سیاست ها و راهبردهاي ترکیه در روابط با آمریکا

By ipsc

بهمن 29, 1400

اشتراک

فاطمه خادم شیرازی

پژوهشگرو مدرس دانشگاه

مرکز بین المللی مطالعات صلح-IPSC

دیدار بایدن و اردوغان در حاشیه اجلاس ناتو در ژوئن 2021 در بروکسل این انتظارات را افزایش داد که روابط آمریکا و ترکیه می تواند به مسیر اصلی بازگردد. رهبران دو کشور در این دیدار بر اهمیت استراتژیک روابط تاکید کردند. با این حال، علیرغم این اظهارات خوب، بهبودی از بحران کنونی نامشخص است، زیرا عواملی که قبلاً روابط را شکل داده اند تغییر کرده اند.(1) لذا باید ببینیم چه عواملی باعث تغییرسیاست ها، راهبردها و تاکتیک های ترکیه در روابط با آمریکا شده است؟

– اختلافات سیاسی در روابط ترکیه با آمریکا

دولت بایدن وارث روابط آمریکا و ترکیه می باشد که تقریباً با یک دهه تنش فزاینده و کاهش اعتماد ضعیف شده است. سلسله اختلافات سیاسی جدی بین واشنگتن و آنکارا طولانی و شناخته شده است، که عمدتاً حول محور خودکامگی ترکیه در دوران ریاست جمهوری اردوغان، بی میلی اولیه باراک اوباما برای ایجاد مناطق امن در سوریه و تصمیم بعدی برای حمایت از یگان های مدافع خلق عمدتاً کُرد می چرخد. همچنین( YPG) علیه گروه دولت اسلامی، و خرید سامانه دفاع هوایی اس-400 از روسیه از جمله اختلافات دیگر بین این دو کشور می باشد.(2)

در مورد موارد مناقشه، دولت بایدن نگرانی‌های خود را در مورد خرید سامانه موشکی اس-400 روسیه از سوی ترکیه ، و همچنین وضعیت دموکراسی در ترکیه را اعلام کرده است. ترکیه نیز فهرستی از نارضایتی های خود را دارد که با حمایت آمریکا از یگان حفاظت از خلق کرد سوریه (YPG)، گروهی مرتبط با حزب کارگران کردستان (پ ک ک) که توسط تروریست ها مرتبط است، آغاز می شود. ترکیه همچنین به حذف خود از برنامه جنگنده های تهاجمی مشترک F-35 که بنا به گزارش ها 1.5 میلیارد دلار در آن سرمایه گذاری کرده بود، اعتراض دارد و نتیجه آن خرید اس-400 بود. ترکیه از آمریکا به دلیل عدم اقدام در مورد درخواست استرداد فتح الله گولن، مقیم دیرینه آمریکا، که ترکیه او را به طراح کودتای 2016 علیه اردوغان متهم می کند، ناامید است.(3)

این اختلافات سبب شده که با ظهور آسیا و برتری چین به عنوان یک فرصت و فعالیت های منطقه ای فزاینده، و روسیه به عنوان نشانه هایی از ظهور پایدار نظم جهانی چند قطبی ، محاسبات استراتژیک سیاست گذاران ترکیه تغییر شکل دهد. نخبگان سیاسی ترکیه قاطعانه بر این باورند که جابجایی موفق کشورشان در این محیط چند قطبی در درازمدت به نفع ملت خواهد بود.

این اختلاف فزاینده از نظر نحوه نگاه آنکارا و واشنگتن به جهان، یک محیط چالش برانگیز برای پرداختن سازنده به دامنه اختلافات دوجانبه رایج ایجاد می کند.

در پس زمینه این سیاست خارجی جدید و حاکمیتی تر ترکیه، آنکارا به دنبال تنوع بخشیدن به شرکای سیاست خارجی خود و برقراری روابط نزدیک تر با قدرت های نوظهور مانند چین و روسیه است، که گاه به ضرر روابط مستقر خود با شرکای سنتی در غرب تمام می شود.(4)

آمریکا امروز با ترکیه ای بسیار متفاوت از ترکیه در دوران جنگ سرد روبرو است. ناپدید شدن تهدید شوروی، وابستگی ترکیه به آمریکا برای امنیت کاهش یافته است. هم چنین مشارکت امنیتی آمریکا و ترکیه را از یک هدف متحد کننده واضح محروم کرده است. همزمان، نقش و منافع جغرافیایی ترکیه گسترش یافته است.ترکیه اکنون در مناطق مختلفی که دو دهه پیش نداشت منافع و سهام دارد.بنابراین تمایل کمتری دارد که به طور خودکار از آمریکا در بسیاری از مسائل پیروی کند، به ویژه زمانی که سیاست آمریکا با منافع خود ترکیه در تضاد باشد. این بدان معنا نیست که ترکیه به غرب یا آمریکا پشت کرده است.ترکیه همچنان خواهان و نیازمند روابط قوی با آمریکا است.اما شرایط نامزدی تغییر کرده است.(5)

در مقایسه با دوره جنگ سرد، آنکارا ممکن است به جای چسبیدن به متحدان غربی خود، راه مستقل تری را بین قدرت های بزرگ انتخاب کند.امروزه، اکثریت عظیم جامعه ترکیه، آمریکا را غیرقابل اعتماد می دانند، در حالی که اعتماد به روسیه بیشتر است. این سوء ظن خصمانه نسبت به آمریکا، که در میان مخالفان نیز رایج است، همچنان روابط دوجانبه را پیچیده خواهد کرد.در این زمینه، بسیاری از اختلافات بین آنکارا و واشنگتن، مانند تحریم هالک بانک و آمریکا و حزب اتحاد دموکراتیک (PYD) به راحتی قابل حل نخواهد بود.(6)

خنثی کردن اختلافات مستلزم تعامل دیپلماتیک آمریکا با متحدان ترک و شرکای کرد و احتمالاً اصلاحات بیشتر در سیاست است.

– راهبردها و تاکتیک های ترکیه

توجه استراتژیک ترکیه امروز بسیار بیشتر از گذشته به خاورمیانه معطوف شده است، زیرا این همان جایی است که تهدیدها و چالش های کلیدی برای امنیت ترکیه قرار دارند.

گسترش سیاست خارجی جدید ترکیه به خاورمیانه محدود نشده است. همچنین شامل تلاشی برای بهبود روابط با کشورهای تازه استقلال یافته در آسیای مرکزی و قفقاز است.

عوامل داخلی نیز بر سیاست خارجی ترکیه تاثیر گذاشته است. دموکراتیک شدن سیاست ترکیه در چند دهه اخیر با کاهش نفوذ ارتش در سیاست ترکیه، پویایی سیاست خارجی ترکیه را تغییر داده است.ارتش همچنان یک نیروی تأثیرگذار در سیاست ترکیه است، اما نفوذ سیاسی آن یک دهه پیش را ندارد و تحت کنترل غیرنظامی بسیار قوی‌تر است. امروز، بحث سیاست خارجی پر جنب و جوش و پراکنده ای وجود دارد که بازیگران مختلفی در تلاش برای تأثیرگذاری بر آن هستند. این امر کنترل سیاست خارجی را برای نخبگان سنتی کمالیست بسیار سخت و همچنین مدیریت روابط آمریکا و ترکیه را دشوارتر کرده است.(7)

سیاست خارجی آنکارا ممکن است در حال بازگشت به ارتدکس باشد. پس از سال 2020 سخت، که طی آن ترکیه و متحدان ماوراء اقیانوس اطلس در مناقشاتی که از شمال آفریقا تا دریای خزر امتداد می‌یابند، به نظر می‌رسد اردوغان اکنون به دنبال همکاری متحدان است. او یکی از اولین رهبران خارجی بود که به رئیس جمهور منتخب بایدن تبریک گفت و در پیام خود اشاره کرد که “روابط ترکیه و آمریکا دارای کیفیت استراتژیک با مبنایی عمیق … بر اساس منافع و ارزش های مشترک است.” اردوغان تلاش کرده تا ترکیه را برای پیوستن به اتحادیه اروپا تقویت کند و اختلافات با یونان در شرق مدیترانه بر سر مرزهای دریایی و مناطق انحصاری اقتصادی را کاهش دهد.(8)

ترکیه یک متحد طبیعی برای آمریکا و غرب است و بالعکس. ترکیه می تواند روسیه را در خاورمیانه و همچنین در آسیای مرکزی متعادل کند. ترکیه در سوریه، لیبی و قفقاز با روسیه در تضاد است.

منافع و فرصت های متقابل برای ترکیه و آمریکا به اندازه اختلافات آنها گسترده است. ترکیه بیش از هر عضو دیگری از ناتو گام‌های مشخصی برای عقب راندن روسیه در سراسر منطقه از اوکراین و قفقاز جنوبی گرفته تا لیبی و سوریه برداشته است. پس از آن که ترکیه پیشنهاد کرد امنیت میدان هوایی کابل را تحت شرایط خاصی پس از خروج نیروهای آمریکایی از این کشور به عهده بگیرد، افغانستان به عنوان یکی دیگر از موضوعات بالقوه همکاری دوجانبه مطرح شده است. ترکیه و ایالات متحده همچنین یک مشارکت اقتصادی مهم و رو به رشد دارند که هر دو رهبر امیدوارند شکوفا شود.(9)

ترکیه و آمریکا دارای برخی منافع همگرا هستند، از جمله ایجاد توازن بین روسیه و ایران، مقابله با تروریسم و ارتقای ثبات در خاورمیانه.

ترکیه همچنین برای همکاری دفاعی با آمریکا ارزش قائل است. نیروهای مسلح این کشور می خواهند به طور موثر با همتایان آمریکایی کار کنند و همچنان به تجهیزات نظامی منشاء آمریکا وابسته باشند.از طرفی دیگر آمریکا به یک استراتژی بلندمدت برای حفظ روابط با ترکیه در برابر نوع تحولات مخرب تجربه شده در سال های اخیر نیاز دارد.(10)

ارتش ترکیه همچنان کلیدی برای جناح شرقی ناتو است، جایی که روسیه یک چالش بزرگ است. فروش هواپیماهای بدون سرنشین Bayraktar TB2 ترکیه به اوکراین که اکنون علیه جدایی طلبان طرفدار روسیه در جبهه نبرد در دونباس مستقر شده است، ارزش استراتژیک آن را نشان می دهد.(11)

به نظر می‌رسد که اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه از انزوای بین‌المللی ناشی از سیاست خارجی تهاجمی‌اش به قدر کافی لذت برده است. با این حال، پیگیری او برای تنظیم مجدد با آمریکا در نهایت غیر صادقانه است. اگر چه منافع واقعی و قابل توجهی وجود دارد که واشنگتن می تواند از شراکت مجدد و همکاری با آنکارا به دست آورد، اما هزینه های استراتژیک بزرگی نیز برای ادامه پیگیری تهاجمی اردوغان از یک جانبه گرایی ترکیه به همراه دارد.(12)

آمریکا و ترکیه در منطقه خاکستری فعالیت می کنند. اتحاد با یک نخ آویزان است، اما برای اعلام نابودی آن خیلی زود است. معامله گرایی دستور روز است و احتمالاً دو طرف بر اساس موضوع به موضوع کار خواهند کرد.(13)

یکی از چالش‌های نوظهور که آمریکا و ترکیه باید با آن مواجه شوند در سوریه است، جایی که، علیرغم اختلافات مستند دو طرف، آنها اهداف و منافع مشترک بسیاری دارند، از جمله تمامیت ارضی سوریه و مخالفت با رژیم اسد. یکی دیگر از گام های مهم در روابط، تقویت و روابط نهادی و بوروکراتیک است. بایدن تمایل خود را برای بازگشت به سیاست خارجی سنتی نشان داده است. او کمتر از سلف خود بر شخصیت و تماس بین رهبران متمرکز است. بنابراین، ترمیم چارچوب نهادی بین آمریکا و ترکیه گام بعدی در جهت بازگرداندن روابط دوجانبه به زمین محکم خواهد بود.(14)

آن چه آینده روابط آمریکا و ترکیه را آزمایش خواهد کرد… اساساً رقابت قدرت های بزرگ و جایگاه ترکیه در مقابل روسیه و چین است.(15)

بین اردوغان و پوتین نیز یک همگرایی در سال 2019 با تحویل سامانه موشکی اس-400 ایجاد شد و عملاً به روسیه اجازه داده شد تا از آنکارا برای راندن یک سیستم موشکی استفاده کند. فروش اس-400 به ترکیه با به دست آوردن دو امتیاز در جناح جنوبی همراه بود. این سامانه موشکی توانسته: اولاً، استقرار بالقوه موشک‌های پاتریوت ساخت آمریکا (یا موشک‌های یوروسام فرانسوی-ایتالیایی) را حذف کند. دوم، امکان استقرار 125 فروند هواپیمای رادارگریز – اف 35ساخت آمریکا را به عنوان بخشی از معماری دفاع هوایی ناتو از بین ببرد.

در واقع روابط روسیه و ترکیه که به عنوان یک موفقیت در آنکارا تلقی می شود – ترکیبی غیرمعمول از همکاری و اختلافات مدیریت شده – در واقع یک تله استراتژیک برای ترکیه ایجاد کرده است. در شرایط فعلی، قدرت هوایی آنکارا به شدت کاهش یافته است، در حالی که برای انجام موفقیت آمیز عملیات خود در قفقاز جنوبی و سوریه، آنکارا تا حدی به مسکو وابسته است. این تصویر با این واقعیت پیچیده تر می شود که اولین نیروگاه برق هسته ای آن توسط روسیه ساخته، مالکیت و بهره برداری خواهد شد، در حالی که خط لوله ترک استریم گاز روسیه را به بخش بزرگی از جنوب شرقی اروپا می رساند. این دو زیرساخت ثابت اکنون ناقلان دائمی نفوذ روسیه بر ترکیه هستند.

از دیدگاه مستقل غربی، چنین روابط تقویت شده ترکیه با روسیه، ترکیه را تا حد زیادی به اقدامات استراتژیک کرملین در برابر غرب و ناتو وابسته کرده است. همزمان، فروش هواپیماهای بدون سرنشین ترکیه به لهستان و اوکراین و خرید موتورهای جت این کشور از لهستان و اوکراین، به کانون جدید اختلاف با مسکو تبدیل شده است.(16)

اگر آنکارا به تقویت همکاری دفاعی خود با نهادهای روسی که قبلاً توسط وزارت خزانه داری آمریکا تحریم شده اند، ادامه دهد، تعامل اقتصادی واقعی بین ترکیه و آمریکا امکان پذیر نخواهد بود.مجازات های نقض تحریم ها می تواند برای آمریکایی ها سخت باشد. مهم تر از آن، سیاست‌های اقتصادی غیرشفاف آنکارا، که به مداخله در مناقصه‌های دولتی شهرت دارد، علاوه بر افزایش نوسانات بازارهای ترکیه، علاقه سرمایه‌گذاران آمریکایی به انجام تجارت در ترکیه را دشوار می‌سازد. ترکیه باید خود را به عنوان یک شریک تجاری قابل اعتماد معرفی کند.(17)

اگر ترکیه نتواند برای نوسازی هواپیماهای جنگنده خود با آمریکا شریک شود، می تواند به روسیه یا سایر تامین کنندگان جایگزین روی آورد. اگر ترکیه به سکوهای تسلیحاتی روسی با طول عمر چند دهه تبدیل شود، مشخص نیست که چگونه می تواند در زمینه مسائل دفاعی با ناتو یکپارچه بماند.(18)

با این حال، اردوغان به جای تلاش برای رویارویی بیشتر، سیاست های داخلی و خارجی خود را تغییر داده تا راه برای از سرگیری روابط آمریکا و ترکیه باز کند.

چشم انداز

در نهایت، تلاش مشترک برای افزایش تجارت دوجانبه و سرمایه‌گذاری آمریکا در ترکیه می‌تواند طیفی از مزایای اقتصادی و امنیتی را به همراه داشته باشد. بخش انرژی، به ویژه تنوع بیشتر منابع گاز طبیعی ترکیه به دور از روسیه و ایران، می تواند به ویژه امیدوارکننده باشد. دولت بایدن همچنین می تواند با آنکارا برای انتقال گاز طبیعی به شمال به شرق بالکان و اوکراین همکاری کند و در نتیجه استقلال انرژی این کشورها از روسیه را تقویت کند.

شاید تشخیص این فرصت ها در واشنگتن دشوار باشد، جایی که ترکیه در حال حاضر کمتر به عنوان یک شریک در مدیریت مشکلات دیده می شود تا به عنوان یک مشکل برای مدیریت.در آنکارا نیز همین امر صادق است، زیرا انتظار دارد واشنگتن به طور خودکار دعوت ناگهانی ترکیه برای کاهش تنش ها را بپذیرد. اما هر دو کشور و همه ناتو اکنون فرصتی برای تضمین دستاوردهای استراتژیک در مناطق اطراف ترکیه دارند، اگر بتوانند از وسواس در مورد اختلافات حل نشدنی اجتناب کنند. شاید این روابط بتواند به سمت یک پایه عمل گرایانه تر حرکت کند.(19)

واژگان كليدي:– اختلافات ,سیاسی ,روابط, ترکیه , آمریکا

References

آسیا, آمریکا, اروپا, تركيه, گزیده ها, مقالات

‎ُْ‎‏ًٌُ, آمریکا, ترکیه, روابط, روابط با آمریکا, سیاست ها

مرکز بین المللی مطالعات صلح - IPSC

مرکز بین المللی مطالعات صلح - IPSC

سیاست ها و راهبردهاي ترکیه در روابط با آمریکا

اشتراک

مطالب مرتبط

امنیت انرژی در قرن 21- بخش نخست

قدرت گیری تندروها در انتخابات پارلمان اروپا و پیامدهای آن -گفتگو با دکتر پیروز ایزدی

آینده کانال سوئز

آخرین مطالب

رقابت ژئوپلیتیکی چین و روسیه در آفریقا

تحولات منطقه ای و فرصت های جدید تهران- قاهره

توسعه کریدورها و تاثیرات آن بر ژئوپلیتیک حقوق بین الملل در خاورمیانه

نقش علویان در سیاست سوریه و آینده پیش‌رو

© 1403 کلیه حقوق قانونی این سایت متعلق به سایت مرکز بین المللی مطالعات صلح و استفاده از مطالب با ذکر منابع بلا مانع است