فاطمه خادم شیرازی
پژوهشگر و مدرس دانشگاه
مرکز بین المللی مطالعات صلح –IPSC
رویداد
دریک پدیده‌ای کم سابقه در تاریخ اروپا، اولین نشست مجازی نخست وزیر هند و سران ۲۷ کشور در سال 2021 برگزارشد. در نشست های قبلی اتحادیه اروپا و هند تنها نخست وزیر هند و رئیس اتحادیه اروپا حضور پیدا می کردند. اتحادیه اروپا علاوه بر بررسی همه گیری و عدم کنترل ویروس کرونا با ازسرگیری مذاکرات تجارت آزاد با هند موافقت کرد. علت علاقه این بلوک به منطقه هند -اقیانوسیه ، مقابله با گسترش نفوذ چین می باشد.
تحلیل رویداد
اتحادیه اروپا برای نیل به اهداف خود نیازمند استفاده از ابزارهای ارتباطی با دو غول آسیا هند و چین می باشد، بنابراین قصد ندارد خود را درگیر کشمکش بین این دو قطب اقتصادی در منطقه ایندو پاسیفیک (هند-آرام ) کند.اتحادیه اروپا برای آن که مجبور به انتخاب یکی از قدرت‌های چین یا آمریکا نباشد سعی دارد با کشورهای قدرتمندی چون هند ارتباط برقرار کند.
اروپا برای حفظ ثبات سیاسی و تقویت حاکمیت راهبردی و از بین بردن چالش های جهانی به همکاری با چین نیاز دارد. از طرفی دیگر اروپا قصد ندارد مانند سابق وابسته به یک ابر قدرت باشد، لذا تلاش دارد از چین بسته به شرایط و منافع خودش استفاده کند.ماکرون رئیس جمهور فرانسه در این مورد گفته بود وقتی پای مسائلی چون توافق آب و هوایی پاریس در میان باشد؛ چین یک شریک است؛ وقتی بحث تجارت به میان می‌آید، چین یک رقیب است و هنگامی که پای مسائل منطقه ایندوپاسیفیک در میان باشد؛ چین یک حریف است.
اتحادیه اروپا در نگرش جدید قصد دارد برای حفظ منافع خود در سطح بین‌الملل ، همکاری با کشورها را بیشتر در جهت افزایش و تقویت چندجانبه گرایی پیش ببرد.اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۰ با چین در زمینه سرمایه‌گذاری اقتصادی بدون توجه به سرکوب دموکراسی‌خواهان در هنگ کنگ و اقلیت مسلمان اویغور در استان سین‌کیانگ به توافق رسید.این توافق مورد انتقاد پارلمان اروپا قرارگرفت،اما سفیر اتحادیه اروپا در پکن این توافق سرمایه‌گذاری اقتصادی را جدا از پاسخ به مسائل حقوق بشری توصیف کرد. این موضع گیری نشان می دهد علیرغم لحن تند بایدن علیه چین،که این کشور را به سو استفاده اقتصادی، تجاوز به حقوق بشر، سرقت مالکیت معنوی و سلطه جویی بر جهان متهم کرد فصل جدیدی در تاریخ اروپا در حال شکل گیری است. اتحادیه اروپا در این دوره ازحیات سیاسی،به دنبال سهم خواهی بیشتر از معادلات جهانی منهای وابستگی به قدرت ها و تفکیک قوانین است.
اتحادیه اروپا معتقد است گرچه چین یک شریک در تجارت بی خطراست ، اما در حضور نظامی یک قدرت رقیب محسوب می شود.این اتحادیه برای حفظ منافع ونفوذخود در منطقه هند- اقیانوسیه بهترین گزینه را ارتباط با هند انتخاب کرده است . اتحادیه اروپا و هند در راستای امنیت منطقه، انرژی تجدیدپذیر، فناوری ذخیره سازی انرژی و مدرنیزه کردن شبکه های نیرو منافع مشترکی باهم دارند.
اما توافق اقتصادی اخیر اتحادیه اروپا با هند بیشتر بخاطر رشد و نفوذ چین در منطقه است. چون پیوندهای استراتژیک بسیاری بین هند و کشورهای عضو اتحادیه اروپا وجود دارد، اما اختلافاتی در رویکرد آن‌ها نیز نسبت به تجارت بین‌المللی وجود دارد، که می تواند مشکل جدی ایجاد کند.مذاکرات تجاری اتحادیه اروپا و هند در سال ۲۰۱۳ بر سر اختلافاتی از جمله کاهش تعرفه، حمایت از پتنت، امنیت دیتا و حق متخصصان هندی برای کار در اروپا به بن بست رسید.
لذا توافق اتحادیه اروپا و هند در زمینه اقتصادی بیشتر حول مذاکرات موازی در خصوص حمایت از سرمایه گذاری و نشانه های جغرافیایی مانند نام های برند ( چای دارجلینگ هند )، و همکاری در زیرساخت پروژه های مشترک به خصوص در آفریقا است.
چین با وجود جنگ های مرزی با هند توانست در سال ۲۰۲۰ با حجم مبادلاتی نزدیک به ۷۸ میلیارد دلار شریک اول تجاری کشور هند شود.چین و هند منافع در هم تنیده ای دارند که نمی توانند ارتباط با یکدیگر را نادیده بگیرند.
یکی از نگرانی های اتحادیه اروپا، ارتباط بسیار نزدیک چین با برخی از کشورهای مرکزی و شرق اروپا است.چون چین نیز مانند اتحادیه اروپا با چرخش جدید از مازاد تجاری به افزایش سطح دیپلماسی عمومی، روابط نظامی، سرمایه گذاری و وام دهی در اروپا پرداخته است. بنابراین اتحادیه اروپا بیشتر تلاش دارد از روابط با هند از موقعیت استراتژیک آن برای جلوگیری از نفوذ چین بهره ببرد.
چشم انداز
اتحادیه اروپا به دلیل میزان مبادلات روزانه یک میلیارد یورو با چین ،موضوع تغییرات آب و هوایی ، ثبات قیمت دلار و جلوگیری از وقوع جنگ سرد دوم و دوقطبی شدن جهان نمی تواند ارتباط خود را با چین قطع کند.لذا این اتحادیه در نظر دارد با متحد شدن با یک طیف از کشورهایی که از موقعیت استراتژیک کلیدی در آسیا برخوردارند، نفوذ چین را کنترل کند.
یکی از مشکلات اتحادیه اروپا مهاجرت بی رویه آفریقایی ها به اروپا است. چین تنها کشوری است که می تواند این موج مهاجرت را با سرمایه گذاری کلان در زیرساخت کشورهای آفریقایی کاهش دهد.
اتحادیه اروپا در چرخش جدید خود، رویکرد استقلال و تامین حداکثری منافع اروپا را در نظر گرفته است.لذا تصمیم دارد در توافق های تجاری با چین و هند شرکت‌های اروپایی را با تضمین وارد بازارهای تجاری این دو کشور کند.
اتحادیه اروپا در چشم انداز جدید تلاش دارد موازنه ای بین قدرت های آمریکا ، چین و هند ایجادکند،تا آن ها مبنای ارتباط خود را با این اتحادیه ، بر همکاری نه رقابت بنا کنند.
کلید واژه: اتحادیه اروپا، هند، چین، فاطمه خادم شیرازی
