عاشق حسین طوری
كارشناس و رئيس راديو پشتو
نگاه كنوني طالبان به صلح در افغانستان:
اصولا طالبان به نوعي تماميت خواه هستند از آغاز آنان بر اين نظر بودنده اند كه اگر قرار است مذاكره اي شود بايد با امريكا مذاكره و دولت افغانستان را به رسميت نمي شناسند. امريكايي ها كه خود از يك سو در افغانستان به چالش خورده اند و با در پيش بودن سال 2014 و خروج نيروهاي افغانستان امريكا به خاطر شكست در ميدان جنگي كه تاكنون صد هزار نفر افغانستاني تاكنون در آن كشته شده اند مي خواهند به نوعي جنگ در افغانستان را در كنترل خود آورده و از آن خارج شوند. لذا به مذاكره با طالبان رو آورده اند و طالبان را پذيرفته اند. امريكايي هايي كه قبلا دنبال حذف طالبان بوده اكنون آنها را پذيرفته اند. اما مراد از مذاكره در اختيار گذاردن قدرت در دست طالبان نيست بلكه مي خواهند از مذاكره با طالبان از چند جهت بهره برداري كنند. نخست آنكه طالبان را با خريد زمان و سياست هم جنگ و هم مذاكره دچار تزلزل كنند و شكاف هايي را در بين آن ايجاد كنند. چنانچه خيلي از طالباني كه مخالف بازگشايي دفتر طالبان در قطر بودند اينگونه استدلال مي كردند كه ما در حال جنگ هستيم و شما نبايد با امريكا مذاكره كنيد. يعني در بین طیف طالبان نیز نیروهایی هستند که از روند مذاکرات راضی نیستند. برخي از آنان که از روند مذاکرات با آمریکایی ها راضی نیستند و آن را خیانت به مردم افغانستان می‌دانند. هدف دوم امريكا اين است كه به نوعي بخش هايي از اين كشور را در جنوب، جنوب شرق و جنوب غرب كه بيشتر پشتون نشين هستند را به طالبان در داخل افغانستان واگذار كند. اين امر با مخالفان نيروهاي شمال مواجه نيست. گروه هاي غير پشتون از فدرالي شدن افغانستان دوري نمي كنند و بر اين نظر ند كه قدرت در اين كشور متمركز نباشد. اين امر نوعي فدرالي كردن افغانستان و در نهايت تجزيه افغانستان است. اما در واقع طالبان اين امر را نمي پذيرند و تمام افغانستان را مي خواهند. هدف سوم امريكا اين است كه طالبان را به نوعي قانع كند كه در قدرت سهيم كند، اما بايد با حضور امريكايي ها بعد از سال 2014 رضايت دهد.
واژگان كليدي: امريكا و رويكرد شكاف در بين طالبان در افغانستان، نگاه كنوني طالبان به صلح در افغانستان، ملا برادر آخوند، ملا آغا جان معتصم، ملا عبدالسلام ضعيف، مذاكرات صلح در افغانستان، شكاف در بين رهبران طالبان
امريكا و رويكرد شكاف در بين طالبان در افغانستان
اكنون پيمان امنيتي كابل واشنگتن در شرف امضا است و يك سري از مشكلات بر سر پيمان امنيتي وجود دارد. امريكا مصونيت قانوني براي نيروهاي خود مي خواهند و همچنين دولت افغانستان ميخواهد كه خاك و فضاي افغانستان را در دست داشته باشد. در صحنه سياسي افغانستان تاكنون صد هزار نفر افغانستاني كشته شده و اين امر موجب بروز انتقام گيري و.. از نيروهاي خارجي شده كه عملا به حساب طالبان نوشته ميشود. در اين شرايط امريكا از طالبان ميخواهد كه در مقابل بازگرداندن آنان به قدرت بايد حضور امريكا را بعد از 2014 بپذيرند. اما طالباني كه من با آنها صحبت ميكنم و همچنين ذبيح اله مجاهد سخنگوي آنان بر اين نظرند طالبان در مسیر مذاکرات صلح مواضع مشخصی را اعلام و بر آن اصرار دارد و موضع آنها مانند گذشته است. یعنی تا زمانی که یک نیروی خارجی هم در افغانستان باشد، به جنگ خود ادامه خواهند داد. به علاوه در مذاکرات خود با آمریکایی‌ها نیز این نکته را یادآوری کرده اند که اگر می‌خواهید مذاکره کنید باید کشور ما را ترک کنید. متقابلا آمریکایی‌ها هم اعلام کرده اند که طالبان باید مسیر خود را از القاعده جدا کند و قانون اساسی و.. را به رسمیت بشناسيد. در اين بين با توجه به اهداف و تاسیسات گسترده‌ای که آمریکایی ها در افغانستان دارند، مانند تاسیس نه پایگاه در نقاط استراتژیک افغانستان حتی در زیر زمین و میلیاردها دلار هزینه ای که داشته اند و به علاوه با جدیت به دنبال امضا پیمان امنیتی با دولت افغانستان هستند تا پس از 2014 نیروهایی خود را در پایگاه‌های احداث شده خود مستقر کنند. بعید به نظر می رسد امريكا با وجود پايگاه هايي كه در افغانستان ساخته است و حدود بيست هزار نيرويي كه دارد بخواهد اين تعداد از نيرويها از افغانستان خارج شوند. در اين حال امريكايي ها ي خواهند طالبان را با همان شكل دهه 90 اما تضعيف شده و تحت كنترل به قدرت بازگردانند. در واقع اكنون اگر اگر ملا برادر آخوند آزاد گردد و ملا برادر آخوند و ملا آغا جان معتصم و در كنار ملا عبدالسلام ضعيف و همچنين وكيل احمد متوكل و افرادي ديگر از سران طالبان كه در كابل حضور دارند ( البته طالبان اعلام مي كند كه اينها جزو ما نيستند و تحت تاثير دولت امريكا و كابل هستند) به اين جبهه بپيوندند و در اين سو قرار گيرند ميتوان گفت نوع شكاف بسيار بزرگي در سطح رهبران طالبان ايجاد شده است. يعني نوعي شكاف در بين بدنه رهبران طالبان در مورد صلح با امريكا وجود دارد و اختلاف هايي در بين رهبران اصلي طالبان در مورد تداوم جنگ يا گفتگو وجود دارد. چنانچه نفر سوم و يا چهارم طالبان كه ملا آقا جان معتصم است هر چند خود را نماينده ملا عمر مي داند و از وي تبعيت ميكند، اما ذبيح اله مجاهد در گفتگو با خود بنده ملا آقا جان معتصم را جزو طالبان ندانسته است. ملا آقا جان معتصم يكي از فرماندهان و سران مهم طالبان بوده و در چند سال پيش نوعي تمايل به مذاكره را اعلام كرد. ولي آي اس آي پاكستان و طالبان مرتبط با آي اس اي در كراچي وي را مورد سوئ قصد قرار دادند. وقتي وي مداوا شد در تركيه ماند و دفتري در آنكارا ايجادكرد و به كابل هم رفت و آمد هايي داشته و در شبكه هاي تلويزيوني افغانستان سخن از مذاكره مي زند. همچنين وي اشاره مي كند كه سياستهاي طالبان چون قبل از 11 سپتامبر نيست و به دنبال تاسيس دولت اسلامي در منطقه نيست و اكنون در حد افغانستان تلاش ميكند. وي اكنون در دوبي است و به دنبال تاسيس دفتري در عربستان است. عربستان هم با توجه به رقابت با قطر تلاش ميكند تا دفتر طالبان را به رياض برد. گذشته از معتصم نفر دوم طالبان هم به نام ملا عبدالغني برادر آخوند كه در پاكستان زنداني شده بود هر چند بعد از اعلام تمايل به گفتگو با دولت افغانستان توسط دولت پاكستان و سيا دستگر شد. اما با توجه به اينكه «سرتاج عزیز» مشاور نخست وزیر پاکستان گفته پاکستان، ملا برادر فرد شماره دوم طالبان را در اواخر ماه جاری آزاد می‌کند و كابل هم اعلام كرده است آزادی ملابرادر و برخی رهبران طالبان از زندان اقدامات جدی و عملی پاکستان در روند صلح افغانستان باشد. در واقع اگر ملا برادر آزاد و به عربستان رود كاملا پروسه اي امريكايي ميگردد. همچنين برادر قبلا ملاقات هايي با برادر كرزاي داشته است و دولت كابل بر اين نظر است كه وي آزاد گردد.
