مهرداد علی پور پژوهشگر مسائل بین الملل مرکز بین المللی مطالعات صلح –IPSC پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و استقلال جمهوری آذربایجان از آن، بنا به دلایلی همچون عوامل هویت بخش مشترک، اهمیت اقتصادی، ژئوپلتیکی وامنیتی، مقامات جمهوری اسلامی ایران درصدد برقراری رابطه حداکثری با این جمهوری تازه استقلال یافته برآمدند، در عین حال و با وجود برخی مؤلفه های فرصت ساز برای ارتقای سطح روابط دو کشور، در عمل روابط تهران ـ باکو تحت تأثیر عوامل چالش زای داخلی و خارجی در سطح مطلوبی قرار نداشته و با فراز و نشیب هایی همراه بوده است که این عوامل به نوبه خود تهدیدهای فرا روی دو طرف را افزایش داده و منجر به تعمیق و تشدید واگرایی میان دو کشور شده است.
