دکتر سید سلمان صفوی
مرکز بین المللی مطالعات صلح-IPSC
بر خیالی صلحشان و جنگشان
وز خیــالی فخرشان و ننگشان
چهارمین نشست مذاکرات هسته ای نمایندگان ایران وگروه 1+5 روز چهارشنبه 24 مهرماه در ژنو به پایان رسید. این دور از گفتگوها برای طرفین یک گام به جلو بود. پایان این دور از مذاکرات مصادف بود با عید قربان که از منظر کلامی و فلسفه دین، عید وحدت استعلایی ادیان الهی است.
وحدت استعلایی ادیان:
یکی از محورهای قاعده وحدت استعلایی ادیان، بزرگداشت روز قربانی کردن اسماعیل و تأکید بر وحدت ادیان توحیدی است. ابعاد نظری اندیشه توحیدی ابراهیم نبی (ع) جـد اعلای نظری و ژنتیکی سه دین ابراهیمی یهودیت، مسیحیت و اسلام نه تنها در قرآن تمجید و امضا شده، بلکه در شریعت اسلامی نیز قربانی کردن به عنوان اصلی مهم در جنبه شریعت اسلامی امضا شده و تداوم یافته است. لذا به یک معنا عید قربان، عید وحدت استعلایی ادیان و پاس داشت تداوم دستورات و آزمون های الهی و وحدت آنها، با تأکید بر این نکته اساسی است که نزاع پیروان ادیان مختلف منازعه بین انبیاءِ الهی نیست، بلکه به قول حضرت مولانا در دفتر اول مثنوی معنوی (بیت 327) منازعه پیروان احول انبیاء است که چشم وحدت بین آنها کور است؛ آنها وحدت انبیا را نمی بینند و صرفا کثرات را مشاهده گرند. اسلام دین خاتم و وارث معنوی انبیا و مرحله متعالی ادیان الهی است.
اهمیت دیپلماسی گفتگوی ادیان:
یکی از ابعاد موفقیت آمیز دیپلماسی تنش زدایی با محوریت تسریع در حل و فصل مناقشه هسته ای، دیپلماسی گفتگوی ادیان است. امروزه در دوره فراصنعتی و پسامدرن، علیرغم تلاش های گسترده ماتریالیست های فلسفی و اجتماعی، ادیان نقش مهمی در کلیه ساحت های زندگی اجتماعی بشر ایفا می کنند. مسلمانان، مسیحیان و یهودیان در صحنه روابط بین الملل، اقتصاد جهانی، فرهنگ و هنر و رسانه های جمعی نقش مهمی دارند و به طبَـعِ این ادیان و پیروانشان، رهبران دینی نیز به شکل آشکار و پنهان، جایگاه مهمی در سیاست گذاری های جهانی دارند. از سوی دیگر پس از فروپاشی شوروی و بلوک شرق، کارتل های اسلحه سازی به وجود یک دشمن فرضی جدید به عنوان دستاویزی برای تداوم فروش سلاح و فضای دو قطبی جهان نیاز داشتند. از این رو از یک سو پروژه جنگ تمدن های هانتینگتون با محوریت تنازع اسلام و مسیحیت کلید خورد و از سوی دیگر با طرح جنگ آرماگدون، مسلمانان و مسیحیان و یهودیان را مقابل یکدیگر قرار دادند. پمپاژ اسلام هراسی و ایران هراسی از سوی برخی از مطبوعات، رادیو تلویزیون ها، کمپانی های فیلم سازی و بازی های کامپیوتری با فروش میلیاردی نیز ذهن بسیاری از جهانیان به خصوص غربی ها را مشوش کرد و عملکرد تروریست های القاعده و گروه های وابسته به آنها نیز مستمسک مناسبی برای تبلیغ علیه اسلام و ایران به عنوان حکومت دینی فراهم نمود.
هم گرایی ادیان:
جمهوری اسلامی ایران به عنوان مهم ترین حکومت دینی و وارث تعالیم ابراهیم، موسی، عیسی و محمد مصطفی خاتم الانبیاء (علیهم اسلام) باید پیشگام گفتگوی ادیان الهی در جهت هم گرایی بین پیروان ادیان ابراهیمی و تقابل با استفاده ابزاری سیاسیون از دین و افکار عمومی انسان های متدین باشد. گرچه بحث های کلامی بین ادیان مثمر ثمر نیست، اما گفتگوی ادیان با دیدگاه کارکردگرایی می تواند نتایج درخشانی در بر داشته باشد. رهبران تشیع به عنوان نمایندگان خردگرایی دین الهی اسلام می توانند با همکاری رهبران مذهبی و برجستگان دانشگاهی – اقتصادی – هنری و سیاسی یهودی و مسیحی جهان، با تعرض به حقوق انسان ها و کشتار آنها در سراسر جهان به خصوص در منطقه بحرانی خاورمیانه توسط سیاستمداران آلت دست و مزدوران کارتل های اسلحه سازی مقابله کنند. آنها می توانند با رهبری و سازمان دهی جنبش ضد جنگ، از طریق شبکه مساجد، کلیساها و کنیسه ها آن را به یک جنبش قوی اجتماعی در سطح جهانی نمایند.
با توجه به فتوای رهبری در مورد حرمت سلاح هسته ای می توان با همکاری رهبران و نخبگان ادیان الهی، فراخوان “جهان عاری از سلاح های کشتارجمعی” را به یک جنبش اجتماعی جهانی مبدل نمود. همچنان که جنبش ضد جنگ ویتنام در تغییر سیاست آمریکا و عقب نشینی آنها در ویتنام نقش تعیین کننده داشت. بدین طریق می توان در کوتاه مدت از طریق یک جنبش اجتماعی به رهبری برجستگان یهودی، مسیحی و مسلمان به خاورمیانه ای فارغ از سلاح های کشتارجمعی دست یافت. در این راستا پیشنهاد می شود از جانب مقام معظم رهبری و یا رئیس جمهور یک عالِم فرهنگی- سیاسی با اعتبار جهانی نظیر سیدمحمد خاتمی رئیس جمهور اسبق، مسئول دیپلماسی گفتگوی ادیان شود تا جهانیان متوجه خردگرایی و مظلومیت اسلام و ایران و زشتی هیولای جنگ سالاران بی وطن جهانی گردند. هدف اصلی این ماموریت می بایست “توقف جنگ” و “جهان عاری از سلاح های هسته ای” با الویت منطقه خاورمیانه باشد.
کلیدواژگان: دیپلماسی گفتگوی ادیان، خلع سلاح هسته ای، ایران، اسلام، وحدت ادیان، هم گرایی ادیان، غرب، خاورمیانه، سیدمحمد خاتمی، سید سلمان صفوی.
