مركز بين المللي مطالعات صلح-IPSC
اخضر الابراهیمی اسامی کشورها و نهادهای دعوت شده به ژنو2 جهت بررسی راهکارهای حل بحران سوریه را اعلام کرد.اسامی كشورها عبارتند از: 5 کشور عضو شورای امنیت (آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، انگلیس)، اتحادیه ی اروپا، اتحادیه ی عرب، سازمان همکاری های اسلامی، الجزایر، مراکش، مصر، ترکیه، عربستان سعودی، کویت، لبنان، عراق، برزیل، کانادا، دانمارک، آلمان، اسپانیا، ایتالیا، هندوستان، اندونزی، آفریقای جنوبی، سویس، اتریش، امارات متحده عربی، ژاپن، اردن، تروژ، عمان و قطر .در اين بين هنوز مساله حضور ايران در ژنو در هاله اي از ابهام است و موافقان و مخالفان عمده اي دارد .در همين راستا براي بررسي بيشتر حضور ايران در ژنو دو گفتگويي با مسعود ادريسي داشته ايم:
واژگان كليدي: كنفرانس ژنو دو، حضور ايران در ژنو دو، شرطها و رويكردهاي بازيگران در حضور ايران در ژنو دو، بازيگران ژنو دو، دولت سوريه و ژنو دو، امريكا و حضور ايران در ژنو، رويكردهاي بازيگران داخلي و بين المللي به حضور ايران در ژنو دو
مركز بين المللي مطالعات صلح : ابراهیمی اعلام کرد که سازمان ملل تمایل دارد که ایران نیز در ژنو2 حضور داشته باشد اما آمریکا در این خصوص اقناع نشده و با حضور ایران مخالف است اما در این خصوص، گفتگوها ادامه دارد.در اين حال حضور يا عدم حضور ايران تا چه ميزاني چالشي براي ژنو دو به شمار ميرود؟
ايران كشوري است كه نقش بسيار پررنگي در منطقه و تحولات خاورميانه داشته است و يكي از همين نقش ها نقشي است كه تهران در سوريه بازي ميكند. اين امر برهيچ طرفي پوشيده نيست كه ايران داراي جايگاه نفوذ و نقش موثري در سوريه است. لذا مي بينيم برخي از قدرت ها مانند روسيه اصرار بسياري بر حضور حتمي ايران در كنفرانس ژنو دو دارند. اين امر به خاطر نقش و نفوذ ايران است. همچنين دولت سوريه، اخضر ابراهيمي هم به عنوان نماينده دبيركل سازمان ملل و تعداد بسياري از كشورهايي كه قصد حضور در ژنو دو را دارند علاقمند به حضور ايران هستند. چرا كه كشوري كه نفوذ قابل توجهي در سوريه دارد مي تواند در تحولات آتي سوريه نيز نقش مثبتي را بر عهده گيرد .اما از سوي ديگر برخي از كشورهاي منطقه مانند عربستان به خاطر رقابتي كه با ايران در مسائل منطقه اي دارند و امريكايي ها هم تا حدي به خاطر رضايت مندي عربستان و سياست هاي خود نسبت به ايران مخالف عمده حضور ايران در كنفرانس ژنو دو هستند. در ژنو دو بايد اجماعي كلي براي حضور كشورها ايجاد گردد ولي سازمان ملل و اخضر ابراهيمي موفق نشده كه عملا به خاطر مخالفت ها همه را مجاب به دعوت به چنين اجلاسي كند.
مركز بين المللي مطالعات صلح : نگاه كنوني امريكايي ها با توجه به مساله گفتگوهاي هسته اي ايران با غرب و همچنين كاهش تنش بين دو كشور تا چه حدي مخالف حضور ايران در ژنو دو در مورد سوريه است؟
من فكر مي كنم امريكايي ها ملاحظه مهمي را در مورد عربستان نسبت به حضور ايران در ژنو دو دارند. يعني شايد امريكايي ها قلبا تمايلي براي حضور ايران در ژنو دو داشته باشند، ولي ملاحظات عربستان را مد نظر دارند .چرا كه عربستان در چند ماه اخير رويكردهايي امريكايي كه با آن مخالفت داشته شاهد بوده است و تا حدي داراي روابط سردي با امريكا شده است . در اين شرايط امريكايي ها تلاش مي كنند با ملاحظه نظرات عربستان نشان دهند كه تمايل آنها به عربستان بيشتر است و كدورت هاي قبل را رفع كنند. از سوي ديگر هم امريكايي ها خيلي به دنبال آن نيستند كه ايران بخواهد نقشي اساسي در مسائل منطقه ايفا كند. آنان اين امر را به عنوان امتيازي ميدانند و حاضر نيستند كه به راحتي اين امتياز را به ايران دهند.
مركز بين المللي مطالعات صلح : رويكرد كنوني كشورهاي عربي به حضور ايران در كنفرانس ژنو دو در مورد سوريه چيست؟
بايد گفت عراق و كشورهاي اطراف سوريه موافق چنين امري هستند. عراق موافق صد درصد حضور ايران است. بقيه كشورهاي چون اردن مخالفتي با ايران ندارند و لبنان هم موافق حضور ايران است. تنها كشوري كه به طور صريحي با حضور ايران مخالف است عربستان است. بقيه كشورهاي يا طرفدار حضور ايران هستند و اين طرفداري را اعلام كرده اند و يا اينكه سكوت پيشه كرده اند و مخالفتي ندارند.
مركز بين المللي مطالعات صلح: ائتلاف مخالفان سوریه دچار اختلافات داخلی است . در اين حال به نظر شما تصمیم مخالفان سوريه در مورد حضور ايران در ژنو دو چيست؟
گروه هاي معارض سوري گروه هايي يكپارچه نيستند. از سوي جبهه النصره را داريم و همچنين ارتش آزاد و.. حضور دارند. اكنون نيز جبهه الاسلاميه نيز بدان اضافه شده است. اكنون معارضان سكولار هم داراي مواضع مختلف هستند. در واقع بايد اين امر را به دو دسته تقسيم كنيم. يك دسته دسته اي مانند جبهبه النصره هستند با القاعده و عربستان ارتباط دارند و كاملا مشخص است و صد درصد مخالف حضور ايران در اين اجلاس هستند ولي بخش ديگري كه معارضاني مانند هيثم مناع معارض سوريه اي صرايحا موافق حضور ايران در ژنو دو هستند. همچنن اكنون شايد ارتش آزاد سوريه هم خيلي مخالف حضور در ژنو دو نباشد، اما بخش تكفيري ها و تندرو ها به گونه طبيعي موافق حضور ايران نيستند.
مركز بين المللي مطالعات صلح: تركيه در سياست خارجي خود در چند ماه گذشته روابط خود را با عراق، ايران و روسيه بهبود بخشيده است. در اين حال نگاه كنوني تركيه به مساله حضور ايران در ژنو دو چيست؟
تركيه تا حدي متوجه سياست هاي غلط خود در سوريه شده تا تندروهايي را كه انجام داده است را مديريت كند. به همين خاطر در مسائل سوريه رايزني هايي با ايران دارد و در صدد تصحيح مواضع خود است. اما تركيه از سوي ديگر خود را بازيگر مهم منطقه ميداند و ايران را به عنوان رقيبي منطقه اي ميداند. لذا طبيعي است خيلي مايل نيست ايران نقش موثري در مسائل منطقه اي از جمله در سوريه داشته باشد. در اين حال به نظر ميرسد تركيه مخالفتي علني با اين امر ندارد. چرا كه تركيه مي داند كه با توجه به نفوذ ايران در سوريه طبيعي است حضور ايران را مفيد بداند، اما به خاطر رقابت در منطقه اين امر را نشان ندهد.
مركز بين المللي مطالعات صلح: عدم حضور ايران در ژنو دو چه پيامدهاي بر برگزاري ژنو دو دارد؟
وقتي به دنبال حل مساله اي هستيم و راه حلي را براي بحراني مد نظر داريم، طبيعي است علاوه بر دو طرف درگيري كشورهايي كه صاحب نفوذ در اين بحران هستند و مي توانند اين بحران را حل كرده و يا آن را گسترش دهند را نيز حاضر كنيم. در اين حال طبيعي است كه اگر اين كشورها حضور داشته باشند مي توانند نقش مثبتي را ايفا كنند. اين امر مي تواند به حضور كشورهاي با نفوذ كمك كند. در اين بين عدم حضور هم مي تواند نقش منفي داشته باشد. يعني رسيدن به موضوعي دلخواه اگر با حضور تمام طرف هاي ذي نفوذ نباشد طبيعي است كه اثر معكوسي دارد و به نتيجه دلخواه نرسد. لذا طبيعي است كه حضور ايران در اين اجلاس به حل بحران كمك كند. همچنين عدم حضور موجب تاثير معكوس ميشود.
مركز بين المللي مطالعات صلح : با توجه به مخالف ها با حضور ايران ميتوان گفت ژنو دو به تعويق افتد؟
احتمال تعويق اين اجلاس زياد است يكي از دلايل هم عدم حضور همه طرفهاي ذي نفوذ است كه ميتواند موجب تعويق اجلاس شود.
گفتگو از فرزاد رمضاني بونش
