مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
در هفته‌ی گذشته‌نیروهای تروریستی “دولت اسلامی” و “جبهه النصره” در خاک سوریه به شهر عرسال لبنان حمله کردند و با نیروهای ارتش این کشور درگیر شدند. در همین حین نیز بحران های سیاسی و امنیتی چندی لبنان را درگیر خود کرده است.برای بررسی بیشتر این امر گفتگویی با مسعود ادریسی سفیر پیشین ایران داشته ایم:
واژگان کلیدی: چالشهای سیاسی لبنان، چالشهای امنیتی فراروی لبنان، بحران های سیاسی و امنیتی لبنان، دولت لبنان
مرکز بین المللی مطالعات صلح:هنوز رئیس جمهور لبنان انتخاب نشده است. عوامل مختلفی که موجب عدم انتخاب رئیس جمهور در این کشور شده اند چیست؟
انتخاب رئیس جهور لبنان، یک انتخاب توافقی است، اصلا دموکراسی در لبنان یک دموکراسی توافقی است. انتخاب رئیس جمهور حتما باید با توافق تمام گروه ها و طوایفی اثرگذار در مسائل لبنان صورت گیرد. یعنی تا این توافق همه جانبه داخلی نباشد، رئیس جمهور لبنان انتخاب نمی شود. کمااینکه رئیس جمهورهای قبلی هم بر همین منوال انتخاب شدند. اما غیر از مسائل تفاهمات داخلی، همیشه انتخابات و انتخاب ریاست جمهوری، توافقات منطقه ای و حتی فرامنطقه ای را هم لازم دارد. یعنی حتی اگر نیروهای داخلی لبنان به توافق برسند و شخصی را برای رئیس جمهوری انتخاب کنند، باید توافقات کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای (که در سیاست خارجه لبنان اثرگذار هستند) نیز وجود داشته باشد، تا رئیس جمهور انتخاب می شود. ولی اگر توافقات خارج از لبنان، منطقه ای و فرامنطقه ای وجود نداشته باشد، انتخاب رئیس جمهور لبنان با مشکل مواجه می شود. لذا دلیل این که تا کنون رئیس جمهور لبنان انتخاب نشده است، این است که گروه های لبنانی در داخل به توافق نرسیده و مهم تر از آن توافق منطقه ای هم حاصل نشده است.
مرکز بین المللی مطالعات صلح:با توجه به این که دوران مجلس لبنان در حال اتمام است، عدم وجود ریاست جمهوری در لبنان، چه تاثیراتی بر این کشور دارد؟
در لبنان رئیس جمهور یک رکن اساسی است و عدم انتخاب رئیس جمهور می تواند ضربه ای به ثبات و کارها در مسائل داخلی، اقتصادی و خارجی شود. طبیعی است که لبنان بدون داشتن رئیس جمهور در مسیر صحیح و روشنی قرار نمی گیرد. لذا نیاز است که هر چه سریع تر رئیس جمهور در لبنان انتخاب شود تا وضعیتی کنونی (یعنی دولتی که تطبیق اعمال می کند و کارهای روزمره را انجام می دهد) تغییر کند. این دولت برای این که بتواند برنامه های منطقه ای، داخلی و اقتصادی داشته باشد، حتما نیاز دارد که هر چه سریع تر رئیس جمهور انتخاب شود.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: چه چالش هایی در شرایط کنونی برای برگزاری مجلس لبنان وجود دارد؟
مجلس لبنان هم همیشه در زمانی که می خواسته تشکیل شود، با چالش مواجه بوده است. با توجه به این که همواره برخی از گروه ها نسبت به نوع انتخابات پارلمان در مجلس نظر مثبتی نداشتند، سعی می کردند روی انتخابات در مجلس، اثر بگذارند. لذا دنبال این بودند که مجلس بر اثر منافع و نظرات خودشان انتخابات شکل بگیرد. گاهی اوقات وقتی برخی از گروه ها می دیدند در زمان خاصی اگر انتخابات صورت بگیرد، نیروهای آن ها نمی تواند آن جایگاهی را که در مجلس مورد نظرشان است به دست بیاورند، همواره به دنبال این بودند که انتخابات مجلس را در لبنان به تعویق بیندازند. الان هم وضعیت تا حدودی به همین شکل است. برخی از گروه ها دنبال تاخیر انتخابات هستند، برخی دیگر دنبال تغییر روش های انتخابات و حتی تغییر قوانین انتخاباتی هستند. این ها از چالش های پیش روی انتخابات مجلس لبنان است.
مرکز بین المللی مطالعات صلح:غیر از موضوع ریاست جمهوری و مجلس، مهم ترین چالش های سیاسی کنونی لبنان چه هستند؟
مهم ترین چالش وجود دو دیدگاه هم در سیاست های داخلی لبنان و هم در سیاست های خارجی لبنان است. یک دیدگاه که عمدتا دیدگاه حزب الله و گروه های 8 مارسی است. این گروه ها از حضور نیروهای لبنانی در سوریه دفاع می کنند. دیدگاه دیگری که مقابل این ها هستند، عمدتا گروه های 14 مارس و در راس شان جریان مستقبل است. این ها مخالف حضور نیروهای نظامی در سوریه هستند. آنها حرکت اخیری جبهه النصره و داعش در شهرک عرسال و کلا مسائلی که از نظر امنیتی در لبنان تاثیر می گذارد، را از تاثیر حضور نیروهای لبنانی در سوریه می دانند و معتقدند که باید این حضور کم رنگ شود یا وجود نداشته باشد. ولی طرف مقابل دیدگاه دیگری دارند و می گویند سوریه عمق استراتژیک لبنان است و هر تاثیری در سوریه در لبنان هم تاثیر بگذارد، لذا برای حفظ وضعیت سوریه، برای این که مسائل سوریه، خصوصا حرکت های تروریستی در سوریه بر لبنان اثر نگذارد، باید از سوریه دفاع کنیم. این موضوع مهم ترین چالش بین دو دیدگاه اصلی است که در لبنان وجود دارد. در مسائل خارجی هم طبیعی است که باز همین دو دیدگاه وجود دارد. بعضی ها طرفدار روش های ایران در منطقه، عراق و سوریه هستند ، بعضی ها عکس آن هستند و از وضعیتی که در منطقه مورد نظر عربستان است طرفداری می کنند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: وضعیت کنونی امنیتی لبنان چگونه است؟ چه چالش هایی فراروی این کشور وجود دارد؟
الان اوضاع امنیتی در لبنان خیلی اوضاع روشن و واضحی نیست. در تراطبلس لبنان، خصوصا بعد از جریاناتی که در سوریه اتفاق افتاده است، اوضاع امنیتی اوضاع خوبی نبوده است. در مناطق مرزی بین سوریه و لبنان است، اوضاع امنیتی اوضاع خوب نیست و متاسفانه حتی در داخل لبنان هم اوضاع خوبی از لحاظ امنیتی وجود ندارد. این مهم ترین مسئله امنیتی در لبنان است که باید چاره ای اندیشیده شود که لبنان بتواند این وضع خطیر امنیتی را پشت سر بگذارد و از لحاظ امنیتی ثبات و آرامشی ایجاد شود.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: اگر بخواهیم وضعیت کنونی لبنان را بررسی کنیم، در چه صورتی ممکن است انتخابات برگزار شود و ریاست جمهوری هم تعیین شود؟
توافقی جمعی بین گروه های لبنانی و هم بین کشورهای ذی نفوذ منطقه ای نیاز است و تا زمانی که این توافق به وجود نیاید، هم انتخابات رئیس جمهوری به تعویق می افتد و هم احتمالا انتخابات پارلمانی.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در چه صورتی ممکن است گروهی مانند داعش حضور و نفوذ خود را در لبنان افزایش دهد؟
متاسفانه بعضی از این گروه هایی که در لبنان هم هستند و عمدتا اهل تسنن هستند، از این گروه داعش حمایت می کردند. مخصوصا تندروهای در طرابلس از این گروه حمایت می کردند. البته الان با حرکتی که داعش در مرز لبنان و سوریه حتی گروه های لبنانی (که قبلا تصورشان این بود که حضور داعش می تواند به اهداف آن ها کمک کند) نگران شده اند. چنانچه در دیدار جنبلاط با آقای سید حسن نصرالله بیانیه ی مشترکی صادر شد و مهم ترین نکته ای که در آن بیانیه احساس خطر از گروه داعش و گروه های تروریستی است. آنها عنوان کردند که این خطر نه تنها برای لبنان بلکه برای کل منطقه است و حضور آن ها را در لبنان خطرناک است. این امر نشان می دهد گروه هایی که حتی در مسائل داخلی لبنان و یا احیانا سیاست خارجی، نقاط افتراقی دارند به خطر داعش پی برده اند. هرچند که هنوز متاسفانه برخی گروه های سنی در لبنان تصور میکنند می توانند از این گروه ها به نفع ایده های خود استفاده کنند.
