احمد مرجانی نژاد
کارشناس فرهنگی سرکنسولگری ج.ا.ایران در لاهور
مرکز بین‌المللی مطالعات صلح – IPSC
آیا شکست سیاستمداران کهنه‌کار در رقابت با نامزدهای جوان و گمنام حزب تحریک انصاف، امید و رویه تازه‌ای برای ایجاد اصلاحات و تغییر در پاکستان است.؟
طی روز چهار شنبه 25 ماه ژوئیه 2018. م / سوم مردادماه 1397، از جمعیت 208 میلیونی پاکستان، 55% جمعیت 105 میلیون تن واجد شرایط رأی دهی که 46 میلیون تن آنان را جوانان تشکیل می‌دهند، به پای صندوق‌های رأی رفتند و نمایندگان مجالس ملی و ایالتی این کشور را انتخاب کردند. در این انتخابات بسیاری از چهره‌های شناخته شده سیاسی، مذهبی در رقابت با نامزدهای جوان، گمنام حزب تحریک انصاف، برای نخستین بار طعم تلخ شکست را چشیدند.
الف: شکست مذهبی‌ها
- حیرت انگیزترین شکست 40 سال اخیر در انتخابات پاکستان نصیب ” مولانا فضل الرحمن” رئیس جمعیت علمای اسلام (شاخه فضل) شد، زیرا وی طی چهار دهه گذشته، به عنوان تأثیر گذارترین چهره سیاسی، مذهبی در پاکستان همواره پیروز انتخابات و در ائتلاف با دولت بوده است.
ائتلاف بزرگ احزاب مذهبی موسوم به ” حزب موتلفه مجلس متحده عمل (MMA) در این دوره از انتخابات در دو حوزه انتخابی ایالت خیبرپختونخواه، دیره اسماعیل خان، از حریف سیاسی خود، حزب تحریک انصاف، به سختی شکست خوردند. این شکست برای به اندازه‌ای تلخ و غیر قابل باور بود که ضمن بیان تقلب گسترده در انتخابات، نتایج اعلامی را نیز رد کردند. ” مولانا فضل الرحمن” رئیس جمعیت علمای اسلام در حال رایزنی با حزب مسلم لیگ نواز و حزب مردم برای زمینه سازی برگزاری انتخابات مجدد در این کشور است و هشدار داده که بزودی تظاهرات گسترده را علیه دولت جدید آغاز خواهد کرد.
- شگفت انگیز ترین شکست در انتخابات سراسری اخیر در پاکستان نیز نصیب ” سراج الحق” رهبر جماعت اسلامی گردید، زیرا ” محمد بشیر خان” کاندیدای گمنام حزب تحریک انصاف توانست وی را در حوزه انتخابی خودش ” دیر پایین” با اختلاف 17000 رأی شکست دهد.
ب- شکست سیاستمداران کهنه‌کار:
” شاهدخاقان عباسی” نخست وزیر پیشین پاکستان نیز که از دو حوزه انتخابیه شهر اسلام آباد و منطقه ‘مری’ برای کسب کرسی پارلمان در انتخابات سراسری شرکت کرده بود در هر دو حوزه انتخابی از حریفان تحریک انصاف شکست خورد.
“چودهری نثار” وزیر پیشین کشور پاکستان، سیاستمدار کهنه‌کاری که به دلیل اختلافات شدید با نواز شریف پس از 35 سال عضویت در حزب مسلم لیگ نواز با ترک این حزب به صورت مستقل در انتخابات شرکت کرده بود نیز در هر دو حوزه انتخابی از نامزدهای تحریک انصاف شکست خورد و از رسیدن به مجلس ملی و مجلس ایالت پنجاب محروم ماند.
“خواجه سعدرفیق” وزیر پیشین راه آهن پاکستان، از چهرهای معروف سیاسی حامی سرسخت ‘نواز شریف’ نیز در حوزه انتخابی شهر لاهوربا شکست مواجه شد
” غلام سرور” وزیر پیشین، از سیاستمداران ارشد پاکستان نیز پس از پیروزی‌های متوالی از سال 1985 م. تاکنون در انتخابات اخیر میدان را به کاندید حزب تحریک انصاف واگذار کرد.
” مصطفی کمال” شهردار نامدارپیشین شهر کراچی که پس از انشعاب از جنبش متحده قومی، حزب تازه تأسیس’سرزمین’ را بنا نهاده بود نیز در شهر کراچی از حریف خود شکست سنگینی خورد.
” اسفندیارولی خان”رهبر حزب ملی عوام، از چهره‌های مشهور سیاسی پاکستان نیز در حوزه انتخابیه ‘چهارسده’ در ایالت خیبرپختونخواه از کاندید حزب تحریک انصاف شکست خورد.
” آفتاب احمد شیرپاو”، رهبر حزب’قومی وطن’ که از سیاستمداران کهنه‌کار پاکستان است نیز در شهر ‘چهارسده’از نامزد حزب تحریک انصاف شکست خورد.
“عابد شیر علی”، از سیاستمداران دو آتشه مسلم لیگ (ن) نیز با کسب رأی اندک، ازحریف خود شکست خورد.
” غلام احمد بلور” از رهبران حزب عوامی ملی نیز که از سیاستمداران کهنه‌کار پاکستان به شمار می‌آید نیز درحوزه انتخابیه شهر پیشاور از کاندید حزب تحریک انصاف، به سختی شکست خورد.
ج- پیروزی اقلیت هزاره (شیعه) پاکستان
برای نخستین‌باردرتاریخ جمهوری اسلامی پاکستان، دو تن از نمایندگان اقلیت هزاره پاکستان توانستند در انتخابات 2018. م، ایالتی به پارلمان بلوچستان راه یابند.
شماری از هزاره‌ها در قرن نوزدهم از افغانستان به پاکستان، مهاجرت کردند و توانستند خود را به‌خوبی در این جامعه مدغم کنند. جمعیت هزاره‌ها در پاکستان تا نیم میلیون نفر تخمین‌زده می‌شود. آن‌ها در شهرهای کویته، کراچی، اسلام‌آباد، لاهور و ملتان زندگی می‌کنند. در تاریخ ارتش پاکستان نام‌های درجه‌داران هزاره زیاد است. از ژنرال موسی خان گرفته تا شربت چنگیزی و سردار سعادت و شماری دیگر. کمیسیون حقوق بشر پاکستان پنج ماه پیش در گزارشی اعلام کرد که در پنج سال گذشته بیش از ۵۰۰ نفر از جامعه هزاره در کویته در بمب‌گذاری‌ها و حملات مسلحانه کشته و بیش از ۶۰۰ نفر دیگر زخمی شده‌اند.
قتل هزاره‌ها در پاکستان توسط گروه‌های تندرو، “کشتار سیستماتیک و هدفمند” نامیده شده است، کشتار هزاره‌ها، مسئله جدی برای این اقلیت شیعه در کویته است. غلام‌سخی هزاره، تحلیلگر مسائل سیاسی در کویته می‌گوید:” ناامنی به حدی است که بر رفت‌وآمد درون‌شهری هزاره‌ها تأثیر گذاشته و آن را به‌شدت محدود کرده است، شماری از جوانان ناامید از امنیت و آینده‌شان، تن به مهاجرت به خارج از پاکستان داده‌اند. سطح حضور دانش‌آموزان در مدارس و دانشجویان در دانشگاه‌ها دارای میزان مطلوبی نیست. شماری از دانش‌آموزان پس از پایان مدرسه به دانشگاه نمی‌روند، در برخی مواقع رفت‌وآمد دانشجویان به دانشگاه با حفاظت نیروهای امنیتی انجام می‌شود، در کنار حل مسئله ناامنی، بهبود وضعیت آب و برق، راه‌سازی و آسفالت خیابان‌ها، افزایش مراکز بهداشتی و تعلیمی از خواسته‌های اصلی مردم هزاره در کویته است.”
کویته مرکز بلوچستان، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین شهر این ایالت ۱۲ میلیون نفری است. در این انتخابات ۴۵ کرسی پارلمان ایالتی به رقابت گذاشته شد که سهم شهر کویته ۹ کرسی است. پس از سرشماری اخیر، هزاره تاون در کویته یک حوزه جدید انتخاباتی محسوب می‌گردد، این منطقه در دامنه‌های غربی شهر کویته واقع شده است. شهروندان آن عمدتاً هزاره هستند، پشتون‌ها، بلوچ‌ها و پنجابی‌ها نیز در برخی از نقاط آن زندگی می‌کنند، ایجاد حوزه انتخاباتی در منطقه عمدتاً هزاره‌نشین سبب شد که یک نفر از هزاره‌ها از آن‌جا به پارلمان ملی پاکستان راه یابد(احمدعلی کهزاد از اعضای ارشد حزب دموکراتیک هزاره از همین منقطه وارد پارلمان بلوچستان شده است. در سال ۱۹۷۷ طالب‌حسین برای نخستین‌بار نامزد هزاره‌ها در رقابت‌های انتخابات مجلس ایالتی شد و مردم در شعارهایشان می‌گفتند: “نان خشک می‌خوریم اما طالب‌حسین را در پارلمان کامیاب می‌کنیم.” طالب‌حسین در انتخابات برنده شد. او اولین هزاره بود که وارد مجلس ایالتی بلوچستان می‌شد، از آن تاریخ به بعد کرسی هزاره‌ها، فقط یک دوره در پارلمان ایالتی حفظ شد.
در انتخابات 2018. م، احمدعلی کهزاد و عبدالخالق هزاره از حزب دموکراتیک هزاره به مجلس ایالتی بلوچستان راه یافتند، احمدعلی کهزاد مدعی است: تنها هزاره‌ها به نامزدان حزب دموکراتیک هزاره رأی ندادند بلکه حزب پشتون”عوامی نشنل پارتی” و شماری از پنجابی‌ها نیز از نامزدی حزب دموکراتیک هزاره در حوزه شماره ۲۷ حمایت کردند. منطقه عمدتاً هزاره‌نشین مری‌آباد / مهرآباد، جزو همین حوزه انتخاباتی است، دلیل این حمایت‌ها، سیاست‌های فراقومی حزب دموکراتیک هزاره عنوان شده است.
واژگان کلیدی: سیاست خارجی، عمران خان، انتخابات پاکستان
