دکتر معصومه محمدی
پژوهشگر روابط بین الملل
مرکز بین المللی مطالعات صلح -IPSC
جنگ اوکراین که در سال 2022 با حمله نظامی روسیه آغاز شد، به یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های ژئوپولیتیکی در دوران پس از جنگ سرد تبدیل شده است. این جنگ نه تنها تأثیرات عمده‌ای بر منطقه اوراسیا و سیاست‌های داخلی کشورهای مختلف به همراه داشته، بلکه روابط بین‌المللی را نیز تحت‌الشعاع قرار داده است. ایالات متحده به عنوان یکی از قدرت‌های اصلی جهانی، از آغاز این بحران تاکنون نقش تعیین‌کننده‌ای در حمایت از اوکراین ایفا کرده است. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991، اوکراین به عنوان کشوری مستقل در مرکز اوراسیا ظاهر شد. از آن زمان، اوکراین برای تعیین مسیر خود میان غرب و شرق درگیر چالش‌های داخلی و خارجی بوده است. سیاست‌مداران اوکراینی تمایل به نزدیکی بیشتر به اتحادیه اروپا و ناتو داشتند، اما روسیه همواره نگران نفوذ غرب در مرزهای خود بود. در سال 2014، انقلاب اوکراین و تغییرات سیاسی پس از آن به بحران کریمه و جنگ در شرق اوکراین منجر شد. این تحولات باعث شد که آمریکا در کنار اتحادیه اروپا و دیگر کشورهای غربی، از اوکراین حمایت کند و تحریم‌هایی را علیه روسیه وضع نماید.
امنیت ملی و منافع آمریکا
از منظر امنیت ملی، آمریکا در این بحران به دنبال محدود کردن تهدیدات بالقوه روسیه در شرق اروپا است. حمایت از اوکراین در راستای سیاست مهار روسیه قرار دارد که از دوران جنگ سرد به‌عنوان یکی از اصول اصلی سیاست خارجی آمریکا شناخته شده است. این سیاست همچنین شامل گسترش ناتو و افزایش حضور نظامی آمریکا در کشورهای اروپای شرقی برای جلوگیری از هرگونه تجاوز روسیه به کشورهای عضو ناتو است.
تحلیل ابعاد مختلف رویکرد آمریکا
بعد سیاسی، سیاست آمریکا در قبال اوکراین اساساً مبتنی بر حمایت دیپلماتیک از دولت کی‌یف و ایجاد فشار سیاسی بر روسیه است. از ابتدا، آمریکا با اعمال تحریم‌های اقتصادی علیه روسیه، همراه با متحدان غربی خود، سعی کرده است تا هزینه‌های جنگ برای روسیه را افزایش دهد. واشنگتن همچنین از اوکراین در مجامع بین‌المللی مانند سازمان ملل متحد حمایت کرده و به تقویت جایگاه آن در سطح جهانی پرداخته است. در عین حال، آمریکا با تکیه بر نهادهای بین‌المللی، از جمله ناتو و اروپا، سیاست‌های خود را هماهنگ کرده تا ائتلاف‌های جهانی را علیه روسیه تقویت کند.
بعد اقتصادی، آمریکا یکی از بزرگ‌ترین تأمین‌کنندگان کمک‌های اقتصادی به اوکراین بوده است. این کمک‌ها شامل بسته‌های کمک‌های مالی، کمک‌های انسان‌دوستانه و تسلیحاتی است. علاوه بر این، ایالات متحده تحریم‌های شدید اقتصادی را علیه روسیه اعمال کرده است که هدف آن تضعیف اقتصاد این کشور و کاهش توانایی آن در ادامه جنگ است. این تحریم‌ها شامل محدودیت‌های تجاری، مالی و انرژی بوده و تاثیرات عمیقی بر اقتصاد جهانی نیز داشته است.
بعد نظامی، یکی از جنبه‌های برجسته رویکرد آمریکا در قبال اوکراین، ارسال تسلیحات پیشرفته به اوکراین است. این تسلیحات شامل سیستم‌های موشکی ضد تانک، سیستم‌های دفاع هوایی، هواپیماهای بدون سرنشین و دیگر تجهیزات نظامی است. این کمک‌های نظامی برای تقویت توانایی‌های دفاعی اوکراین و مقابله با حملات روسیه حیاتی بوده است. علاوه بر این، ناتو تحت رهبری آمریکا حضور نظامی خود را در کشورهای شرقی اروپا افزایش داده است تا از تهدیدات روسیه جلوگیری کند.
چالش‌ها و موانع
در داخل آمریکا، حمایت از اوکراین با چالش‌هایی روبرو است. اختلاف‌نظرهای جدی در کنگره درباره میزان کمک‌های مالی و نظامی به اوکراین وجود دارد. برخی گروه‌های سیاسی به ویژه در جناح‌های راست‌گرا و محافظه‌کار، با سیاست‌های دولت ترامپ مخالفت کرده‌اند و خواستار کاهش کمک‌ها به اوکراین به بهانه اولویت‌های داخلی هستند. در سطح جهانی، حمایت از اوکراین با مقاومت‌هایی از سوی کشورهای دیگر مواجه است. چین و برخی دیگر از کشورهای غیرغربی، از جمله هند، سیاست‌های ایالات متحده را در قبال روسیه نقد کرده و تمایلی به پیوستن به تحریم‌ها ندارند.
آینده روابط آمریکا و اوکراین
آینده ایالات متحده در پی ادامه جنگ اوکراین و تلاش‌های دیپلماتیک و نظامی برای حمایت از این کشور در برابر حملات روسیه است. سیاست آمریکا در قبال اوکراین در این برهه زمانی ترکیبی از تحریم‌ها، کمک‌های مالی و نظامی به اوکراین و حمایت دیپلماتیک در سطح جهانی است. در این مقطع زمانی، واشنگتن همچنان نقش کلیدی در فشار بر روسیه و تلاش برای محصور کردن آن در چارچوب تحریم‌ها و انزوای بین‌المللی ایفا می‌کند. آمریکا به ارسال کمک‌های نظامی به اوکراین ادامه می‌دهد، اگرچه در مقایسه با اوایل جنگ، سطح کمک‌ها کاهش یافته است. این کاهش به دلیل فشارهای داخلی در ایالات متحده برای کاهش مداخلات نظامی در بحران‌های جهانی است.
همچنین، بسته‌های جدید کمک‌های مالی به اوکراین به ویژه در زمینه بازسازی زیرساخت‌ها و حمایت از دولت اوکراین در مقابله با بحران‌های انسانی و اقتصادی به شدت مورد توجه است. تحریم‌ها علیه روسیه همچنان پابرجا هستند و ایالات متحده به همراه اتحادیه اروپا، فشارهای اقتصادی سنگینی به مسکو وارد می‌کند. این تحریم‌ها شامل محدودیت‌های مالی، تجاری و انرژی است که تلاش می‌کند قدرت اقتصادی روسیه را کاهش دهد و مانع از توانایی این کشور برای ادامه جنگ شود. یکی از ویژگی‌های برجسته سیاست‌های ترامپ در قبال بحران‌های جهانی، رویکرد «اول آمریکا» است. او همواره بر این موضوع تأکید داشته که ایالات متحده نباید در درگیری‌های جهانی و بحران‌هایی که مستقیماً منافع ملی‌اش را تهدید نمی‌کنند، دخالت کند. این تغییرات موجب کاهش سطح حمایت‌های مستقیم آمریکا از اوکراین و جلب توجه به دیپلماسی به جای اقدامات نظامی شده است. در نهایت، سیاست‌های ترامپ در قبال اوکراین بستگی به تحولات جهانی، وضعیت داخلی آمریکا و فشارهای بین‌المللی خواهد داشت.
