نبرد دیپلماتیک ایران و آمریکا در مجمع عمومی

عطا بهرامی
مرکز بین المللی مطالعات صلح IPSC

گردهمایی سران کشورها در مجمع عمومی سازمان ملل در سال 2010 به صحنه رویارویی دیپلماتیک ایران و آمریکا تبدیل شد و استفاده از ظرفیت های رسانه ها و گروه های غیردولتی در کنار کاریزمای مقامات سیاسی ابزارهای این نبرد رسانه ای بودند.

سیاست تبلیغاتی آمریکایی ها در نشست اخیر مجمع عمومی سازمان ملل متحد بر دو رکن استوار شده بود؛ نخست اینکه نسبت به سخنان رئیس جمهور ایران واکنش نشان ندهند و پیش از شروع نشست تاکید داشتند که سخنان احمدی نژاد تکراری بوده و مساله خاصی در آن وجود ندارد، پس نباید بدان پرداخته شود. دوم طرح موضوعات حقوق بشری و امنیتی بود که یکی پس از دیگری برای دور کردن اذهان از موضوع احمدی نژاد مطرح کردند. اما واقعیت این است که احمدی نژاد را نمی شد نادیده گرفت و رسانه های غربی نیز نتوانستند وی را نادیده بگیرند و مصاحیه خبرنگاران سرشناس آمریکایی مانند “امان پور“ و “لری کینگ“ شاهدی بر این موضوع است.

بحث محکومیت سکینه محمدی آشتیانی به سنگسار نخستین ابزار ایالات متحده برای حمله به ایران به دلیل نقض حقوق بشر بود. پاسخ ایران به این اتهام رسانه های غربی از همین جنس بود. احمدی نژاد در مصاحبه با شبکه تلویزیونی PBS فهرست 53 نفر زنی که قرار است در آمریکا اعدام شوند را ارائه کرد و گفت: اسامی آنها را منتشر کنید شاید در این جا هم یک کمپین برای حمایت از آنان تشکیل شود.

دومین موضوع بحث حمله نظامی به ایران بود که از طرف مقامات آمریکایی با شدت هرچه تمام تر مطرح شد تا هم فشاری بر ایران باشد و هم توجه رسانه ها را از مسائل مورد توجه ایران به موضوع دیگری جلب کند. هنگامی که روز سه شنبه ۲۱ سپتامبر خبرنگاران از احمدی نژاد در باره حمله به تاسیسات اتمی ایران سوال کردن وی پاسخ داد: در صورت حمله به تاسیسات هسته ای ایران، آمریکا با جنگی رو به رو خواهد شد که “حد و مرزی” نمی شناسد. شرایط ایالات متحده در منطقه، اوضاع جهانی و توجه به مسائل کلان بین المللی نشان از قریب الوقوع بودن یک جنگ در منطقه ندارد.

مساله دیگری که از طرف مقامات آمریکایی مورد تاکید قرار گرفت؛ موثر بودن تحریم های شورای امنیت و همچنین تحریم های فراتر از قطعنامه 1929 آمریکا و اتحادیه اروپا بود. پنجشنبۀ گذشته، وزرای دفاع آمریکا و فرانسه در واشنگتن، در بارۀ تأثیر تحریم های ایران تبادل نظر کردند. رابرت گیتس وزیر دفاع آمریکا، تأثیر این تحریم ها را در عمل، بیشتر از برآوردهای قبلی دانست و وزیر دفاع فرانسه، “هروه مورن“ گفت که تحریم ها باعث شده که در درون رژیم ایران بحث هایی درگیرد.

احمدی نژاد در مصاحبه با NBC آمریکا تأکید کرد که تحمیل تحریم‌های بیشتر، هیچ آسیبی به جمهوری اسلامی ایران وارد نخواهد کرد. وی تأکید کرد که، کشور ما ایران به هیچ وجه به آمریکا نیازی ندارد. حتی اگر دولت آمریکا تحریم‌ها علیه ایران را افزایش دهد و 100برابر کند و حتی اگر اروپا نیز در تحمیل تحریم‌های سنگین‌تر به آمریکا بپیوندد، ما در ایران در موقعیتی قرار داریم که می‌توانیم احتیاجات خود را برآورده سازیم.

جنگ لفظی ایجاد شده بین مقامات ایرانی و آمریکایی باعث شد که عملا سیاست اولیه بی توجهی به سفر هیات ایرانی بی اثر شود و احمدی نژاد در کانون توجه رسانه ها قرار گیرد. گروه های مخالف نظام جمهوری اسلامی نیز در جریان سفر احمدی نژاد به نیویورک تجمعاتی را برگزار کردند که سازماندهی آن به سازمان مجاهدین خلق باز می گشت.

دام 11 سپتامبر

در مورد علل و عوامل حادثه 11 سپتامبر بحث های زیادی وجود دارد. کم نیستند کسانی که در آن تشکیک کرده و معتقدند القاعده با توان اندکی که دارد نمی توانسته چنین عملیات پیچیده ای را در خاک آمریکا رهبری کند و البته کم نیستند کسانی که این حادثه را تروریستی دانسته و آنرا با شدت محکوم می کنند. علل و عوامل این حادثه هرچه باشد طرح آن در مجمع عمومی باعث خشم مقامات آمریکایی شد؛ بطوریکه باراک اوباما در یک مصاحبه قریب الوقوع با بی بی سی گفت:” ‘اظهارات محمود احمدي نژاد موهن، نفرت انگيز و غير قابل توجيه” بود.

گيدو وستروله، وزیر خارجه آلمان نیز گفت: “اين تاسف آور است كه رييس جمهور احمدي نژاد بيراهه رفته و اين اتهامات بي معني و اهانت آميز را مطرح كرد.“

مهمترین نکته در مساله پیامدهای طرح تشکیک در حادثه 11 سپتامبر این است که آمریکا در دام بحث های بی پایان در مورد بانیان واقعی آن خود را گرفتار کرد و اگر اوباما به مشورت آندسته از مشاورینش که معتقد بودند در این باره سکوت شود بهتر است عمل می کرد کسب نتایج بهتری را می توانست انتظار داشته باشد. همه جا در باره بانیان این حادثه بحث می شود و دیگر کسی به قرائت رسمی از 11 سپتامبر قانع نیست. این تشکیک در اصل بحث همان چیزی است که رئیس جمهور ایران بدنبال آن بود زیرا این حادثه دستاویز جنگ علیه تروریسم و حمله به دو کشور افغانستان و عراق شد. شاید این نخستین بار باشد که مجمع عمومی سازمان ملل متحد به محلی برای یک جنگ دیپلماتیک تمام عیار میان ایران و آمریکا قرار می گیرد. فراموش نکنیم که قرار بود اوضاع به هیچ وجه شلوغ نشود.