دکتر میرقاسم مومنی
رئیس موسسه چشم انداز ابرار نوین
مقدمه:
نورسلطان نظربایف رئیس جمهوری فعلی قزاقستان با اکثریت آرا برای یک دور دیگر به عنوان رئیس جمهور آن کشور انتخاب شد. نظربایف نود و هفت و نیم درصد آرا را به خود اختصاص داد و برای پنجمین بار متوالی رئیس جمهور قزاقستان شد. مشارکت مردم در انتخابات ریاست جمهوری قزاقستان بالای نود و پنج درصد بود.
واژگان كليدي: پيروزي نظربایف در انتخابات قزاقستان، ، انتخابات قزاقستان، پيامدهاي پيروزي نظربایف در قزاقستان، تاثیرات گوناگون پيروزي نظربایف ، قزاقستان
علل پيروزي نظربایف در انتخابات ریاست جمهوری قزاقستان
قرار بود که انتخابات ریاست جمهوری قزاقستان در سال 2016 برگزار شود، اما آقای نظر بایف انتخابات پیش از موعد برقرار کرد. هدف ایشان از از این انتخابات پیش از موعد بحث تثبیت سیاسی وضعیت قزاقستان بود. با عنایت به این که آقای نظر بایف جانشینی برای ریاست جمهوری تعیین نکرده است می شود گفت با توجه به ساختار سیاسی و قبیلیه ای قزاقستان (که رقابت های بین قبیله ای در آن وجود دارد) دولت آقای نظربایف برای این که بتواند ثبات سیاسی را در چهارسال آینده تثبیت و در این چهار سال جانشین و برنامه ای برای حفظ وحدت ملی ایجاد کند، سعی کرد که با یک اقدام پیش گیرانه انتخابات ریاست جمهوری را یک سال پیش اندازد و بتواند با آرای 97 درصد و نیم پیروز انتخابات شود. در این بین اگر بخواهیم به علل پیروز آقای نظربایف نگاهی داشته باشیم، باید به دو عامل اساسی اشاره کنیم. اول این که رقبایی که آقای نظربایف می بایست با آنها رقابت می کرد، رقبایی در حد ایشان نبودند و در واقع می توان گفت امکان کسب آرای اکثریت را نداشتند. دوم این که آقای نظربایف بعد از فروپاشی شوروی سابق و استقلال قزاقستان در سال 1991 با سیاست های داخلی و خارجی خود توانسته بود، ثبات سیاسی و امنیت ملی قزاقستان را حفظ کند. یعنی نخست با با ایجاد وحدت ملی در بین قبایل و رقبای سیاسی در داخل قزاقستان و دیگری با ایجاد رابطه خوب و مستحکم با کشورهای منطقه و جهان به خصوص ارتباط خوب با روسیه ،امریکا و اروپا در عین حفظ منافع ملی قزاقستان، روابط خوبی هم با کشورهای رقیب منطقه مثل روسیه اروپا و امریکا داشته است. این امر ثبات قزاقستان را تضمین می کرد و یکی از توانمندیها و افتخارات دولت آقای نظربایف در چند سال گذشته این امر بوده است.
پیامدهایی پیروزی آقای نظر بایف در ابعاد سیاسی امنیتی اقتصادی داخل قزاقستان
آقای نظر بایف در سا ل2007 با تغییر و ایجاد متمم بر قانون اساسی قزاقستان، اقدام به مادام العمر کردن ریاست جمهوری خود کرد. چون طبق قانون اساسی قزاقستان یک نفر بیش از دو دوره نمی تواند رئیس جمهور باشد. اما در سال 2007 با متممی که رئیس جمهور قزاقستان بر قانون اساسی اضافه کرد، توانست به صورت متوالی کاندید ریاست جمهوری شود.این اعتراض مد نظر اپوزیسیون و مخالفین بود. آنان امیدوار بودند با توجه به کهولت سن، آقای نظربایف دیگر در سال 2015 کاندید نشوند و فضایی برای رقابت سالم وورد طیف جدیدی از کاندیداها باز شود، که با حضور ایشان در انتخابات و کسب 97 درصد آرا این امر منتفی شد. در این بین پیروزی نظر بایف از بعد سیاسی اقتصادی و امنیتی می تواند از چند جهت موثر باشد. اول این که پیروزی آقای نظر بایف در سال 2015 این پیام را اشاره میکند که آقای نظربایف تا 4 سال دیگر رئیس جمهور قزاقستان است و رقیبان ایشان تا چهار سال دیگر نمی توانند وارد رقابت شوند و لذا از این موضع حذف می شوند. از نظر امنیتی اقوام موجود در قزاقستان و مخالفین دولت که تکاپویی برای جانشینی ایشان داشتند ناامدی شده و این بحث عملا تا سالهای دیگر منتفی می شود. یعنی مهم ترین تاثیر انتخابات در حوزه ی داخل این بوده است که مخالفین و کسانی که به دنبال جانشین برای ایشان بودند عملا این فرصت را از دست داده اند. خود آقای نظر بایف هم اعلام آمادگی کرده است که قصد کناره گیری از قدرت راندارد چرا که بحث کناره گیری ایشان از سال 2012 مطرح بود و این قضیه خطی بطلان بر این بحث زده است.
سوم اینکه با توجه به این که اکسپو2016 در قزاقستان برگزار خواهد شد و این امر یک واقعه بزرگ اقتصادی در قزاقستان است در این بین ثبات سیاسی و امنیتی قزاقستان نقش مهمی در برگزاری این واقعه سیاسی- اقتصادی دارد. بنابراین آقای نظربایف با برگزاری انتخابات زود رس سعی کرده است، ثبات سیاسی، سیاسی و امنیتی را در این کشور برقرار کند. در واقع قزاقستان از این فرصت برای نشان دادن توانایی های خود در عرصه بین الملی در بخش صنعت، کشاورزی، دامداری و هوافضا استفاده می کند. به نظر من این اقدام آقای نظربایف بیشتر از جنبه های امنیتی، سیاسی برای مصالح کشور قزاقستان مفید و کارگشا بوده است. جدا
تاثر انتخابات در حوزه ی سیاست منطقه ای و بین المللی
با توجه به سیاست گذشته آقای نظربایف در ارتباط با کشورهای منطقه و فرامنطقه ای حضور ایشان ثباتی در منطقه ایجاد کرده و ادامه ثبات به نفع کشورهای منطقه و قزاقستان است. در این بین با پیروزی ایشان در انتخابات این ثبات حفظ خواهد شد و تشنجاتی (که ممکن بود با حضور فرد دیگر) پیش بیاید بوجود نخواهد آمد . این ثبات می تواند ادامه داشته باشد. ایشان توانسته است با سیاست خود تعادلی با غرب و روسیه ایجاد کند و این روابط باعث حفظ روابط با روسیه و غرب و جهان خواهد شد.
تاثیر در روابط با روسیه، آمریکا، چین و اتحادیه اروپا
روابط قزاقستان با چین بیشتر بر اساس روابط اقتصادی و در حوزه های سرمایه گذاری نفت و گاز و صنعت بنا شده است. اما بحث روسیه بیشتر روابط امنیتی، اقتصادی و سیاسی است. روسیه به عنوان وارث شوروی سابق در قزاقستان نفوذ دارد. روس زبانانی در قزاقستان حضور دارند که باعث پیوند بین قزاقستان و روسیه می شوند. بنابراین مقامات قزاقستان همیشه از تکرار مسئله اوکراین در کشور خود بیمناک بوده اند و از پیام های برخی مسئولین روسیه مبنی بر جدایی بخشی از خاک قزاقستان و پیوند آن به روسیه به عنوان مراکز روس نشین واهمه داشته است. در این میان آقای نظر بایف با سیاست و تعامل با روسیه ، می تواند مانع این اقدامات و حرکت های تند از سوی برخی از مقامات روسی شود و این تعادل با وجود آقای نظر بایف نیز حفظ خواهد شد. از نظر روابط با امریکا قزاقستان سعی کرده است روابط خوبی با دولت امریکا و اروپا در بحث سرمایه گذاری در صنایع نفت و گاز و صنایع دیگر داشته باشد. این تعادل طوری هماهنگ شده است، که منافع روسیه و امریکا و اروپا همزمان برای قزاقستان حفظ شود . این روابط به خاطر سیاست های نظربایف بوده و حضور ایشان تضمین ادامه این روابط خواهد بود. بنابراین ممکن بود با انتخاب شخص دیگری این معادله به هم بخورد و تشنجاتی از نظرسیاست خارجی پیش بیاید.
آینده روابط ایران با قزاقستان
روابط ایران وقزاقستان روابط خوبی بوده است ومشکل خاصی در دو دهه گذشت وجود نداشتند. قزاقستان به عنوان همسایه ایران از طریق دریای خزر همیشه سعی کرده است در توسعه روابط کوشا باشد. در این حال سفر مسئولین دو طرف و سفر رئیس جمهور قزاق به ایران توانسته است، ثبات نسبی در روابط دو کشور ایجاد کند. در این بین این پیروزی می تواند در عملی ساختن پیمان ها و قراردادهای قبلی مفید باشد. چون نگاه نظربایف این است که روابط با ایران را توسعه دهد. همان طور که اجلاس آلماتی 1 و آلماتی2 در بحث مذاکرات هسته ای ایران در قزاقستان برگزار شد. این امر نشان دهنده جایگاه ممتاز قزاقستان در سیاست ایران و ایران در سیاست قزاقستان بوده است. علاوه بر این می توان گفت قزاقستان با توجه به پیشینه تاریخی و نزدیکی فرهنگی با ایران داشته ، سعی خواهد کرد تا با ایران تعامل برقرار کند و این امر به توسعه روابط دو کشور کمک خواهد کرد.
