عراق ، آينده سياسي و تغيير
گفتگو با دكتر جعفر حق پناه كارشناس مسائل عراق
علي رمضاني بونش
انتخابات پارلماني و تغيير مناسبات سياسي داخلي و تاثير آن بر انتخاب دولت آينده د ر كنارتغييرات در روابط منطقه اي اين كشور در پس از تشكيل دولت جديد از جمله محور هايي است به گفتگو با دكتر حق پنا ه كارشناس مسائل عراق پرداخته ايم:
در شرايط سياسي عراق پس از انتخابات در ما شاهد يم كه احتمال تغييرات زيادي در اين كشور وجود دارد اگر ما به بالا آمدن فهرست سكولار العراقيه به عنوان امر مهم در عراق نگاهي داشته باشيم دراين بين چه تغييراتي در فضاي سياسي اين كشور رخ داده يا خواهد داد؟
بايد در نظر داشت كه طي سالهاي2003 تا كنون اعراب اهل سنت نقش داشته اند ولي اين نقش و كاركرد سلبي بوده است يعني توان تخريب فرايند هاي دولت سازي سياسي و دمكراتيك را داشتند ولي اكنون آنها سعي ميكنند تا اين نقش ايجابي باشد كه در واقع نكته مهمي است چون در تاريخ سياسي عراق اعراب اهل سنت با داشتن اقليت جمعيتي همواره اكثريت سياسي را داشته اند. در سالهاي اخير هم آنها توانستند خود را به ساختارهاي حكوكتي و نيروهاي ائتلاف شيعيان و كردها تحميل كنند به طوري كه از 2006 به بعد وزن سياسي آنها بالا رفته ودر مقامات سياسي قرار گرفته بودند . در واقع انتخابات اخير مهر تائيدي بود بر افزايش نقش سني ها در عراق بويژه اينكه امريكايي ها هم به اين نتيجه رسيده بودند بدون اعراب سني نمي توانند امنيت را برقراركنند در عين اينكه هزينه هاي آنها بالا ميرفت. در اين بين در انتخابات اتفاق خيلي شگرفي روي نداده است لذا تحولات اكنون بيشتر علني شده است در اين حال شيعيان وكردها هم حذف نشده و اوضاع به زمان بعث برنگشته است.
اگر به فهرست العراقيه به عنوان يكي از ستون هاي اصلي دولت آينده بنگريم چه تحولاتي در آينده مناسبات سياسي و داخلي عراق روي خواهد داد؟
فهرست العراقيه ناچار است براي تشكيل دولت تا حدودي از شعار هاي پيشين واهداف خود كاسته وبه سمت جلب ساير گرو ها حركت كند چه اينكه اين گروه فاقد توانايي واحد براي تشكيل دولت است( حتي با ائتلاف كامل با كردها) ضمن اينكه حاكميت قرار نيست كه فقط در روي كاغذ باشد لذا قرائن اين امر نيز مشهود است مثل اينكه اياد علاوي آن موضع ضد ايراني پيشين خود را اكنون دارا نيست در اين حال نگاه اين فهرست به آينده نيز هست .
در صورت حضور فهرست العراقيه در دولت آينده عراق آيا به نوعي واگرايي ايران با عراق و حركت كردن عراق به سمت اعراب و عربستان اتفاق خواهد افتاد؟
من فكر ميكنم به نوعي عربيزه شدن در سياست خارجي عراق اتفاق خواهد افتاد و احتمالا تشديد خواهد شد (چنانچه دولت مالكي هم تلاشهايي در اين سمت داشت) . به نظر ميرسد نقش آفريني عراق در منطقه بيشتر و پررنگ تر خواهد شد، در واقع اين كشور دوران اشغال را از سر گذرانده ، ثبات داخلي آن نسبتا افزايش يافته و پتانسيل اقتصادي فوق العاده اي هم دارد لذاعراق به تدريج وارد تحولات منطقه اي شده و طبيعتا در آنجا عراق بايد خود را در بلوك اعراب تعريف كند وبه هر حال تالي اين سياست به نوعي فاصله گرفتن از ايران است (در صورت روي كا ر آمدن هر دولتي اتفاق مي افتد ولي نسبي است)به هر حال ما در آينده مسائل بيشتري با عراق خواهيم داشت
يعني در هر حال به واگرايي ميان ايران با عراق رخ خواهد داد ؟
ما تا الان هم آنچنان همگراي با عراق نداشته ايم چنان كه خيلي از مسائل ما با عراق همچنان حل نشده باقي مانده (قرارداد1975،قطعنامه 498،برخي اختلافات نفتي)در اين حال ما سهم مناسبي در بازسازي عراق نداشتيم لذا ما روبط آنچنان خوبي با عراق نداشتيم چه اينكه بدنه كارشناسي عراق اعراب سني و بعثي بوده و فقط در حوزه رسمي روابط مناسب تر بود .
ميتوان با توجه به افزايش روابط احزاب عراقي با عربستان دولت آينده عراق را به نوعي دوست صميمي رياض تلقي كرد ؟
در واقع بايد با احتياط روابط بسيار صميمانه دولت عربستان با عراق را به كار بر د لذا بنا به دلايل سياسي داخلي ،قومي و خارجي احتمال گشايش روابط استثنائي در روابط دو كشور وجود ندارد از طرف ديكر عربستان هم خيلي مايل به عراق قدرتمند مثل دوران صدام نيست در اين حال عربستان با دولت جديد عراق روابط نزديكي خواهد داشت و سعي خواهد كرد اين دولت پابرجا بماند وبه سمت خود جلب شود
