کارشناس مسائل شبه جزیره عربستان
مرکز بین المللی مطالعات صلح- IPSC
درگيري و نبردهاي ميداني در يمن و نگاه بازيگران منطقه اي به اين تحولات با ابعاد و ويژگي هاي نويني همراه بوده است. براي بررسي بيشتر تحولات اخير در يمن و وضعيت ميداني آن گفتگويي داشته ايم:
واژگان كليدي: بازنده ,نبرد رودررو, صنعاء , امارات , مصطفی مطهری,حوثي ها ,يمن , شبه جزیره عربستان
مرکز بین المللی مطالعات صلح: سمت و سوی اتفاقات در یمن را چگونه ارزیابی می کنید؟
باید این نکته را خاطر نشان کرد که روند اتفاقات در یمن در طول هفته های گذشته حول چند محور مهم بوده است. محور اول ورود امارات و بانک اهداف این کشور به درون رهیافت های عملیاتی صنعاء. محور دوم تحولات درباره یمن راهکارها و راهبردهای امارات جهت مقابله با عملیات های تلافی جویانه یمن علیه مواضع ابوظبی در خاک این کشور را در بر می گیرد. محور سوم اخبار ورود اسرائيل در خاک یمن در مناطق شرقی این کشور در استان المهره است. در واقع هدف از تقسیم بندی ها براساس این محورهای سه گانه نشان دادن کلیت تحولات و زمینه های گسترش آنها در آینده می باشد که به نظر می رسد دربرگیرنده عمده تحولات هستند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: با توجه به انجام عملیات های مختلف از سوی صنعاء علیه ابوظبی آیا تداوم این عملیات ها در آینده را با توجه به آمادگی ابوظبی می توان متصور بود یا خیر؟
پاسخ کلی سوال شما از نظر بنده بله می باشد. البته این تداوم و ادامه عملیات های صنعاء در خاک امارات به دلایل مختلفی مربوط است. به عبارت بهتر متغیرهای چندگانه ای مانند طراحی متفاوت عملیات های آتی، تصمیم رهبران و فرماندهان یمنی برای انجام عملیات جدید و میزان و چگونگی حضور امارات و انجام اقدامات متجاوزانه این کشور در خاک یمن و سایر عوامل دیگر می تواند عامل تعیین کننده در این باره باشد. در واقع دلیل طرح این متغیرها این است که همانطور که می دانیم آنچه موجب شد تا صنعاء عملیات های چندگانه موفقیت آمیزی را علیه ابوظبی طراحی کند نادیده گرفتن هشدارهای صنعاء به رهبری انصارالله از سوی ابوظبی در قالب تجاوز بود. بطوریکه صنعاء به تناوب مراتب هشدارها را به ابوظبی اعلام کرد که دست از تجاوز بردارد، اما واکنش امارات به این هشدارها نادیده گرفتن آنها بود. همین امر موجب شد تا صنعاء از حوزه هشدار به انجام عملیات علیه ابوظبی وارد شد. در واقع مبنای کنش صنعاء در ارتباط با انجام علمیات های چندگانه در خاک امارات از حمله به اهداف نفتی ابوظبی (پالایشگاه نفت در منطقه «المُصَفَح»)، فرودگاه ابوظبی فرودگاه تا پایگاه هوایی الظفره در قالب عملیات های طوفان یمن(اعصار الیمن) یک و دو و سه و … واکنشی به راهبرد جدید امارات در تجاوز به یمن و فعال سازی تیپ العمالقه(تیپ غول ها) وابسته به شورای انتقالی در مناطقی از الشبوه و مأرب علیه صنعاء بود.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: راهبردهای ابوظبی در صورت تداوم عملیات های صنعاء چه خواهد بود؟
در ارتباط با این موضوع باید نکاتی را در نظر گرفت و پرسش را اینگونه مطرح کرد که ابوظبی در صورت ادامه عملیات های تلافی جویانه دولت نجات ملی به رهبری انصارالله در صنعاء چه خواهد کرد. واقعیت امر این است که گزینه های پیش روی ابوظبی محدود هستند. بدان معنا که امارات یا می باید از ادامه سیاست عریان تجاوز دست بکشد یا باید تدابیر و سیاست های تهاجمی و یا تدافعی خود را در قالب نظامی تقویت کند و یا اینکه شانس خود را در عرصه سیاسی و دیپلماتیک بیازماید که به نظر می رسد راهکار سوم یعنی فعالیت در حوزه سیاسی – دیپلماتیک از دو گزینه دیگر محتمل تر و در دسترس تر می باشد. در واقع ابوظبی با انتخاب گزینه سیاسی – دیپلماتیک این احتمال را در نظر دارد که راه برون از شرایط موجود را بیابد یا اینکه با امکان سنجی سیاسی، دامنه و حدود عملیات های صنعاء را علیه خود تحدید کند. نکته قابل توجه در ارتباط با گزینه مذکور این است که فعال شدن دستگاه تصمیم گیری در امارات در عرصه سیاسی – دیپلماتیک چند وجهی است. بنحویکه این تلاش ها هم در قالب راهبردهای دوجانبه از طریق گفتگوهای غیر مستقیم با صنعاء دنبال خواهد شد و هم در عرصه منطقه ای و بین المللی. با این حال آنچه در این راستا می تواند مورد استناد تحلیلی قرار گیرد فعالیت در عرصه منطقه ای و بین المللی جهت حمایت سیاسی – دیپلماتیک از ابوظبی می باشد. بطوریکه تلاش های چند جانبه در قالب گفتگوهای دوجانبه و چندجانبه با کشورهای عربی و سازمان های عربی مانند شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه عرب از یکسو و تلاش برای کسب و تحصیل حمایت کشورهای غربی از سوی دیگر ماهیت راهبرد مذکور را برای ابوظبی تشکیل می دهد. مصداق این تلاش ها را می توان در بررسی دوباره قرار دادن انصارالله در لیست گروه های تروریستی از سوی آمریکا دید که مطلوب و مطمع نظر ابوظبی می باشد. با این حال باید خاطر نشان کرد که دنبال کردن روند مذکور از سوی ابوظبی موجب خواهد شد تا صنعاء برای حفظ موازنه و تعادل به سمت کشورهای فرامنطقه ای خارج از حوزه میدانی یمن برود. در واقع ارائه و انتقال دیدگاه های دولت نجات ملی درباره راه حل سیاسی و انسانی بحران یمن به روسیه و حتی به رسمیت شناختن استقلال دونسک و لوهانسک به تبعیت از روسیه و با هدف کسب حمایت روسیه نمونه ای از راهبرد تعادل بخشی به حضور قدرت های فرامنطقه ای در یمن است که از سوی صنعاء دنبال می شود.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: با این اوصاف روند تحولات در یمن چگونه خواهد بود؟
پاسخ به این سوال از حیث تحلیلی چندان ساده نخواهد بود. اما روند تحولات در یمن گویای این است بحران در یمن چند وجهی شده است و دیگر محدود به اتفاقات درون سرزمینی در این کشور بحران زده نیست بلکه شواهد نشان می دهد که تغییر در حضور غیر مستقیم به حضور مستقیم از مستشاری تا نظامی – امنیتی کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای در جغرافیای یمن گویای تغییرات در روند تحولات در این کشور می باشد. تأکید بر این تغییرات از آن نظر مهم است که روند ائتلاف ها و منافع فردی – جمعی در یمن، موجب عمیق تر شدن بحران در این کشور خواهد شد و پرونده حل بحران در یمن را از مسیر سیاسی – دیپلماتیک آن دور و دورتر خواهد کرد. به علاوه اینکه باید به این اتفاقات، اتفاق ورود اسرائيلي ها با دعوت امارات به مناطق شرقی یمن که به عنوان محور سوم در ابتدای گفتگو به آنها اشاره کردیم، اضافه کرد که مورد اخیر می تواند در معادلات در یمن به طرز شگفت انگیزی تغییر ایجاد کند؛ چرا که سعودی ها با توجه به شکست هایشان در مناطق نبرد با صنعاء در طول سال های گذشته، حضور تأثیرگذاری در استان المهره داشته اند که مطمئناً حضور امارات یا هر بازیگر دیگری را در این منطقه نخواهند پذیرفت.
