مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
ارتش پاکستان در تاریخ 15 ژوئن عملیات گسترده‌ای را با نام «ضرب عضب» علیه شبه نظامیان در وزیرستان شمالی آغاز کرده است. به گفته مقامات ارتش پاکستان حدود 350 تن از تروریستها تاکنون کشته شده اند .از دیدگاه دولت پاکستان برای ادامه عملیات برضد شبه نظامیان و گروههای تروریستی مصمم تر است و شورای علمای اهل سنت پاکستان هم با صور فتوایی برضد گروههای تکفیری و تروریستی در پاکستان اعلام جهاد کرد.در همین راستا برای بررسی علل و نتایج این حمله گفتگویی با عاشق حسین طوری داشته ایم:
واژگان کلیدی: علت حمله ارتش پاکستان به وزیرستان شمالی، نتایج حمله ارتش پاکستان، وزیرستان شمالی، ارتش پاکستان ، پاکستان
مرکز بین المللی مطالعات صلح: ژنرال «عاصم باجوه» سخنگوی ارتش پاکستان ضمن تاکید بر ادامه حملات ارتش علیه مواضع شبه نظامیان، جنگ علیه تروریسم در این کشور را، جنگی برای بقا پاکستان خواند.«علت این حمله ارتش به وزیرستان چه بوده است؟
این اولین عملیات بر ضد تروریست ها در پاکستان نبوده است، اما هیچ یک از عملیات ها نتیجه ای نداشته است . اکنون نیز فرمانده ارتش گفته است هر گاه از طالبان حرکتی آغاز گردد پاسخ میده.در این بین حمله طالبان به فرودگاه بین المللی کراچی از نظر امنیتی و سیاسی پیامدهایی داشت و شرکت های هواپبماهی خارجی پروازهای خود را به کراچی لغو کردند. لذا ارتش تصمیم گرفت که عملیاتی انجام دهد. در مورد این عملیات اتفاق نظری وجود داشت و دولت و ارتش هر دو هم نظر بودند. در این بین در وهله نخست مذاکراتی با طالبان انجام شد و نتیجه ای نداشت و نواز شریف در پارلمان هم به مذاکرات اشاره کرد اما تلاش ها نتیجه ای نداد و دولت اعلام کرد چاره ای جز حمله به وزیرستان شمالی ندارد و باید ملت از این امر حمایت کند. لذا از تاریخ 15 جون عملیات های هوایی انجام شد و اف شانرده ها و میراژ ها بر وزیرستان وارد شد . در این عملیات ها ارتش وسخنگوی ارتش اشاره کرده که این عملیات ها بر ضد تررویسم در وزیرستان شمالی است. ایشان مدعی شد که سیصد و بیست و هفت تن از تروریست ها کشته شده اند و 45 مرکز و مخفی گاه آنها در این منطقه منهدم شده است. از نگاه دولت در سال 2007 تروریست ها در مناطق مختلف قبایلی و خیبر و … حضور داشته اند ولی اکنون به وزیرستان شمالی محدود شده اند و از این منطقه در سراسر کشور عملیات ای تروریستی تدارک می بینند. بنابراین ارتش باید ریشه این امر را بخشکاند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح:سرتاج عزیز» مشاور امور بین‌الملل نخست وزیر پاکستان هم اعلام کرد، نیروهای امنیتی بدون هیچ تمایزی در وزیرستان شمالی علیه مواضع شبه نظامیان عملیات نظامی انجام میدهند.اما برخی از محافل در پاکستان براین اعتقادند زمانی این گونه مواضع و حملات برضد تروریستها می تواند پاکستان را از شر و آفات تکفیری ها و تروریستها مصون نگه دارد که نحوه برخورد با این گروهها گزینشی نباشد. نگاه شما چیست؟
ارتش پاکستان هم به طالبان خوب و بد معتقد است. مثلا طالبان دچار انشعاب شده و گروهی به رهبری ملافضل اله وگروهی به رهبری خالد مقصود و خالد سید سید جناح تقسیم شده اند. گروه سید جناح طرفدار ارتش بود و مخالف حمله طالبان به ارتش بود و ارتش از این گروه حمایت میکرد.اکنون نیز این گروه به وزیرستان جنوبی منتقل شده و حمله ای به این گروه صورت نمی گیرد.بنابراین ارتش از برخی از این گروه ها حمایت می کند. لذا در وزیرستان جنوبی حمله ای بر ضد گروه های هوادار ارتش صورت نمی گیرد و گروه ملافضل اله هم از وزیرستان شمالی فرار کرده است . ارتش معتقد است بر ضد گروه فضل اله والقاعده مبارزه میکند، اما در واقع گزارش هایی موثق است نشان میدهد که در کنار فرار تروریست ها ارتش تلاش می کند منطقه وزیرستان شمالی را به گونه کلی تصرف کند. به نظر من ممکن است ارتش این منطقه را تصرف کند و تروریست ها پاکسازی شود اما در آینده در این منطقه جنگی طولانی و جنگی فرسایس وجود خواهد داشت. یعنی نیروهای القاعده و فضل اله باز خواهند گشت و جنگی فرسایشی را آغاز خواهند کرد و حملات چریکی صورت میگیرد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح:برخی گروههای سیاسی همچون تحریک انصاف عمران خان در پاکستان خواهان توقف عملیات ارتش این کشور در وزیرستان شمالی هستند. در این حال گروه های دیگر پاکستانی چه نگاهی به این عملیات دارند؟
حزب مردم به عنوان بزرگترین حزب پاکستان و حزب عوامی نشنال پارتی موافق حمله ارتش به وزیرستان هستند . احزاب مذهبی شاخه دیوبندی مخالف حمله ارتش هستند و احزاب مذهبی بریلوی موافق حمله ارتش هستند. نهضت انصاف به رهبری عمران خان هم مخالف حمله ارتش هست.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: رویکرد کشورهای منطقه ای و بین المللی به حمله ارتش پاکستان به وزیرستان شمالی چیست؟
سفیر پاکستان در امریکا آقای عباس جیلانی در مراسمی در نیویورک اعلام کرده است هزینه این عملیات بر ضد تروریست ها توسط امریکا داده شده است . در واقع در سیزده سال گذشته پاکستان متحد استراتژیک ناتو بوده است و هزینه این امر را امریکا تامین کرده است. لذا این کشورهای زیادی از حمله ارتش پاکستان به وزیرستان شمالی خوش حال هستند. امریکا در نظر دارد که بعد از سال 2014 که از افغانستان میرود اگر طالبان در این منطقه از بین بروند و تحت فشار قرار نگیرند و دولت افغانستانی و نیروهای ناتو در افغانستان زیاد تحت فشار قرار نگیرند. بقیه کشورهای همسایه از جمله چین نیز از این گروه های تروریست ضربه دیده اند و از حمله ارتش پاکستان به این منطقه خوشحال هستند، اما در عین حال به دیده شک و تردید به این امر نگاه میکنند چرا که هنوز کشورهای همسایه از جمله افغانستان و هند بیشتر به کمک های امریکا نگاه میکنند. جدا از این حمله بر ضد طالبانی صورت میگیرد که ضد ارتش پاکستان است ولی طالبانی که همراه دولت و ارتش هست ضربه ای نمی بیند و همچنان به دخالت خارجی می پردازند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: با وجود حمایت دولتهایی چون کابل از عملیات ارتش پاکستان آیا ممکن است تروریست های منطقه وزیرستان مالی در اثر فشار به کشورهای خود از جمله ازبکستان برگردند؟
این امر بستگی به اراده ارتش و سازمان استخبارات پاکستان دارد. اگر آنها واقعا بخواهد می توانند به کشورهای خود برگردد، اما مساله این است که این افراد که در وزیرستان شمالی پرورش یافته و خیلی از این تروریست ها در این منطقه ازدواج کرده و همسری برگزیده اند و بچه دار شده و فرزندانشان در این مناطق بزرگ شد ه اند. در این حال دولت پاکستان و ارتش پاکستان اگر آنها را برنمی گردانند باید کاری کند که به زندگی مسالمت آمیز برگرداند. اما این گروها زیر بار نمیروند. چنانچه بیشترین عملیات ها را تروریست های خارجی انجام میدهند و اخیرا نیروهای ازبک به فرودگاه کراچی حمله کردند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح:نتایج حمله ارتش به وزیرستان چه بوده است؟
باید گفت با وجود اینکه نزدیک به 500 هزار تن از مردم در وزیرستان شمالی آواره شده اند و به مناطق دیگر رفته و در اردوگاه ها حاضر شده و حتی به افغانستان رفته اند اما گزارش ها حکایت از آن دارد که ارتش قبل از انجام عملیات در این مناطق مانور زیادی داد و همین امر موج شد تررویست ها می دانستند که عملیات انجام میگیرد. همچنین گزارش های موثق نشان میدهد که هیچ کدام از تروریست هایی که بر ضد آنها عملیات انجام شده است در منطقه حضور ندارند و از این منطقه فرار کرده اند. اکنون باید منتظر آینده بود اما بیشتر صاحب نظران پاکستانی این عملیات را خیلی استراتژیک نمی دانند و جنبه هایی نمالیشی برای آن قائل هستند.
