مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
با پیروزی ترامپ در انتخابات امریکا اکنون بسیاری به نوع نگرش و کنشگر وی در مواجهه با بازیگران متحد امریکا در مناطق مختلف جهان توجه میکنند. در همین راستا برای بررسی نگاه ترامپ به متحدان گوناگون جهانی گفتگویی با دکتر مهدی مطهرنیا داشته ایم:
واژگان کلیدی: ترامپ ، ایالات متحده امریکا،اه متحدان جهانی، ناتو
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در حوزه ی اقتصادی نگاه ترامپ به متحدان امریکایی چیست؟
آنچه که او در حوزه ی داخل بر آن تمرکز می کند، باطبع در حوزه ی بین المللی پژواک پیدا خواهد کرد. به گذاره های ترامپ دقت کنید ترامپ در کمپین انتخاباتی خود می گوید ما نمی توانیم هزینه های متحدین خود مانند ژاپن، ترکیه ودیگر متحدان خود را بپردازیم آنها باید برای آنکه ما برای آنها ایجاد امنیت می کنیم به ما مالیات دهند و هزینه های تامین امنیت خود را برای ما فراهم کنند. این یک بنگاه بزرگ اقتصادی است که حتی از درگیریهای امنیتی برای گسترش نفوذ ایالات متحده امریکا و حمایت از متحدین امریکا به عنوان ابزارهای قدرتمند ایالات متحده امریکا در جغرافیاهای امنیتی و سیاسی این کشور به سان یک مشتری بنگاه می نگرد. لذا باید بگوییم که اگر او در حوزه ی اقتصاد داخلی این بنگاه را در واشنگتن دی سی مستقر و تلاش می کند از این بنگاه به عنوان بنگاه ترامپ در ابعادی بزرگتر استفاده کند، همین دیدگاه را در ابعاد سیاسی هم دارد. هم اکنون او منوی غذای کاخ سفید را تغییر داده است، این منوی غذای کاخ سفید و تغییر آن در واقع رویکردی بنگاه داری دارد و او تلاش دارد آنچه تلاش دارد آنچه که در بنگاه خود تولید می کند و در زنجیره های وابستگی اقتصادی وابسته به برج ترامپ است در کاخ سفید استفاده و احیا شود. باغ گیاه میشل اوباما که او در هشت ساله اخیر آن باغ را به عنوان نماد محیط زیست و استقلال کشاورزی در کاخ سفید فراهم کرده است، ترامپ خواهان برهم زدن آن و ایجاد یک زمین گلف در باغ بزرگ است. این کارها جهت گیری های ذهنی ترامپ را نشان می دهد. باز تاکید دارم ممکن است که اندیشکده های جمهوری خواه و اندیشکده های فرادستی شامل جمهوری خواهان و دموکرات سریعا به ضرب و جذب ترامپ بپردازد. اما آنچه که ترامپ تاکنون نشان داده است بیش از این انتظاری از آن نمی رود بسیاری از رفتارها و موضع گیری های وی نشان دهنده همین امر است.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: نوع نگاه ترامپ به متحدان مختلفش از جنبه های استراتژیکی، امنتیی و نظامی چیست؟
ترامپ برعکس اوباما که چهره ایالات متحده امریکا را که یک چهره نقطه محور و روشن اندیش نشان داد، ناگهان هر آنچه را که اوباما رشته بود پنبه کرد. به عبارتی دیگر در نزد افکار عمومی جهان به ویژه فرهیختگان جهان اکنون ایالات متحده امریکا رئیس جمهوری دارد که در حد و اندازه های ایالات متحده امریکا نیست که هیچ، در حد و اندازه های یک کشور در حال توسعه ی جهان سوم هم نیست و لذا ضربه ای که انتخاب ترامپ به حیثیت ایالات متحده امریکا وارد کرده است، یک ضربه هولناک در افکار عمومی جهان است. شان و منزلت رویای امریکایی در حد یک ترامپ خواهان ایجاد رویای امریکایی متکی بر شعارهای عوام گرایانه سقوط کرده است. لذا منزلت آمریکا پایین آمده است به گونه ای که اولاند رئیس جمهور فرانسه و بسیاری از روسای جمهور، نخست وزیران و صدراعظم ها و حتی وزاری امور خارجه در کشورهای گوناگون به خود حق می دهند به آینده ایالات متحده امریکا و تاثیر رئیس جمهوری ترامپ بر آن درسطح بین المللی اعلام نظر آشکار کنند. به گونه ای که فیزیکدان بزرگی مثل هاوکینز اساسا بر این جمله تاکید می کند که من در حل و فصل بسیاری از مسائل پیچیده فیزیکی در نظام هستی با مشکل روبرو نیستم. ولی در انتخاب ترامپ با چالش مواجه نیستم. این جمله ای کم برای شان و منزلت آمریکا نیست. لذا باید بگوییم که کار برای ترامپ از منظر بین المللی بسیار سخت است.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: تاثیر نوع نگاه ترامپ به سایر متحدان خود در خاورمیانه، اروپا و شرق دور چگونه است؟
اگر بخواهیم ابعاد مختلف را مطرح کنیم، به دلیل این که ترامپ به تنهایی اهمیت ندارد. از این به بعد ترامپ را در ساختار قدرت در ایالات متحده امریکا باید دید. هر آنچه که من می گویم در باب ترامپ بدون ساختار قدرت در ایالات متحده امریکا است و یک امتحان بزرگ برای ساختار قدرت ایالات متحده امریکا در برابر جهان با انتخاب ترامپ بوجود آمده است که آیا این ساختار قدرت خواهد توانست ترامپ را کنترل کند یا خیر. اگر ساختار قدرت در امریکا بتواند از ترامپ یک رئیس جمهور موفق بسازد، می تواند از ترامپ تهدیدگر به صورت یک فرصت استفاده کند و نقاط قوت خودرا به نمایش بگذارد. در باب اثرات ترامپ در وجه بین المللی در حوزه ی اقتصاد همین بس که در یازده سپتامبر 560 واحد شاخص بورس در جهان سقوط کرد، ولی انتخاب ترامپ بالغ بر 600 واحد شاخص سهام در دنیا را به سقوط کشید. لذا باید بگوییم که انتخاب ترامپ بیش از یازده سپتامبر بر بنگاه های اقتصادی جهان تاثیر گذاشت و اثر انتخاب ترامپ از حمله به برج های دوقلو بیشتر بود. از طرف دیگر باید بر این نکته پای بفشاریم که از نظر امنیتی آنهایی که ترامپ را آدمی می دانستند که ساختار فاسد قدرت را در ایالات متحده امریکا، با چالش جدی روبرو کرد؛ بعد از انتخاب ترامپ بیشتر نگران امنیت جهان و امنیت خود هستند. چرا که ترامپی که تا دیروز آن گونه ساختار قدرت در ایالات متحده امریکا را و این ساختار فاسد را زیر سوال می برد. خود اکنون رئیس جمهوری کوچک برای این قدرت بزرگ فاسد است و هم اوست که در اولین گام از حرکت خود در عرصه سیاست خارجی با جهت گیری امنیتی از نتانیاهو رسما دعوت می کند که در واشنگتن اولین ملاقات را سریعتر با او داشته باشد. این ها بسیار معنا دار است و لذا باید بپذیریم که ترامپ از منظر اقتصاد داخلی و اقتصاد بین الملل از منظر امنیت، اگر نتواند پاسخگوی شعار های استیلایی خود و مردمی باشد، که به او رای داده اند در سال اول به دوم مجبور خواهد بود زمینه های یک تنش سیاسی امنیتی را در جهان ایجاد کند تا از زیر بار فشارهای افکار عمومی برای پاسخگویی به شعار خود شانه خالی کند و این نیز می تواند خطری بزرگ برای آینده باشد همه این ها باز در گرو آن است که ساختار قدرت در ایالات متحده امریکا نتواند بر تندروهای لجام گسیخته نگرش های تقلیدگرایانه سیاسی ترامپ مهمیز زند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: آیا ممکن است تحولات چشمگیری در نوع نگاه ترامپ به بازیگران منطقه خاورمیانه بوِیژه عربستان اتفاق بیفتد؟
آنچه که در ایالات متحده امریکا اصل و اساس است. آن چیزی است که اندیشکده های مختلف فراحزبی به عنوان پارادایم ها، دکترین ها و سیاست های کلان می نویسند. روسای جمهور با تمام قدرتی که در ایالات متحده امریکا بر مبنای قانون اساسی دارند و برای چهار سال یا به مدت هشت سال در جایگاه رهبری قدرت در ایالات متحده امریکا می نشینند، بالاجبار باید در چارچوب قدرت وسیاست های تعیین شده حرکت کنند وگرنه ابزار تمرکز و محدود سازی قدرت آنها فعال می شود. این فعال بودن تنها در نهادهای رسمی قدرت نیست بلکه نهادهای غیر رسمی قدرت نیز وارد عمل می شوند. برای نخستین بار در تاریخ ایالات متحده امریکا در روز نخست انتخاب یک رئیس جمهور به عنوان رئیس جمهور منتخب، کمپین دعوت از رقیبی در جهت رقابت با او در انتخابات چهار سال دیگر به سرعت تشکیل و فعال می شود و آن کمپین انتخاب از میشل اوباما به عنوان کاندید رئیس جمهور در سال 2020 است. این یک سیگنال معنادار درتاریخ ایالات متحده امریکاست. بنابراین باید گفت که از هم اکنون ساختارهای رسمی قدرت و غیر رسمی قدرت جهت کنترل ترامپ فعال شده اند. از طرف دیگر اندیشکده های زیرزمینی جمهوری خواهان با نیروهای تازه در نئوکان ها قد علم خواهند کرد. رادیکالیسم نظامی شوونیسم امریکایی و بنیادگرایی مسیحی یهودی در قالب نئوکان های امریکایی اطراف ترامپ را خواهند گرفت اگرچه آنها هم عین او می اندیشند؛ ولی گام های اصولی در ساختار قدرت ایالات متحده امریکا را بلد هستند و تا حدودی ترامپ را کنترل خواهند کرد.
