد و توافق پشت پرده ای که باید در ابتدا بین سران شکل بگیرد تا فردی که اکثریت آرا بر اوست را معرفی بکنند صورت نگرفته است.
به نظر می آید که با توجه به فرصتی که باقی هست هم چنان این موضوع بین محافل در حال رد و بدل است و هم چنین بین معروف ترین اشخاصی که در لبنان وجود دارند از جمله آقای میشل عون ، امین جمیر،فرمانده ی فعلی ارتش آقای جان قهوجی ، حتی ریاست بانک مرکزی لبنان آقای ریاض سلامه که ازجمله کسانی هستند که تا حدودی برای پست آینده ی ریاست جمهوری مطرح اند بیان شده است. اما به نظر می رسد در این چارچوب رئیس جمهور باید چهره و یا شخصیتی که در شرایط فعلی دارای وزن و صدق لازم برای اداره ی کشور در شرایطی باشد که در آن مسائل سوریه و تحولات اخیر را مدیریت کند. یعنی باید کسی روی کار باشد که بتواند مسائل مربوط سوریه را هم مد نظر داشته باشد . و از وزنی برخوردار باشد که گرایشات ملی اش نسبت به گرا یشات طایفه ای اش ارجحیت داشته باشد و یک چنین چهره ای در شرایط فعلی می تواند برای ریاست جمهوری لبنان مناسب باشد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: آیا ممکن است که ریاست جمهوری آقای سلیمان ادامه پیدا کند و در واقع تمدید بشود؟
بله، اگر دو طرف اصلی سیاسی در لبنان نتوانند بر چهره ی دیگری توافق کنند ناگزیرند که برای مدتی ریاست جمهوری آقای سلیمان را تمدید کنند. امابه نظر می آید که هر دو طرف به نوعی به این جمع بندی رسیده اند که این تغییر باید در لبنان شکل بگیرد و به همین خاطر همه ی نگا ه ها به این است که چهره ی جدیدی بعد از مدت ها مطرح شود. در این حال من فکر می کنم که اگر قرار براین باشد که برای آینده ی لبنان چهره ای روی کار بیاید که بپذیرد برای آینده ی سیاسی لبنان تقسیم نقش سیاسی صورت دهد و بتواند با طرف سیاسی مقابل خود توافق کند می تواند نوعی توازن و تعادل شکل می گیرد.
