دکتر احمد بخشی
مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
علل پیروزی سبسی
بیشترین عامل در این زمینه کارکرد آقای مرزوقی ، دولت قبلی و مجلس موسسان قبلی و عملکرد بعد از بن علی تاکنون بوده است. جدا از این اگر به عملکرد گروه های مختلف بنگریم النهضه نتوانست انتظارات را برآورده کند. مهمترین عامل از نظر من این است که هر چند من اعتقادی به انقلاب در تونس ندارم و این امر تحولی بوده است، اما مردم یک سری انتظارات اقتصادی و امنیتی و سیاسی دارند. یعنی انتظارات حداقلی از بهبود ساختارهای سیاسی و اجتماعی وجود داشت اما شاخص های امنیتی و سیاسی در دوره گذشته برآورده نشد و نتیجه این امر پیروزی سبسی شد. جدا از این مردم نارضایتی در بین مردم موجب عدم شرکت برخی مردم شد. در این بین شعارها و تجربه سبسی به کمک وی آمد و نقش سبسی در دوره گذار به عنوان نخست وزیر هم نقش داشته است.
پیامدهای پیروزی آقای سبسی
از نگاه مردم یا حداقل انتظارات مردم در یک سال آینده این است که شاخص های اقتصادی بهبود یابد. اما این مسئله به این بر می گردد که آقای السبسی و حزب ندا چگونه ائتلاف تشکیل داده اند. از مجلس 217 نفری حزب ندا 85 کرسی را تصاحب کردند. اما برای اینکه به نصف به علاوه یک برسد نیازمند ائتلاف است و باید با گروه های دیگر ائتلاف کنند. این بر می گردد که در این زمینه چه انجام دهد. همچنین سبسی قول داده است که خیلی از افراد را حفظ خواهد کرد مگر این که در رژیم قبلی دچار مشکلات یا پرونده هایی باشند یا این که از نظر مردم دارای شاخص محبوبیت پایینی باشند. بنابراین خیلی دنبال تغییر افراد نیست و حتی خود نخست وزیر اعلام کرده است که می ایستد. از طرف دیگر باید کشور را هم از لحاظ اقتصادی و هم از لحاظ غیر اقتصادی بازسازی کنند. چون مسئله ی اقتصاد با مسائل غیر اقتصادی یعنی ثبات و امنیت هم گره خورده است. تونس در دو سال گذشته بحران های داخلی از ترور دو نفر از مخالفین و معارضین را طی کرده است. یکی از عواملی که به آقای السبسی کمک کرد این بود که دولت قبلی سیاستی مبنی بر سرکوب مخالفین و معارضین داشت. دولت جدید باید با القاعده، تروریسم، گروه های افراطی و مغرب عربی که در تونس در ماه های اخیر به خصوص در زمان انتخابات بسیار پررنگ شده بود. مبارزه کند اگر بتواند این مبارزه را انجام بدهند.همچنین اقداماتی را در شاخص های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی انجام خواهد داد. به طور کلی چشم انداز مردم و نگاه مردم و امیدواری مردم راه را برای اقای السبسی هموار می کند. آقای سبسی میراث دار یک سری از مشکلات است و باید با آن ها مبارزه کند به این دلیل که ساختارهای حکومت بعد از بن علی از بین رفته و وی باید ساختارهای حکومتی از جمله ساختارهای فرهنگی، اقتصادی را بازسازی کند.
تاثیر پیروزی آقای سبسی در حوزه ی سیاست خارجی و منطقه ای
آقای سبسی نگاه جمع گرایانه دارد. یعنی نمی خواهد نگاه ایدئولوژیکی مبنی بر اینکه کدام کشور با ماست و کدام علیه ماست داشته باشد. به عبارتی نگاه حذفی ندارد. او در شعارهای و بحث های تبلیغاتی اعلام کرده است که نگاهی کل گرا دارم و همکاری با کشورهای منطقه جزو الویت های من است. وی بحث همکاری کشورهای پنج به علاوه پنج (شامل پنج کشور جنوبی حاشیه ی دریای مدیترانه با پنج کشور شمالی حاشیه ی دریای مدیترانه) را مطرح کرده بود. همچنین بحث رابطه با کشورهای اروپایی را مطرح کرده است. از نگاه وی در تمام مسایل اعم از مسایل اقتصادی، امنیتی و سیاست خارجی با وجود این که انتخابات برگزار شده و رئیس جمهور تونس تغییر کرده ما شاهد تداوم در کنار تغییر خواهیم بود. تداوم به این معنی که بسیاری از مولفه هایی که بعد از انقلاب ادامه پیداکردند، در دوره ی بن علی هم تداوم داشتند در این دوره هم ادامه خواهند داشت. اما آقای سبسی درصدد است این موارد را متناسب با مشکلات موجود مثل مسئله ی بیکاری، مهاجرت آفریقایی ها به جنوب اروپا را به نحوی کنترل کند. همچنین بحران های کشورهای همسایه مثل لیبی دارد را کنترل کند. تونس قبلا اعلام کرده که بحران لیبی به کشور ما سرازیر شده است. درباره ی بحران مصر و صحرای سینا در گزارشی آمده بود که روزانه هزاران نفر از این راه در کشور تونس تردد می کنند. لذا تونس برای ثبات سیاسی و امنیتی باید با این ترددها مقابله کرد. چرا که این ترددها قانونی نیست و می تواند به بحث تروریسم کمک و تروریسم را تشدید کند.یعنی اگر جلوی آن گرفته شد به ثبات و امنیت کشور کمک می شود. لذا اولین الویت منطقه ای تونس بحث همگرایی منطقه ای و مبارزه با تروریسم است و در بخش داخلی تقویت اقتصاد است.
تاثیر در روابط با ایران، ترکیه، مصر
آقای راشد الغنوشی ارادت خاصی به حضرت امام (ره) دارند، با توجه به این که مدتی در ایران بوده است و همچنین با توجه به عضویت وی در النهضه می تواند همگرایی ما را افزایش دهد. ولی تحلیل من این است که ما با سکولارها در تونس بیشتر می توانیم همکاری داشته باشیم. چرا که حساسیت های منطقه ای مثل عربستان و کشورهای دیگر را بر نمی انگیزد. مثلا اگر در تونس حزب النهضه بود ممکن بود فشارهایی از خارج به دولت به دلیل داشتن رابطه با ایران و تشیع گرایی وارد شود. من به روی کار آمدن سکولارها در مصر و تونس خوشبین هستم. چرا که روابط ما از جنبه ی ایدئولوژیکی خارج می شود. به طور کلی نقد من آن است که سیاست خارجی ایران سرمایه گذاری کمی بر رابطه با کشورهای آفریقایی دارد. اولین نقد هم به دولت یازدهم تمرکز بر بحث هسته ای در سیاست خارجی و نادیده گرفتن دیگر عرصه هاست. در واقع باید به منطقه گرایی توجه شود. به طور کلی دولت تونس می تواند اثر مثبتی بر روابط خارجی ایران با تونس داشته باشد. به گونه ای که سخنگوی وزارت خارجه ایران بلافاصله این دولت را به رسمیت شناخت. گذشته از این گرچه در ترکیه نو اخوانی ها روی کار آمدند اما در تونس مانند مصر موجب تضاد بین ارتش و اخوان نشد. بلکه در تونس انتقال قدرت به طور مسالمت آمیز انجام شد. لذا ترکیه به دلیل اخوان بودن و اسلام گرا بودنش هم مثل ایران گرایش بیشتری به راشد الغنوشی داشت، ولی چون تغییر قدرت دموکراتیک انجام شد و خود حزب النهضه نیز این امر را پذیرفت رابطه مثبت است. این امر به طرفین بستگی دارد که چه استراتژی را تدوین کرده و خواستار تقویت یا نزدیکی روابط باشند.
واژگان کلیدی : تونس، سبسی، پیروزی سبسی، پیامدهای پیرزوی سبسی
