سيد مهدي مدني خوانساري
مرکز بین المللی مطالعات صلح-IPSC
مذاكرات صلح مستقيم ميان اسرائيل و تشكيلات خودگردان در حالي در واشنگتن به ميانجي گري باراك اوباما از سر گرفته شد كه تشكيلات خود گردان پيش از آن نسبت به تداوم شهرك سازي ها هشدار داده بود و به صراحت اعلام كرده بود كه در صورت از سر گيري شهرك سازي ها و تداوم اين روند مذاكرات صلح را رها خواهد كرد. هر چند مذاكرات ابتدايي ميان نتانياهو و محمود عباس هم به نتايج خاصي نرسيد اما اسرائيل با آغاز روند شهرك سازي باقي مانده توافقات صورت گرفته را زير سوال برد و نشان داد كه اين اسرائيل است كه چندان به صلح اعتقاد ندارد. خاصه آنكه ليبرمن وزير خارجه افراطي اسرائيل در سازمان ملل به گونه اي سخن راني كرد كه موجب اعتراض حتي طرفداران يهودي آمريكا و كابينه نتانياهو نيز به آن شد. اما روند اجماع عليه اقدامات اسرائيل روز به روز بيشتر شده به طوري كه حتي متحدين اروپايي اين بازيگر مانند بريتانيا و آلمان نيز از اين بازيگر خواسته اند تا شهرك سازي ها را متوقف كند. امري كه اسرائيل تا كنون به لطايف الحيل از آن سر باز زده و باها اعلام كرده كه شهرك سازي ها مانعي براي صلح نيست و فلسطيني ها براي خروج از مذاكرات بدنبال بهانه مي گردند.
اما نتانياهو براي انحراف افكار عمومي جهاني طرحي جديد را در سر مي پروراند و آن واگذاري روستاي اشغال شده غجر مي باشد. نتانياهو در حالي وارد آمريكا شد كه اوباما در سفر ده روزه خود به سر مي برد و اين خود جاي سوال دارد كه چرا نتاياهو اين زمان را براي سفر خود برگزيده است. وي دراين سفر ضمن رايزني با جو بايدن معاون اوباما با بان كي ون نيز ديدار كرد. نخست وزیر رژیم صهیونیستی روز دوشنبه گذشته در دیدار با بان کی مون دبیرکل سازمان ملل متحد از برنامه اسرائیل برای خارج کردن نیروهای خود از بخشی از روستای غجر در مرز لبنان و واگذاری کنترل آن به نیروی پاسدار صلح سازمان ملل خبر داد.
در اين زمينه مارك رگو سخنگوی نخست وزیر اسرائیل گفت نتانیاهو در این دیدار قصد دارد پس از بازگشت به اسرائیل کابینه امنیتی اسرائیل را متقاعد کند با خارج شدن نیروهای اسرائیلی از بخش هایی از روستای غجر و استقرار نیروهای یونیفیل در آنجا موافقت کند. برنامه های اسرائیل برای خارج کردن نیروهایش از بخش شمالی روستای غجر با مقامات بلند پایه نیروی حائل در لبنان موسوم به یونیفیل مورد بحث قرار گرفته است. اما دليل مطرح شدن چنين طرحي در اين فضا چيست و چرا اسرائيل مي خواهد از اين منطقه خارج شود؟
روستاي غجر كجاست؟
در ابتدا بايد گفت كه روستاي غجر روستاي مرزي ميان لبنان، سوريه و اسرائيل است كه پس از اشغال اراضي در سال 1948 بخشي از آن تحت مالكيت لبنان در آمده و بخشي نيز تحت حاكميت اسرائيل باقي مانده است. البته نيروهاي اسرائيلي طي حملات مختلف به لبنان تمام اين روستا را به تصرف خود درآوردند. در سال 2000 كه نيروهاي اسرائيلي از جنوب لبنان عقب نشيني كردند بخشهايي كه متعلق به لبنان بود را به لبنان بازگرداند. با اين حال در سال 2006 و در جريان جنگ 33 روزه نيروهاي اسرائيل به بهانه آنكه در اين نقطه امنيت شان از جانب نيروهاي حزب ا… با تهديد مواجه مي شود آن را دوباره به اشغال درآوردند و اينك سخن از باز پس دادن اين اراضي را به ميان مي آورند.
دلايل واگذاري
اما بايد ديد كه دليل اين اقدام اسرائيل چيست. در يك تحليل مي توان گفت كه اين واگذاري مي تواند دو هدف را دنبال كند.
1-ورود به فضاي سياسي لبنان: مي توان گفت كه اسرائيل قصد دارد تا با اين ابتكار دولت لبنان را وارد بازي جديد بكند. بواقع اسرائيل پيش از اين واگذاري اراضي اشغال شده را با خود لبناني ها مطرح كرده بود ولي دولت لبنان كه خود متشكل از طيف هاي مختلف (8 مارس و 14 مارس) است از پذيرش مذاكره با اين رژيم امتناع ورزيده بود. چرا كه فضاي ميان دو بازيگر فضاي عادي نبوده و جنگي است. با اين ترفند اسرائيل لبنان را وارد بازي مذاكرات و توافقات كرده و در صورت آغاز مذاكرات لبنان، فضاي سابق را ترك شده و به نوعي لبنان اين بازيگر را به رسميت مي شناسد. به همين دليل بعد از آنكه لبنان از پذيرش توافق امتناع كرد اسرائيلي ها رو به سازمان ملل آورده اند و قصد دارند تا با اين شيوه راهي را براي باز كردن گفتگو با لبناني ها باز كنند. همچنين اسرائيلي ها از اين طريق مي توانند بروي گروه هاي همسو با خود در لبنان مانند گروه 14 مارس نيز تاثير بگذارند و بر شقاق داخلي لبنان بيافزايند. بواقع خروج از روستاي غجر كمك غير مستقيم به سعد حريرى، و يارانش در برابر حزب الله و همپيمانان اين جنبش در صحنه سياست لبنان محسوب مى شود. حزب الله همواره گفته است كه «سلاح مقاومت» براى وادار كردن اسرائيل به خروج اسرائيل از آخرين سانتيمتر لبنان است و لذا بيرون رفتن داوطلبانه اسرائيل از بخش شمالى غجر، ظاهرا به مفهوم گرفتن «بهانه» از دست حزب الله براى حفظ سلاح خود در اين منطقه تلقى خواهد شد.
2- به حاشيه راندن بحث شهرك سازي ها و انحراف افكار عمومي جهان: از طرف ديگر اسرائيل با اين بازي مي تواند از حجم فشارهاي جامعه بين الملل به علت عدم توقف شهرك سازي ها بكاهد و به دنيا نشان دهد كه با اشغال گري مخالف است. علاوه بر اين با اين اقدام اسرائيل مي كوشد تا اذهان جامعه بين الملل را به لبنان جلب كرده و شهرك سازي ها را به موضوعي ثانويه تبديل كند و از اين مجرا شهرك سازي ها را ادامه دهد. اين خبر در حالي منتشر مي شود كه رژیم صهیونیستی از احداث 800 واحد مسکونی جدید در کرانه باختری خبر داده است. واحدهای جدید درشهرک آرییل احداث می شود که درنزدیکی جنوب شهر نابلس قراردارد. شایان ذکر است که سازمان موسوم به «صلح الان» که مخالف شهرک سازی است روز دوشنبه از طرح ساخت 1300واحد مسکونی جدید در بیت المقدس شرقی خبر داده بود. این سازمان تاکید کرده بود این اقدام با توجه به همزمانی با سفر بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی به آمریکا قابل تامل است.
بنابراين مي توان استدلال كرد كه در پس اين اقدام به ظاهر صلح مآبانه اهدافي ديگر نهفته است كه مرور زمان مي تواند اين اهداف را متحقق كند. اينك بايد ديد كه لبنان چه طرحي را براي مقابله با اين بازي اسرائيل در نظر مي گيرد.
