سجاد عابدی
کارشناس ارشد مسائل امنیتی
مرکز بین المللی مطالعات صلح –IPSC
شواهد و قرائن مستند تاریخی نشانگر آن است که همواره آمریکا در حوزه استراتژیک یک شریک راهبردی در سطح منطقه داشته است. عمان بی تردید نزدیک ترین همسایه جنوبی ایران در آبهای خلیج فارس به شمار می رود که دارای ریشه های فرهنگی و مذهبی مشترک با سرزمین ایران است. اما باید توجه داشت که عوامل همگرایی بین آمریکا و عمان چه تاثیری بر امنیت ملی ایران دارد. همچنین پس از سفر وزیر امور خارجه آمریکا به عمان و دیدار او با سلطان قابوس و مواضع پمپئو در عمان این سوال پیش می آید که عمان تا چه اندازه با تحریم های آمریکا علیه ایران همراهی دارد؟
عمان در شبه جزیره عربستان انزوای جغرافیایی دارد. این کشور فقط از ناحیه غربی خود مرز خاکی دارد و سه کشور امارات متحده عربی، عربستان و یمن همسایه های این کشور هستند. از سوی دیگر اکثریت مذهب اباضی این کشور موجب انزوای مذهبی این کشور در جهان اسلام شده و وهابیت از زمان پیدایش خود چندین بار وارد نزاع و درگیری با پیروان این مذهب شده است و هنوز هم اباضیان را از فرق منحرف جهان اسلام می داند و بعضا اباضیه را نیز تکفیر می کند.
عمان در حوزه اقتصادی نسبتا ضعیف و وابسته به نفت و جهان خارج دارد. این در حالی است که مراودات عمان با آمریکا رقم بالایی نیست و بیشتر آن نیز در بخش تسلیحات نظامی است. بافت جمعیتی این کشور به خصوص جمعیت حدود 5 درصدی شیعه که قدرت و ثروت زیادی دارند به همراه بلوشی ها یا همان بلوچی ها که سال ها پیش از ایران به عمان سفر کرده اند عملا وضعیتی را ایجاد کرده و دولت عمان نخواهد روابط خود را با ایران متلاطم کند، اگر این مساله را در کنار نفوذ وهابیت در جمعیت اهل سنت عمانی تحلیل کنیم اهمیت خود را بیشتر نشان می دهد.
باید در نظر داشت که سنی ها در عمان ادعا دارند که اکثریت شهروندان این کشور را تشکیل می دهند. عمان شورای همکاری خلیج فارس را از آن جهت مهم می داند که در قالب این همکاری بتواند علاوه بر مشکلات بیرونی از اعمال تجاوزکارانه عربستان جلوگیری کند، عمانی ها به خوبی از تاریخ دست اندازی عربستان به کشورهای همسایه خود مطلع هستند و به همین دلیل از بالانس قدرت به نفع عربستان خشنود نخواهد بود. عمان که در چشم اندازهای 2020و 2040 خود به دنبال کاهش وابستگی به نفت و تنوع اقتصادی است از هر گونه چالش و درگیری در منطقه به شدت پرهیز می کند، چرا که ورود سرمایه، توریست و کالا و خدمات و نیروی انسانی به این کشور مستلزم امنیت و ثبات در منطقه است. آنها در راستای تقویت قطر در شورای همکاری خلیج فارس همکاری می کنند و تا جایی با آمریکا همکاری دارند که منویات خود آنها در منطقه تامین شود و چون تقویت قطر و رفع دشمنی عربستان و قطر در راستای منافع ایتن کشور است و برای مهار عربستان ضروری است از همکاری با آمریکا استقبال می کنند.
اما این سوال پیش می آید که آیا عمان در سطح تعامل با قدرت های جهانی همچون ایالات متحده آمریکا می تواند سیاست های مستقل اتخاذ کند؟
واژگان کلیدی: امنیت ملی, عمان , همکاری , سیاسی , نظامی ,آمریکا, سجاد عابدی
