مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
تروریست‌های داعش در ماه های هفته گذشته حملات گسترده‌ای را در خاک عراق آغاز کرد و چندین شهر در شمال و غرب این کشور را به تصرف خود درآورد. در پی این اقدام، گمانه‌زنی‌هایی در مورد مقابله با داعش و کنترل تحرکات این گروه انجام شد و روند کلی حرکت آنها متوقف و آزاد سازی برخی مناطق عراق هم انجام شد. در این بین هر چند داعش و ایدیولوژی سلفی- تکفیری آن با اتکا به یک آرمانگراییِ افراطیِ مذهبی یکی از قویترین نیروهای محرک را برای خود برگزیده است، اما عراقی ها اندک اندک توانستند داعش را حالتی تدافعی قرار دهند. در همین راستا برای بررسی بیشتر این امر گفتگویی با ناظم دباغ نماینده کردهای عراق در ایران داشته ایم:
واژگان کلیدی: آینده داعش در عراق، حضور داعش در عراق ، داعش ، غرب عراق
مرکز بین المللی مطالعات صلح: علل حضور و پایداری داعش در عراق چیست؟
موجودیت داعش محدود به جغرافیای عراق نبوده و نیست، با نگاهی به تاریخ تشکیل جنبش‌های افراطی متوجه می‌شویم که این جریان از جنگ جهانی اول به بعد تحت عناوین متفاوتی وجود داشته است، از مجاهدین افغانستان و بعدها القاعده و طالبان گرفته تا آنچه بعد از سقوط رژیم بعث در عراق و بیداری اسلامی در کشورهای منطقه اتفاق افتاد. البته بعد از سقوط صدام حسین در عراق به علت سیاست‌های نادرست و مدیریت اشتباه و به حاشیه راندن اهل سنت و همچنین کردها زمینه‌ای مناسب برای ایجاد نارضایتی عمومی ایجاد شد و این نیز باعث شد که دشمنان عراق به سمت همکاری با گروه‌های تندرو و سلفی روی آورند و این گروه‌ها میان اهل سنت عراق و سوریه تقویت شدند. بعدا نیز این گروه‌ها با همدیگر و با نیروهای قدیمی بعث و باقیمانده‌های آنها متحد شده و دولت اسلامی عراق و شام را ایجاد کردند و به جایی رسیدند که امروز می‌توان گفت یک سوم خاک عراق را در کنترل دارند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در یک ماهه اخیر از چه روش هایی برای عقب راندن داعش استفاده شده است؟
در روزها و ماه‌های اخیر به ویژه بعد از اینکه داعش به سمت اقلیم کردستان هجوم آورد بیش از همیشه تهدیدات این گروه حس شد و احساس و وجدان جامعه بشری را به درد آورد. به ویژه بعد از تصرف شنگال و جلولا و آواره‌شدن ده‌ها هزار یزیدی و مسیحی و ربودن دختران و زنان این منطقه، که باعث شد همپیمانی بین‌المللی برای حمایت از نیروی پیشمرگه و کردها تشکیل شود و بعد از حادثه کوبانی نیز این موج نارضایتی از داعش فزونی گرفت و تحرکات پیشمرگه و همکاری ایران و همپیمانان موجب شد که داعش مجبور به عقب‌نشینی شود.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: نقش همکاری های نظامی و امنیتی نیروهای کرد و ارتش عراق بر ضد داعش چگونه بوده است؟
نقش همکاری همه گروه‌ها از پیشمرگه و سیستم امنیتی کردستان گرفته تا مشارکت ارتش عراق و دوستان کرد در این نبرد مهم بوده و بازتاب مثبتی نیز داشته است.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: نیروها و احزاب هواخواه و همراه داعش در شمال و غرب عراق دارای چه پتانسیل هایی هستند؟
داعش متشکل از ١٥ گروه متفاوت در منطقه بود که باهم این گروه را ایجاد کردند، از جمله بعثی‌های عراق، قاعده عراق، نصرت‌الاسلام، مجاهدین، کتائب عشرین، جماعت نقشبندی، کتائب‌الاسلام، انصارالسنه، انصارالاسلام و … .
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در شرایط کنونی حجم نیرو شمار همراهان داعش در عراق تا چه میزانی است؟
اطلاعات در مورد تعداد نیروهای داعش متفاوت است صحبت از ٣٠ هزار تا ١٠٠ هزار نفر نیز می‌شود، اما واقعیتی که وجود دارد اینست که اگر به محدوده تحت تصرف و فعالیت آنها دقت شود حدود یک سوم خاک عراق را در تصرف دارند و فقط با اقلیم کردستان حدود ١٠٥٠ کیلومتر مرز مشترک دارند که اینها به جز مناطق انبار، فلوجه و اطراف بغداد است همچنین کوبانی و خود سوریه نیز که در تمام این کشور جنگ شدیدی در جریان است و مطمئنا با این اوصاف تعدادشان از این ارقام بیشتر است.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در شرایط کنونی استراتژی و تاکتیک های داعش در حفظ شهرهای و مناطق اشغالی چگونه است ؟
راجع به تاکتیک نظامی داعش باید کارشناسان نظامی اظهارنظر کنند، اما آنچه ما می‌دانیم اینست که موجودیت آنها و ایجاد و تقسیم نیروهایشان میان مناطق مختلف براساس سیاست و تاکتیک ویژه خودشان صورت گرفته است.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در بین نیروهای داعش تا چه حدی نیروهای کردی حضور دارند؟
همچنان که همه مطلعند داعش متشکل از شهروندان ٧٠ کشور است که تمام ملیت‌ها را از زن و مرد شامل می‌شود لذا مسلما در میان نیروهای داعش عراق تعدادی کرد نیز حضور دارند .چون قبلا نیز کتائب‌الکردستان و انصارالاسلام نیز به داعش پیوسته بودند و باهم همکاری کاملا نزدیکی دارند. با این حال راجع به تعداد دقیق کردها در میان نیروهای داعش آماری وجود ندارد اما حضورشان قطعی است.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: آینده حضور داعش در عراق به چه عواملی وابسته است؟
حفظ یکپارچگی و امنیت عراق وابسته به توانایی و قدرت ارتش عراق و نیروهای پیشمرگه در آزادسازی مناطق تحت تسلط داعش است هرچند همچنان که می‌دانیم نیروی پیشمرگه بسیاری مناطق را از دست داعش آزاد کردند و همچنین ارتش عراق نیز توانسته است مناطقی را آزاد سازد، اما لازم است همزمان با آزادسازی مناطق اصلاحاتی از لحاظ اجتماعی، فرهنگی و سیاسی نیز صورت گیرد.
عراق تبدیل به عراقی برای تمام عراقی‌ها شود و تمام مردم این کشور از شیعه ، کرد، سنی گرفته تا اقلیت‌های دیگر قومی و مذهبی دارای حق و حقوق یکسان و برابر شوند، همچنین زیرساخت‌ها، آبادانی و رفاه عمومی ارتقا یابد و در تمام مناطق کشور احساس شود که دولت مراقب شهروندان است و رفاه نسبی آنان را فراهم می‌کند و ستم و ظلم طایفه ای وجود ندارد.
