تقویت مواضع ایران بعد از جنگ غزه

هادی زرگری

مرکز بین­المللی مطالعات صلح – IPSC

بیان رخداد:

   در حالی که در چند ماه گذشته تهدید ایران به حمله نظامی از سوی برخی رهبران سیاسی و مقامات نظامی رژیم صهیونیستی به یکی از خبرهای روزمره بسیاری از رسانه­های غربی تبدیل شده بود، و حتی برای اعمال فشار بر ایران در رابطه با برنامه هسته­ای کشورمان این موضوع از سوی برخی رسانه­ها و مقامات رسمی کشورهای غربی نیز تکرار می­شد، این روزها سخنی از تهدید ایران به حمله نظامی از سوی مقامات این رژیم صورت نمی­گیرد. در واقع با وقوع جنگ بین رژیم صهیونیستی و حماس در پی حملات هوایی ارتش این رژیم به نوار غزه و متعاقب آن مقاومت هشت روزه حماس در مقابل این حملات، شاهد توافقی به عنوان آتش بس بین اسرائیل و حماس به عنوان دو طرف جنگ بودیم که نه تنها منجر به پایان دادن به بمباران نوار غزه شد بلکه برخی مواد آن مانند اجازه رفت و آمد و انتقال مواد غذایی بعد از چند سال برای غزه و تعهد به عدم تکرار هر گونه حمله نشان از پذیرش قدرت حماس از سوی اسرائیل در این جنگ و ناکامی آن در دسترسی به اهداف خود در حمله به نوار غزه دارد. اما آنچه در این میان به عنوان پیامدهای این جنگ مطرح است این موضوع می­باشد که با توجه به مقاومت حماس و توان آن در تهدید امنیت اسرائیل که بنا به به سخنان رسمی و غیر رسمی مقامات حماس، سران رژیم صهیونیستی و برخی مقامات نظامی ایران نتیجه کمک نظامی و فنی ایران به حماس بوده است، مقامات رژیم صهیونیستی متوجه ضعف­های نظامی خود و توان نظامی مستقیم و غیر مستقیم (نیروهای حزب الله و حماس) ایران در مقابله با اسرائیل شده اند که این امر جدا از مباحث نظامی در جنبه های سیاسی – دیپلماتیک نیز منجر به تقویت مواضع ایران شده است.

   واژگان کلیدی: ایران، حماس، رژیم صهیونیستی، برنامه هسته­ای ایران

   تحلیل رخداد:

   در حالی که در چند ماه گذشته با افزایش فشارهای کشورهای غربی علیه جمهوری اسلامی ایران همواره شاهد تهدید رژیم صهیونیستی به حمله به ایران و تاسیسات هسته­ای آن برای جلوگیری از پیشرفت برنامه­ی هسته­ای بوده­ایم، و کشورهای غربی نیز با هدف افزایش فشارهای همه جانبه علیه ایران در محافل سیاسی و رسانه­ای خود بازتاب گسترده­ای از این موضوع داده­اند[1]، اقدام رژیم صهیونیستی در حمله به نوار غزه و مهم­تر از آن مقاومت حماس در مقابل این حملات با پیامدهای منطقه­ای زیادی همراه بوده است که شاید بتوان یکی از مهم­ترین این پیامدها را تقویت مواضع ایران در چند عرصه نظامی، سیاسی و دیپلماتیک در کنار شکست اسرائیل توصیف نمود.

   در صورتی که بتوان آمادگی برای حمله به ایران را در ارزیابی اقدام اسرائیل در حمله به نوار غزه یکی از چندین هدف رهبران این رژیم در این اقدام تجاوزکارانه بر شمرد، می­توان اظهار داشت که با توجه به ناکامی اسرائیل در دستیابی به اهداف نظامی خود در جریان حمله به نوار غزه و اجبار آن به پذیرش آتش بس و همچنین غیر قابل مقایسه بودن قدرت نظامی ایران با حماس به عنوان گروهی سیاسی که در مقابل ارتش اسرائیل مقاومت کرد، می­توان بیان نمود که نه تنها رژیم صهیونیستی حداقل در دستیابی به اهداف خود ناکام مانده است[2] بلکه شکست آن نیز در عدم تحمیل شکست به حماس باعث عدم تکرار ادعای حمله نظامی به ایران و عدم مطرح کردن تهدید نظامی علیه سیاست­های هسته­ای ایران حداقل تاکنون گشته است که این امر کاهش فشارها در محافل رسانه­ای را برای ایران به همراه داشته است.

   نکته مهم دیگر در این رابطه استفاده حماس از موشک فجر 5 در این جنگ و در تهدید مستقیم شهرهای اصلی رژیم صهیونیستی می­باشد که بنا به سخنان رسمی و غیر رسمی رهبران سیاسی و نظامی ایران و حماس، این موشک­ها توسط ایران به حماس واگذار شده است و یا حداقل تکنولوژی ساخت آنها از طریق ایران در اختیار حماس گذاشته شده است که با این وصف می­توان بیان کرد که حماس با تکنولوژی نظامی ایران تهدیدات مستقیمی را علیه تل آویو ایجاد کرد[3] که نشان از تقویت قدرت متحدان و ابزارهای منطقه­ای ایران در مقابل اسرائیل دارد. در واقع همانطور که جان بولتون نماینده سابق امریکا در سازمان ملل و از جمهوری خواهان تندرو امریکا بیان نموده است، به دلیل عدم شکست نظامی حماس از سوی اسرائیل، ایران در جریان جنگ اخیر غزه در منطقه قوی­تر شده است و متحدان و ابزارهای آن نیز قوی­تر و تاثیرگذارتر گشته­اند. بدین نحو که همانطور که در این جنگ در مورد توان موشکی حماس – که البته وابسته به ایران می­باشد – ثابت شد مواضع نظامی ایران در منطقه تقویت شده و در صورت هرگونه حمله رژیم صهیونیستی علیه ایران، ایران توان این را خواهد داشت که از سه جهت (ایران، حزب الله و حماس) اسرائیل را مورد هدف حمله موشکی قرار دهد.[4]

   ناکامی نظامی رهبران رژیم صهیونیستی در حمله به نوار غزه طرح احتمالی این رژیم در حمله بعدی علیه ایران، که به مراتب قدرتمندتر از حماس می­باشد، را از بین برده است. این موضوع با پیامدهای سیاسی خاص خود نیز منجر به تقویت مواضع سیاسی و دیپلماتیک ایران نیز در کنار مواضع نظامی آن گشته است. از آنجا که در جریان مذاکرات ایران با کشورهای غربی در جریان برنامه هسته­ای ایران، امکان استفاده از گزینه نظامی علیه ایران همواره به عنوان یکی از گزینه­های موجود در مقابل ایران با هدف اعمال فشار بیشتر مطرح می­شد، و این امر با روند تهدیدهای نظامی اسرائیل  علیه کشورمان حالت جدی­تری به خود گرفته بود، ناکامی اسرائیل در دستیابی به اهداف نظامی خود در مقابل حماس در جنگ اخیر به عنوان مقدمه­ای برای جنگ با ایران از میزان فشارهای سیاسی علیه ایران در جریان رسیدگی به پرونده­ی هسته­ای اش می­کاهد. در واقع حذف حداقل موقت امکان استفاده از گزینه نظامی علیه ایران می­تواند از میزان فشارها علیه آن کاسته که این امر به طور ویژه با توجه به کاهش فشارها و تقویت مواضع بر جریان مذاکرات هسته­ای ایران با کشورهای غربی تاثیرگذار خواهد بود.[5]

   اما نکته مهم در این رابطه زمان وقوع جنگ و متعاقب آن مقاومت نظامی حماس با کمک موشک­های فجر 5 ایران در مقابل اسرائیل است. چرا که این شکست برای اسرائیل امکان اتخاذ حمله­ای علیه ایران از سوی این رژیم را به حداقل میزان ممکن کاهش می­دهد و با توجه به مذاکرات پیش­روی ایران با آژانس بین­المللی انرژی اتمی و همچنین مهم­تر از آن در این رابطه مذاکرات با گروه 1+5، این امر یعنی کاهش جدی فشار علیه ایران در رابطه با امکان استفاده از گزینه نظامی توسط اسرائیل و یا حذف تهدیدهای نظامی این رژیم می­تواند به میزان زیادی در مذاکرات آتی ایران با غرب تاثیرگذار بوده به نحوی که دیگر با بیان تهدیدهای نظامی قبل از برگزاری مذاکرات امکان تحت فشارقرار دادن ایران کاهش یافته است.

دورنمای رخداد:

در حالی که بسیاری از تحلیل­گران در محافل رسانه­ای و سیاسی یکی از اهداف رژیم صهیونیستی در حمله به نوار غزه را مقدمه­ای برای حمله به ایران بیان نموده­اند، ناکامی نظامی این رژیم در مقابل مقاومت حماس، که با کاربرد موشک­های دوربرد موجبات توافق اسرائیل برای پذیرش آتش بس را فراهم آورد، با توجه به قدرت نظامی ایران موجب حذف گزینه نظامی علیه ایران از سوی رژیم صهیونیستی و همچنین حذف تهدید نظامی ایران از سوی این رژیم در زمان کنونی شد. این امر پیامدهای مهمی برای ایران می­تواند داشته باشد که علاوه بر حذف فشارهای نظامی علیه ایران، موجب کاهش فشارهای وارده علیه آن در جریان مذاکرات در رابطه با برنامه هسته­­ای­اش خواهد شد. در واقع از آنجا که همواره قبل از برگزاری هر یک از ادوار مذاکرات ایران با کشورهای غربی در رابطه با برنامه هسته­ای ایران همواره شاهد افزایش تهدیدات نظامی علیه ایران با هدف افزایش فشارهای سیاسی بر آن به عنوان یکی از گزینه های موجود در برخورد با ایران بوده­ایم و از آنجا که این تهدیدات عمدتا توسط رهبران سیاسی و نظامی رژیم صهیونیستی نیز به طور جدی­تری مطرح می­شد، ناکامی نظامی اسرائیل در مقابل حماس به عنوان یکی از گروه های نزدیک به ایران موجب شده است که حداقل در زمان کنونی و در آستانه مذاکرات آتی ایران با گروه 1+5 این رژیم به عنوان یکی از همراهان کشورهای غربی در اعمال فشار بر ایران در موقعیتی نباشد که تهدیدی نظامی علیه ایران مطرح نماید.

اما آنچه در رابطه با پیامدهای جنگ اخیر غزه در رابطه با تحولات آینده شایان توجه است این موضوع می­باشد که با توجه به چگونگی روند جنگ غزه و چگونگی امکان مقاومت نظامی حماس، پس از شائبه­های ماه­های اخیر در رابطه با دور شدن حماس از ایران، بار دیگر شاهد افزایش ارتباط این گروه فلسطینی با ایران خواهیم بود. در واقع همچنان که از سخنان رهبران حماس نمایان بود، مقاومت نظامی آن در مقابل اسرائیل وابسته به کمک­های ایران بوده و این امر در آینده نیز با توجه به اهمیت فراوان این کمک­ها باعث تداوم ارتباط نزدیک این گروه فلسطینی با ایران خواهد شد که این امر تقویت نفوذ منطقه­ای ایران را نیز به همراه خواهد داشت.

منابع: