دكتر محمد مهدي مظاهري
استاد دانشگاه
مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
نشست سالانه مجمع عمومی امسال در حالی برگزار می شود که جامعه بین المللی درگیر و دار مبارزه با دو بیماری کشنده است. از یکسو مردمان قاره سیاه با بیماری ویروسی کشنده ای دست و پنجه نرم می کنند که چنانکه مهار نشود، به تهدیدی برای کل جامعه بشری تبدیل خواهد شد. بیماری ابولا اولین بار در سال ۱۹۷۶ در یکی از استان های سودان و نیز منطقه ای در نزدیکی زئیر جایی که هم اکنون جمهوری دمکراتیک کونگو واقع شده است پیدا شد.بین ژوئن تا نوامبر آن سال ، ۲۸۴ نفر به این بیماری مبتلا شدند که در نهایت ، ۱۵۱ نفر، جان خود را از دست دادند.طی سالهای بعد، این ویروس به دیگر کشورهای آفریقایی هم گسترش یافته و هرچند سال یکبار تعدادی کشته و قربانی برجا می گذارد. در سال ۲۰۱۴ نیز انتشار مجدد این ویروس از گینه شروع شد و در حال حاضر موارد ابتلا به ویروس ابولا در لیبریا، سیرالئون و نیجریه و استرالیا نیز گزارش شده است. این بزرگترین مورد شیوع ابولا از نظر موارد ابتلا، آمار مرگ و پراکندگی جغرافیایی به حساب می‌آید. این بیماری به گونه ای است که نیمی از مبتلایان به آن جان خود را از دست داده‌اند به اعتقاد کارشناسان سازمان جهانی بهداشت، تعداد تلفات آن می تواند به 10 هزار تن افزایش یابد.
از سوی دیگر منطقه خاورمیانه در آتش بیماری مزمن دیگری می سوزد که چیزی نیست جز افراطی گری و خشونتهای مذهبی. در ادامه ظهور گروههای تندرویی همچون القاعده و طالبان این بار گروهی به نام دولت اسلامی (داعش) مسئولیت خدشه دار نمودن چهره اسلام را بر عهده گرفته است. این گروه مخالفان خود را «مرتد» قلمداد می‌کند و بدون محاکمه آنها را به قتل می رساند. گروه دولت اسلامی مسیحیان ، ایزدی‌ها و شیعیان را مرتد و کافر قلمداد می‌کند و واجب القتل می‌داند و حتی سنی‌هایی را که موافق افکار و اندیشه‌های سلفی‌ها نباشند را نیز مرتد و کافر می‌داند. بر اساس آمار ارائه شده توسط مقام های امنیتی عراق، علاوه بر شهروندان، جهانگردان و خبرنگارانی که توسط این گروه به قتل رسیده اند، تا کنون حدقل 2400 سرباز عراقی توسط گروه داعش در تکریت کشته یا ربوده شده اند. اقدامات جنایت‌آمیز و غیرانسانی گروه تروریستی داعش در عراق و سوریه طی ماه های اخیر، فضای جدید و هراسناکی را در ژئوپلیتیک منطقه ایجاد کرده است.
بر این اساس اکثر سخنرانی های مجمع عمومی سازمان ملل امسال رنگ و بوی مبارزه با این دو بیماری خطر ناک را داشته است. در همین راستا روحانی رئیس جمهوری کشورمان نیز در سخنرانی خود در این نشست بر یک نکته کلیدی تأکید نمود و آن لزوم اتحاد و همکاری همه کشورها خصوصاً کشورهای منطقه برای مقابله با این تهدیدات جهانی است. هر چند روحانی اشاره ای به شیوع بیماری مرگبار ابولا نداشت؛ اما خشونت را به یک بیماری مسری، تشبیه نمود که در حال سرایت به سایر نقاط جهان است. در واقع در عصری که تهدیدات ماهیت جهانی پیدا نموده اند، تلاش برای مبارزه انفرادی یا گزینشی با آنها آب در هاون کوبیدن است. روحانی همچنین با ذکر اشتباهات راهبردی غرب در مسایل منطقه خاورمیانه و آسیای مرکزی و قفقاز،به بحث دموکراسی صادراتی از غرب اشاره نمود که می تواند در جوامع توسعه نیافته به دولت ضعیف منتهی می‌شود و دولت ضعیف هم، به مأمنی برای تروریستها. بدین ترتیب روحانی با آسیب شناسی بحرانهای اخیر در خاورمیانه، بر لزوم توجه غرب به درجه بلوغ سیاسی کشورهای منطقه تأکید نمود و خواستار توجه سازمان ملل به ریشه های تروریسم یعنی فقر، بیکاری، تبعیض، تحقیر و بی عدالتی گردید. نکته بارز دیگر در سخنرانی رئیس جمهور کشورمان، مسأله هسته ای ایران بود. روحانی با درایت و دوراندیشی مذاکرات هسته ای را باهمکاری ایران در مبارزه با خشونت و تروریسم پیوند داد و اشاره نمود که اگر مذاکرات هسته‌ای به موفقیت برسد یک فضای کاملا جدید برای همکاری در سطح منطقه ای و بین المللی ایجاد خواهد شد که اجازه تمرکز بیشتر روی برخی مسائل مهم منطقه شامل مبارزه با خشونت و افراطی گری در خاورمیانه را خواهد داد. بدین ترتیب روحانی ضمن پیشنهاد یک بده- بستان سیاسی با ائتلاف کشورهای غربی، با معرفی ایران به عنوان کشوری با ثبات و توانمند برای هر گونه مقابله با افراط گرایی، تصویری مثبت و مقتدر از ایران در چشم جهانیان ارائه کرد. در نهایت به نظر می رسد سخنان آقای روحانی در واقع بازتابی از رویکردهای سیاست خارجی دولت یازدهم است که همواره بر تعامل فعالانه و مقتدرانه با همه کشورها و اعتماد سازی تأکید داشته است.
واژگان کلیدی: بیماری ابولا ، بیماری افراط ،ابولا ، افراط گرایی، داعش
