سحر کریمی
پژوهشگر مسائل شرق آسیا، مدیر مسئول مجله بین المللی پژوهش ملل
مرکز بین المللی مطالعات صلح-IPSC
ظهور چین بعنوان یک رقیب نیرومند اقتصادی و ژئوپلیتیک برای آمریکا به دغدغه اصلی بسیاری از تحلیلگران بین المللی تبدیل شده است. صعود کشور چین به جرگه کشورهای مطرح نظام بین الملل به یک واقعیت غیرقابل انکار تبدیل شده است. چین در حال حاضر مهمترین رقیب ایالات متحده آمریکاست به همین دلیل آمریکا سعی دارد با اعمال سیاستهای تعرفهای قدرت چین را مهار کند. براین اساس اولین جرقه های جنگ اقتصادی بین دو کشور زمانی زده شده که دونالد ترامپ سند افزایش تعرفه های کمرگی را امضا کرده است که میلیاردها دلار تخمین زده شده است و این سیاست اقتصادی ترامپ علیه چین از قول هایی بود که ترامپ در کارزار انتخاباتی ارائه داد و به آن عمل نموده است.
هدف آمریکا از به راه انداختن این جنگ فشار آوردن بر چین برای تسهیل حضور شرکتهای آمریکایی در بازار چینیها و کاستن کسری تراز تجاری با آن کشور است. اما تاثیرات منفی که جنگ تجاری میان چین و آمریکا در طول چند ماه گذشته داشته به اندازه کافی توانسته بود مقامات دو کشور را برای یافتن راهی که سرانجام به توافق نسبی برسد مجاب کند که این فرصت در نشست آرژانتین که توسط رهبران بیست کشور بزرگ اقتصادی جهان در بوئنوس آیرس پایتخت آرژانتین برگزار شد فراهم گردید. این نشست زیر سایه تشدید جنگ تجاری میان آمریکا و چین، افزایش فشارهای جهانی بر محمد بن سلمان به دلیل قتل جمال قاشقجی و رویارویی اخیر کشتیهای اوکراینی و روسیهای در تنگه کرچ برگزار شد. و درخصوص مهمترین موضوعات جهانی از جمله بحران مهاجرت، تنشهای منطقه ای، تغییرات آب و هوایی و نیز توافقنامه تجاری گفتگو کردند.
نشست آرژانتین اولین مذاکره در نیم سال گذشته بین سران دو کشور بوده که بطور عمومی اعلام شد این در حالیست که در نشست دوازدهم که در هامبورگ آلمان برگزار شد، ترامپ در موضعی کاملا متفاوت از بقیه اعضاء قرار داشت و عملا در مقابل همه اعضای گروه بیست قرار گرفت بطوری که برخی رسانه ها، این گروه را 19 بعلاوه یک نامیدند. پس از یکسال از آن نشست همچنان اختلاف ترامپ با چین و اروپا وجود دارد.
دیدار دونالد ترامپ و شی چین پینگ در روز شنبه در حاشیه اجلاس گروه جی 20 در آرژانتین نتایج مثبتی برای حل اختلافات تجاری و اقتصادی میان دو قدرت اقتصادی به همراه داشته است. در این اجلاس رهبران آمریکا و چین به آتش بسی نود روزه در جنگ تجاری که بازارهای مالی را تحت تاثیر قرارداده است دست یافتند که براساس آن ترامپ قبول کرده برنامههای آمریکا را برای افزایش تعرفهها در ابتدای سال 2019 به ارزش 200 میلیارد دلار متوقف کند. در مقابل توافق ترامپ، چین نیز قبول کرده اقدام به خریداری حجم سنگینی از محصولات صنعتی، کشاورزی، حوزه انرژی و محصولات دیگر که هنوز بر سر آنها توافق نشده، کند تا به این ترتیب کسری تجاری عظیم آمریکا کاهش یابد.حق مالکیت معنوی، انتقال فناوری و موانع غیر تعرفهای و کشاورزی، دزدی در فضای سایبری و اختلافات کلی تجاری میان دو کشور از جمله مسایلی است که به سرعت طرفین موافقت کردهاند مذاکرات درباره آن را شروع کنند.هر دو کشور میدانند که نبرد اقتصادی و تجاری هرگز بر آن برد-برد نخواهد بود اما اطمینان خاطری که ترامپ از پیروزی در این جنگ اقتصادی و تجاری دارد بیشتر از پکن است.
اما به دلیل اختلافات فراوان اقتصادی دو کشور، آنها موفق به پایان دادن به جنگ تجاری دو کشور نخواهند شد. بعید نیست سران دو کشور دستکم برای کاستن از تنشهای تجاری موجود، توافقی موقت حاصل کنند؛ اما در درازمدت این جنگ تجاری و اقتصادی ادامه خواهد یافت و بعید است راه حل مناسبی برای پایان دادن به آن حاصل شود. و این جنگ تجاری می تواند زیربنای سیاسی هر دو کشور را متحول کند و در کنار اقتصاد باعث بروز تنشها در عرصه های مختلف روابط سیاسی، بین الملل و … شود. و در صورت عدم توافق بصورت بلند مدت، بدترین شرایط در ماه ژانویه سال آینده خواهد بود. چرا که دونالد ترامپ اعلام کرده در صورت عدم توافق با پکن تعرفه 10 درصدی را به 25 درصد افزایش خواهد داد. این همان نقطه کوری است که باعث میشود بازار تجاری دو کشور روز خوش نبیند.
باتوجه به مطالب ارائه شده در نهایت میتوان گفت که دولت چین باید درک کند دورانی که از سال 2001 پس از جنگ سرد و با استقبال آمریکا از پیوستن چین به سازمان تجارت جهانی آغاز شده بود به پایان رسیده است. با این اوصاف نمی توان چندان به این توافقی که در حاشیه اجلاس آرژانتین صورت گرفته خوش بینانه نگاه کرد. اگرچه قرار است سه ماه به طول بینجامد و به خوشی بگذرد؛ اما میتوان پیش بینی نمود که پایان خوشی نخواهد داشت. واقعیت امر این است که زمان آتش بس بسیار کوتاه هست و به توافق طولانی مدت منجر نخواهد شد. در واقع این توافق دستاوری نخواهد داشت و هیچ تغییری در روند تجاری دو کشور ایجاد نخواهد کرد.
واژگان كليدي: روابط، آمریکا، چین ، نشست آرژانتین، جي بيست
