سفیر پیشین در یمن
مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
هر چند در يك سال گذشته بر شدت تلاش براي دسترسي به صلح در يمن افزوده شده است اما روند بی نتیجه ماندن گفتگوهای صلح در یمن همچنان ادامه دارد.گفتگوی زیر به علل بی نتیجه ماندن گفتگوهای صلح در یمن پرداخته است.
واژگان كليدي: رضا میرابیان،عربستان،انصاراله،صلح،يمن
مرکز بین المللی مطالعات صلح: علل بی نتیجه ماندن روند گفت‌وگوهای صلح در یمن چه چیزی است؟
سازمان بین الملل در ماه هاي گذشته مشغول میانجیگری در بحران یمن بوده است، اما آنچه که باعث شده است اين روند با شکست روبرو گردد پافشاری و لجاجت سعودی‌ها مبنی بر اینکه که بحران یمن را با جنگ به اتمام برسانند است. در واقع جنگ را به همین خاطر شروع کردند که پرونده یمن را بتوان ببندد، اما بحران راه حل نظامی ندارد و موفق نبودند. آنها فکر می کنند که اگر آنها به پای میز مذاکره بنشینند باید خواسته‌های انصارالله را در نظر بگیرند. این موضوع برای سعودي ها و غير قابل باور است. متاسفانه در این روند نیز امریکایی ها همراه سعودي ها هستند و فروش تسلیحات به عربستان را با هماهنگی ادامه مي دهند. حتا در مورد پرونده خاشقچی نیز فرانسه عملاً موضوع فروش تسلیحات را از روابط فرانسه و عربستان جدا کرد. لذا دورنماي صلح در كوتاه مدت ضعيف است.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در شرایطی است که دورنمای سال در مسئله يمن در کوتاه مدت ضعیف به نظر می رسد، وضعیت نظامی جبهه ها در چه شرایطی قرار دارد؟
در واقع در صحنه نظام تحول خاصی یمن تحول خاصی رخ نداده است. اخیراً سعودی‌ها منطقه حديده را با بمباران گسترده و کشتار غیرنظامیان مورد تجاوز قرار دادند. در واقع می توان گفت انصارالله جنگ با عربستان را به مرحله توازنی رسانده است و سعودی ها در روی زمین دست برتری نسبت به انصارالله ندارند. در برخی از مکان ها به ویژه در مناطق مناطق مرزی موضع منفعلانه اي نسبت به این نیرو دارند. در واقع آنچه که آنها در مورد آن پافشاری می کنند بمباران هوایی و توان هوایی آنها است، اما باید گفت در جنگ زمینی برتري ندارند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: آیا توازن مورد نظر نمی تواند زمینه ساز صلح شود؟ در کنار این چه عوامل دیگری برای دسترسی به صلح در یمن مورد نیاز است؟
در واقع امید می رود که بن بست در جنگ باعث پایان جنگ و سر آغاز صلح گردد، اما لجاجت شخص محمد بن سلمان و اینکه می‌خواهد پایان جنگ را خود رقم بزند (در مذاکره رقم نخورد) موجب شد تنها عاملی ادامه جنگ باشد. در واقع با لجاجت و پافشاری سعودي ها دورنمای صلح در یمن حداقل در کوتاه مدت بسیار بسیار سخت خواهد بود.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: نوع توازن سیاسی جریان ها و احزاب سیاسی در جنوب یمن چگونه است؟
مناطقی که تحت تاثیر انصارالله است، اگرچه از نظر مساحت کمتر از كل يمن است، اما عمده جمعيت و شاید نزدیک به ۷۰ درصد از جمعیت یمن در مناطقی به سر می‌برند که زیر نظر انصارالله است. در واقع در ۳۰ درصد باقیمانده از نظر مساحت زیاد و بیشتر بیابانی است، اما جمعيت بسیار کمتری دارد. لذا باید گفت انصارالله در مناطق برتر را دارد و در واقع حاکمیت تمام عیار دارد. مناطق جنوب شرقی و شرق يمن بين اماراتی‌ها سعودی‌ها تقسیم شده است. اماراتی‌ها دست برتری را دارند و در برخي مناطق حكومت هاي ملوک الطوایفی اداره می شود و حالت خود مختار دارد. بنابراين باید گفت نوع حکومت واحد در جنوب وجود ندارد و در واقع عبد ربه منصور رئیس جمهور مستعفی یمن عملاً صرفاً به عنوان یک رئیس‌جمهور در تبعید تلقی می گردد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: با توجه به نوع بازی القاعده و داعش در برخی از مناطق جنوبی و شرقی یمن آیا امکان افزایش بازیگری این جریان های تندرو در یمن وجود دارد؟
در گذشته فعالیت القاعده در برخی از مناطق بیشتر بوده است و اکنون فعالیت آنها در یمن محدودتر شده است. علت این امر خواسته امارات و عربستان نیست، در واقع متاسفانه اماراتی ها، سعودی ها و امریکایی ها از حضور القاعده در یمن در برخی از مناطق به عنوان ابزاری در جهت فشار بر انصارالله استفاده کرده اند و آنها را در جنگ ها شرکت داده اند. با اين حال با توجه به بستر فکری و جامعه شناختی مردم یمن و مذهب اهل سنت شافعی مردم زمینه حضور گسترده و داعش و القاعده وجود ندارد. همچنین در مناطقی که زیدی ها به سر می برند، القاعده حضور و جایگاهی ندارد. لذا گرچه داعش و القاعده در يمن حضور دارند، اما گسترش آن متصور نمی شود.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: چشم انداز بحران یمن را چگونه می بینید؟
متاسفانه چشم انداز روشنی برای بحران یمن دیده نمی شود. ايران و اروپایی ها در حال انجام تلاش‌های برای حل مسئله یمن هستند. اخیراً روس ها و انصارالله روابط ما در حال گفتگو و رایزنی هستند و جابر انصاری معاون وزیر خارجه ایران در روسیه در پرونده ی من فعال تر گردد. در این بین به نظر میرسد امریکایی ها و انگلیسی ها مایل نیستند این بحران به پایان برسد و سبدهای تسلیحاتی و فروش تسلیحات به عربستان تا حد زیادی سنگین است. امارات نیز مایل نیست فروش تسلیحات پایان برسد. در واقع تلاش هايي در حال انجام است تا به راه حل میانه ای در مورد یمن برسند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: با توجه به ابعاد تحریم اقتصادی انصاراله رویکرد محاصره اقتصادی و جنگ روانی تا چه حد ممکن است بیشتر مدنظر رياض قرار گیرد؟
مسئله تحريم ها از مدت‌ها قبل مدنظر عربستان و متحدان آن بوده است، اما این امر مانع از آن نشده است که انصارالله در موضع ضعف قرار بگیرد. عکس آنچه توازن را ایجاد کرده است و انصار و انصار را در روی زمین برتری پیدا کرده است، جنگ را در مقاطعي به داخل خاک عربستان و هم به دریای سرخ کشانده است. بنابراین تاکنون الله در مقابل فشارهای اقتصادی و روانی عربستان مقاومت کرده است
