مهاجرت معكوس و اسرائيل گفتگو با سلمان رضوي

مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC 

علل مهاجرت معکوس با اسرائیل شامل چه عواملی می‌شود

 نکته‌یاول؛ موضوع عدم تعلق خاطر صهیونیست‌ها به سرزمین‌شان بحث جدی هست. طبیعتاً یهودیان ابتدا با پذیرش یک سری وعده‌های که صرفاً شنیده بودند به فلسطین اشغالی مهاجرت کردند به این معنا که تعلق خاطر جدی و از پیش تعین شده در آنها وجود نداشته که بخواهند نسبت به سرزمین خود تعلق خاطر داشته باشند، از همین رو در هر رخدادی که برای آنها هزینه بردار باشد، رفتن را بر ماندن ترجیح می‌دهند.

نکتۀ دوم؛ عدم ریشۀ تاریخی هست، به جزء عده‌‌ای قلیلی از صهیونیست‌ها که قبلا در فلسطین حضور داشتند، 90 درصد جمعیت کنونی اسرائیل در طی 60-70 سال قبل با موجهای مهاجرتی وارد این سرزمین ها شدند، و در طی حدود سه نسل اخیر به این  میزان از جمعیت رسیدند. نداشتن ریشه تاریخی، هویت وملیت تاریخی اسرائیلی‌ها را تحت شعاع قرار می‌دهد و در هرگونه اتفاقی سبب ساز مهاجرت معکوس اسرائیلی‌ها می‌شود.

نکته سوم؛ بحران خیز بودن این منطقه هست، به دلیل اشغال منطقه و توسعه طلبی رژیم اسرائیل، پاسخ های که در مقابل جنگ‌های 33 روزه، 22 روزه و انتفاضه داده شد، عاملی بر کاهش سطح امنیتی جامعه‌ی رژیم صهیونیستی شده است.

نکتۀ آخر، همانطور که ذکر شد بحث سراب بودن وعده‌های دولت اسرئیل به افرادی که در ابتدا آنجا ساکن شدند، بود. که به آنها وعده سرزمینی با امنیت بالا، آسایش و آرامش اقتصادی داده شد، پس از ورود یهودیان به این منطقه و مشاهده شرایط هر چند بازگشت برای آنها کمی سخت هست، اما در شرایط بحرانی در هر صورت رفتن را برماندن ترجیح می‌دهند.

عوامل مؤثر خارجی بر مهاجرت معکوس

به نظرمن یکی ازعوامل مهاجرت معکوس،  پذیرا بودن صهیونیست‌ها توسط دولت‌های اروپایی و آمریکایی که عمدتاً به دلیل دو تابعیتی بودن آنها هست، می تواند باشد. شرایط آسان مهاجرت یهودیان اسرائیلی به دیگر کشورهای یکی از عوامل خارجی هست، و نکتۀ دوم؛ انتقادات شدیدی که کشورهای اروپایی به ویژه از نظام صهیونیستی به سرکوب فلسطینی‌ها به خصوص در ایام حملات کوتاه مدتی که علیه فلسطین داشته‌اند،یکی از عوامل مؤثر در این رابطه هست.

• نگاه جریان‌های داخلی به مهاجرت معکوس

به نظر می‌رسد که افراد مذهبی‌ صهیونیستی و کسانی که عرق مذهبی بیشتر به تاریخ و اراضی این رژیم دارند مسلماً کمتر در این بحث تعلل دارند. بخصوص ساکنان کرانۀ باختری افرادی با اعتقادات مذهبی خود فلسطین و کرانۀ باختری را انتخاب کردند کمتر خواهان مهاجرت معکوس هستند. اما کسانی که دلبستگی بیشتری به کشورهای خارج از اسرائیل دارند و همچنین کسانیکه اسرائیل را از زوایای غیر ایدئولوژیک انتخاب کردند طبیعتاً بیشتر هدف مهاجرت معکوس خواهند بود.

• پیامدهای سیاسی، امنیتی ،اقتصادی در باب مهاجرت معکوس از اسرائیل به چند عامل میتوان اشاره کرد؟

1-نا امنی روانی: مهاجرت معکوس باعث ایجاد فضای غیر معمول می‌شود واین عامل تأثیر خود را روی سایر اقشار جامعۀ اسرائیل خواهد گذاشت.

2– متضلل شدن آینده اسرائیل خواهد شد؛ هر نظام و دولتی  بدون عنصر اصلی خود که جمعیت باشد، پایدار نخواهد ماند. تحول در بحث جمعیت یکی از مخاطرات امنیتی هر کشوری محسوب می‌شود و هر دولتی در پی برخورداری از جمعیت مناسب و قابل توجه هست، خروج این جمعیت به مثابه متزلزل شدن یکی از پایه‌های اساسی آن کشور یا آن دولت خواهد بود.

3- تبعات اقتصادی منفی مهاجرت معکوس

طبیعتاً هر مهاجرتی شامل بخشی از کارشناسان و دانشمندان آن جامعه نیز خواهد بود؛ مسلماً این مفهوم در باره‌ی مهاجرت معکوس اسرائیلی‌های که مهاجرت می‌کنند مصداق دارد. قطعاً کسانی از سطح اقتصادی مناسبی برخوردارند، صاحب مکنتی هستند و همچنین کسانی که دارای دو تابعیتی هستند قطعاً مهاجرت برای آنها سهل و آسان هست و در شرایط بحرانی مهاجرت را به عنوان راه حل منطقی انتخاب می‌کنند. کما اینکه در جنگ 33 روزه این موضوع به جد اتفاق افتاد و شکل یکی از مصادیق بحران زا برای اقتصاد اسرائیل مطرح شد.

• چشم انداز قابل تصور از قبل مهاجرت معکوس برای رژیم صهیونیستی چیست؟

تلاش اسرائیل همواره این بوده است که تاریخ سرزمین اسرائیل را به عنوان ارض موعود معرفی کند و مهاجرت یهودیان به این سرزمین همواره یکی از راهبردهای اساسی برای تأسیس و تقویت رژیم صهیونیستی محسوب شده است و چشم انداز دولت اسرائیل از این منطقه این بود که یهودیان در این سرزمین با معضلات چون بیکاری و نا امنی مواجه نباشند و زمینه‌های سرمایه گذاری، دسترسی به آموزش برتر وهمچنین رفاه حداکثری فراهم باشد، اما جنگ های متعدد بویژه پس از جنگ 33 روزه به بعد تا 2014 شکاف‌های اساسی در استراتژی و ستون اساسی فکری اسرائیل بوجود آورد، مردم اسرائیل در حین و پس از جنگ 51 روزه 2014 به دلیل ناامنی شب‌ها در خارج از منازل و در چادر به سر می بردند، در همان ایام سازمان صهیونیستی گواهیمی با یک نظر سنجی از300 تحصیل کردۀ مهاجر به این سرزمین نتیجه گیری کردند که از هر10 یهودی مهاجر به سرزمین فلسطین اشغالی 6 نفر به فکر بازگشت به کشورهای که از آنجا مهاجرت کردند، هستند. یعنی 24درصد یهودیان مهاجر به اسرائیل به این باورهستند که وضعیت آنها در اسرائیل در مقایسه با کشورهای مبدأ تفاوتی ندارند وهمچنین بخش اعظم یهودیان نیز در زمینه ورود به بازار کار با مشکلات جدی مواجه هستند نشریه foreign policy  آمریکا طی گزارشی براساس آمارهای اداره‌ی مهاجرت اسرائیلی اعلام کرد که در خوش‌بینانه ترین حالت حدود750 هزار نفر یعنی بیش از 10 درصد جمعیت فلسطین اشغالی در خارج از اسرائیل اقامت دارند و همچنین روزنامه‌ی‌ Haaretz اعلام کرده که بیش از یک سوم ساکنان سرزمین اشغالی خواستار ترک این مناطق هستند و تمایل به خروج از اسرائیل در میان جوانان به مراتب بیشتر است.

نکتۀ دیگر در باب مهاجرت معکوس یا به عبارتی جمعیت ساکن در اسرائیل، بحث کاهش مهاجرت به خود اسرائیل در نتیجه اقدامات تصنعی و تنش‌زایی هست که اسرائیلی‌ها برای رفع این نقیصه انجام می‌دهند. به عبارت دیگر اسرائیلی‌ها پیوسته به میزانی از ناامنی برای یهودیان در گستره جامعه‌ی جهانی نیازمند هستند تا از این طریق مزیت نسبی سکونت در منطقه اسرائیل را حفظ کنند در همین راستا مهمترین سیاست اسرائیل در بهره‌برداری از بحران‌های داخلی کشورهای مختلف و ایجاد رعب و وحشت در میان یهودیان ساکن در این کشورها هست تا از این طریق یهودیان را وادار به مهاجرت به سرزمین‌های اشغالی کند، چراکه این رژیم برای تداوم اجرای طرح‌های راهبردی شهرک‌سازی خود نیاز به صهیونیست‌های بیشتری برای سکونت دارد. در این راستا چند بحرانی که طی دو سال اخیر رخ داده است و همچین سیاست‌های که این رژیم در پیش گرفته می‌توان اشاره کرد. یکی از این طرح‌های تشویقی برای بازگشت یهودیان هست به فرض مثال؛ تصویب 100 میلیون شکل یا حدود24 میلیون دلار برای تشویق صهیونیست‌ها به مهاجرت به فلسطین از سوی وزارت جذب مهاجران هست و نکتۀ دیگر تشویق کارگران خارجی به یهودی شدن و انعطاف بیشتر در قبال مهاجر پذیری هست.به رغم مخالفت‌های زیادی در باب پذیرش غیر یهودی برای یهودی شدن وجود دارد.

نکتۀ دیگر؛ بهره برداری از حوادث تروریستی شارل ابدو و کپنهاک هست به عنوان مثال فرانسه به عنوان یکی از کشورهای دارای رتبۀ اول در ارسال یهودیان به اسرائیل را دارد این عدد در سال 2014 از 7 هزار نفر هم بیشتر شده است و اسرائیلی‌ها در پی افزایش هر چه بیشتر این افراد به داخل سرزمین‌های اشغالی هست بویژه پس از حادثه تروریستی شارل ابدو.

اسرائیل پیوسته به میزان ناامنی برای یهودیان در گسترۀ جهانی نیازمندند تابدین وسیله به مزیت نسبی سکونت در فلسطین اشغالی را همچنین بیشتر حفظ کنند. در همین رابطه مهمترین سیاست رژیم صهیونیست، بهره برداری از بحران‌های داخلی در دیگر کشورهاست و ایجاد رعب و وحشت در میان یهودیان ساکن در آن کشورها؛ چرا که بدین طریق قادر به کشاندن آنها به فلسطین اشغالی خواهد بود. علاوه براین، برای شهرک‌های در حال ساخت در کرانۀ باختری نیازمند به یهودیانی که معتقد به مهاجرت جدی به فلسطین اشغالی هستند، دارند و در این راستا چندین طرح در حال اجرا هست که یکی از این اقدامات طرح‌های تشویقی اسرائیلی برای بازگشت یهویان در قبال پدیده مهاجرت معکوس چنین هست که 100 میلیون شکل که حدود 24 میلیون دلار برای تشویق صهیونیست‌ها به فلسطین تصویب کردند و همچنین طرح مسا به عنوان جذب سالانه20 هزار جوان یهودی با هدف تحصیل در اسرائیل به مدت یک ترم با هزینه دولت اسرائیل و آژانس یهود با اختصاص معادل 10 میلیون دلار هست که یکی از امتیازات این طرح معافیت‌های مالیاتی هست. راهکار دومی که میتوان به آن اشاره کرد؛ تشویق کارگران خارجی به یهودی شدن و انعطاف پذیری بیشتر در قبال مهاجرپذیری هست. هرچند که آنها یهودی شدن را فقط از مادر یهودی می‌پذیرند، اما به هر صورت دولت اسرائیل خواهان یافتن راهکارهای دیگر برای یهودی شدن هستند تا بدین وسیله از قانون ثابت یهودی شدن فرار کنند.

راه کار سوم؛ سوء استفاده از از حوادث تروریستی در گوشه کنار دنیا بویژه حوادثی که  در اروپا رخ می‌دهد، هستند. براساس آماری فرانسه یکی از بالاترین رتبه‌های ارسال مهاجر به فلسطین اشغالی را به خود اختصاص داده به عنوان مثال در سال2013،فرانسه 3500 نفر و در سال 2014، هفت هزار نفر یهودی به فلسطین اشغالی فرستاد. مهاجرت یهودیان از فرانسه بخصوص پس از واقعۀ شارل ابدو گسترش بیشتری یافت و نتانیاهو بیشتر یهودیان فرانسه را مورد خطاب قرار می‌دهد و اسرائیل را خانۀ یهودیان فرانسه می پندار و همچنین باید اشاره کرد که سازمان‌های صهیونیستی در سراسر دنیا صاحب دفاتر هستند. اسنودن کارمند سابق سازمان امنیت ملی آمریکا هم طی مصاحبه‌ای ذکر کرده که اسرائیل باتوجه به نارضایتی دولت اسرائیل از مهاجرت معکوس، مسئولان مهاجر اسرائیل خواستار کمک از سازمان‌های اطلاعاتی این کشور برای حل این معضل شدند.

نتانیاهو پس از حادثۀ تروریستی کپنهاک خواستار مهاجرت یهودیان به اسرائیل شد و در این رابطه کابینه‌ی وی یک طرح46 میلیون دلاری را تصویب نمودند. همچنین باید گفت که بحران اوکراین هم گزینه مناسبی برای مهاجرت یهودیان به اسرائیل بود، درسال 2014 حدود 6 هزار یهودی از اوکراین به فلسطین مهاجرت کردند.

در هر صورت به عنوان نتیجه گیری باید متذکر شد که موضوع مهاجرت معکوس حیات و آینده‌ی رژیم صهیونیستی را با خطر روبرو کرده است و این موضوع با یکی از اصول فلسفه‌ی صهیونیستی؛ یعنی کشاندن جمعیت یهودی به سرزمین اشغالی در تناقض و تضاد هست کع این موضوع می‌تواند ترکیب جمعیتی اسرائیل را به شدت مخدوش کند و از میزان جمعیت آنها در مقایسه با جمعیت فلسطینی‌ها کاسته شود، این درحالی هست که اسرائیل علاوه بر سیاست‌ طرحهای تشویقی مهاجرت به داخل، برنامه ها وطرح‌های تبلیغاتی فراوانی را هم برای تشویق به بازگشت اسرائیلی‌های مقیم خارج به داخل این رژیم راه اندازی می کنند. اما بااین وجود به نظر نمی‌رسد که بتوانند به نتیجه مثبت و مورد نظر خود دست یابند.