مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
جدا از سفر گذشته وزیر خارجه ایران به یونان حضور مقامات و هیئت یونانی در ایران در کنار برگزرای همایش ها و مذارکرات دو جانبه روابط دو کشور را وارد دوره ای نوین کرده است. گفتگوی زیر به بررسی روابط دو کشور پرداخته است.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: روابط ایران و یونان در یک دهه گذشته دارای چه تحولاتی بوده است؟
روابط ایران و یونان در چارچوب روابط ایران و اتحادیه اروپا همواره از جایگاه خوبی برخوردار بوده است. از 1985 تا 2008 و 2009 روابط خوبی در ابعاد مختلف اقتصادی، فرهنگی، سیاسی بین دو کشور برقرار بوده است. چرا که بین دو کشور تعاملات دیرینه فرهنگی، سیاسی و اقتصادی هم برقرار بوده است. همچنین ظرفیت های مکمل کننده ای هم بین دو کشور وجود داشته است که یونان در بخش هایی امکانات و ظرفیت هایی داشتند که مورد نیاز ما بوده است و ما هم یکی از تامین کننده های انرژی یونان تا حدود سال 2010 بودیم، بعد از آن رکودی در روابط دوسویه توجه به شرایط تحریمی ایجاد شده بود.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: بعد از به قدرت رسیدن آقای روحانی در ایران، روابط ایران و یونان چه سیری را طی کرده است؟
روابط ایران و یونان تابعی از روابط ایران و اتحادیه و به نوعی جهان غرب است. فقط آنها در این تحرکاتی که در یک سال گذشته در روابط انجام شده است، مقداری پیشگام تر هستند. با توجه به شرایط خاص اقتصادی یونان، نیازهایی آن، تلاش هایی که دولت یونان برای بهبود اوضاع اقتصادی انجام می دهد. (به هرحال یونان یک اقتصاد مقروض و بدهکار دارد و با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم می کند.) در عین حال ایران هم کشوری با ظرفیت های تکمیل کننده برای اقتصاد یونان بوده است و آنها توجه بیشتری را در این زمینه معطوف داشتند و به دنبال این هستند که به سرعت بتوانند انجام معادلات اقتصادی را ارتقا دهند. روابط دو کشور در تا 2010 و 2011 تا دو میلیارد هم رسیده بود که رقم قابل توجهی محسوب می شود.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در شرایط کنونی، نوع نگاه آتن به نوع روابطش با ایران چیست؟
با توجه به شرایط ایجاد شده پسا برجام کشورهای اروپایی به دنبال جبران مافات هستند. به هرحال آنها در این سالها لطمات و خسارت هایی اقتصادی را متحمل شدند. همه این کشورها روابط دیرینه اقتصادی با ایران داشتند. اکنون هم می توان گفت یک مسابقه بین کشورهای اروپایی برای حضور در ایران برای همکاری اقتصادی در ایران، شروع شده است. که حضور گسترده ایتالیایی ها در ایران، حضور وزیر امورخارجه یونان نشان از این رقابت دارد. هم چنین حضور نخست وزیر مجارستان بعد از نزدیک به سه دهه به تهران می آید. این ها همه نشان می دهد که یک رالی از طرف اروپایی ها شروع شده است. باید ببینیم، که ما چه شرایط و امکاناتی خصوصا در بعد تحرکات و اقدامات اقتصادی غیر تجاری، را برای بهره برداری از این فرصت فراهم می کنیم. یعنی اقدامات و کارهایی که بتواند روابط ایران با کشورهای اروپایی را مقداری ریشه دار و بنیادی تر و غیر وابسته تر به اقدامات بیرونی کند. مثلا ایران و یونان می توانند در حوزه کشتیرانی و نفت همکاری داشته باشند. همان طور که می دانیم نزدیک به تقریبا یک ششم کشتیهای دنیا متعلق به یونان است، که حدود نصف ظرفیت کشتیرانی اتحادیه اروپا می باشد. ایران هم در این زمینه جایگاه خوبی دارد. حوزه نفت آنها پالایشگاه های خوبی دارند. در حوزه متالوژی و حتی در بخش کشاورزی هم (که سهم آنها در اقتصاد یونان حدود ده درصد است) دو کشور می توانند در بحث صنایع غذایی (که یونان هم تجربه خوبی دارد) همکاری خوبی داشته باشند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: چه فرصت هایی فراروی همکاری دو کشور در حوزه مختلف سیاسی، امنیتی و روابط دو کشور وجود دارد؟
در حوزه سیاسی آنها مشکلاتی دارند که به نوعی مرتبط با تحولات درخاورمیانه است. یعنی اوضاع سوریه و بحران آورگان که به اروپا سرازیر شدند. یونان در مرز اروپا قرار دارد و اولین خاکریز برای رفتن به اروپا بعد از ترکیه است. در این حوزه حتما آنها درخواست هایی دارند. ما باید در رایزنیهای خود اروپایی ها را به سیاستی منطبق با واقعیت خصوصا در رابطه با سوریه اقدام کنند متقاعد کنیم. آنها بعد از بحران آوارگان و یک سری تحرکات تروریستی به این جمع بندی می رسند که در تحلیل ها و سیاست هایشان تجدید نظر کنند. در عرصه دو جانبه سیاسی هم به هرحال تحرکات خوبی در حال انجام است. همان طور که رئیس جمهور اسلامی ایران چند ماه پیش در پذیرش سفیریونان گفتند هیچ محدودیتی برای روابط وجود ندارد. در خرداد هم که آقای ظریف سفری به یونان داشتند و اراده و آمادگی جدی تهران برای گسترش همکاریها در همه ابعاد اعلام شده است و فکر می کنم که جمهوری اسلامی ایران با منطقه بالکان، دریای سیاه ، اتحادیه اروپا در یونان و در خیلی از این بخش ها می تواند بستر ساز همکاری حتی در حوزه ی بین المللی باشد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: چه چالش هایی فراروی گسترش روابط دو کشور وجود دارد؟ با توجه به این که یونان با مشکلات اقتصادی روبرو بوده است؟
باتوجه به سیاست های اتخاذی جمهوری اسلامی ایران، اروپائیان باید به دنبال کار جدی یعنی سرمایه گذاری در ایران باشند. در این حوزه یونائیان مشکل جدی دارند. همین اکنون بانک های یونان برای این که بتوانند کوتاه مدت مشکلات خود را حل کنند، به پانزده هزار یوور نیاز دارند. در واقع اعتراضات اجتماعی بازنشسته ها و بیکارها در یونان قابل توجه است. من فکر می کنم که مهم ترین بخش همکاری می تواند در حوزهای کشتی سازی، کشتی رانی، خرید کشتی ساخت کشتی مشترک باشد. آنها هم چنین می توانند در حوزه ی پالایش نفت با هم همکاری داشته باشند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: موافقان و مخالفان افزایش روابط منطقه ای ایران و یونان چه بازیگرانی هستند؟ این روابط چه تاثیرات منطقه ای می تواند داشته باشد؟
در روابط ایران و یونان رقیبی به آن مفهوم وجود دارد. اکنون رقابتی در خود اتحادیه اروپا برای روابط با ایران وجود دارد و یک رقابت سنتی هم بین ترکیه و یونان در روابط با ایران وجود داشته است. یونان کشوری است که دیپلماسی متعادل و متوازنی را با همسایگان خود پیش گرفته است. در بیش از پنجاه و پنج سازمان بین المللی عضو است و علی رغم این که برخی مشکلاتی با همسایگان از جمله مقدونیه در بحث اسم دارد و در مورد کوزوو (از معدود کشورهای اتحادیه اروپا و ناتو است که استقلال کوزوو را به رسمیت نشناخته است و با ترکیه هم در بحث قبرس یک سری چالشهای دیرینه ای دارند، ولی سعی کرده است رویکرد متوازن و متعادلی را جلو ببرد. بنابراین در روند گسترش روابط آتن- تهران عوامل منطقه ای نمی تواند خیلی مخالف این روند باشد. مگر کسانی که در دورتر هستند.
