مرکز بین الملی مطالعات صلح – IPSC
هیچ کشوری بدون اپوزیسیون قابل تصور نیست و هر کشوری مخالفینی دارد. این مخالفین می توانند هم در چارچوب قانون و در داخل کشور باشند و هم درخارج از کشور باشند. در واقع عربستان سعودی حدود24 میلیون جمعیت دارد اما مخالفت دولت پادشاهی سعودی عربستان در داخل و خارج از کشور گسترش یافته است. در این بین تغییرات جدید در هیات حاکمه یز به دامنه شکاف ها در داخل حکومت افزوده است. گفتگویی زیر برای بررسی همین امر است.
واژگان کلیدی: وضعیت مخالفان در عربستان، علل مخالفت مخالفان در عربستان، مخالفان عربستان، اپوزیسیون عربستان
مرکز بین الملی مطالعات صلح: مخالفان در عربستان سعودی چند دسته هستند؟
از آنجائی که رژیم آل سعود به هیچ وجه مشارکت مردمی ندارد. بنابراین مخالفان آنها به صورت گروه های مستقل و گروه های سیاسی شیعه و غیر شیعه در خارج از عربستان مثل لندن، امریکا، نیوزیلند و استرالیا حضوردارند. کارهای تبلیغاتی علیه مخالفان در این کشورها و کشورهای غربی انجام می شود. جنگ بر علیه یمن هم باعث شده است صدای این مخالفان بیشتر در بیاید. به علاوه این که بمب گذاری هایی که در دمام، قطیف و احسا انجام شده است، باعث شده است، تا اختلافات بین شیعه و سنی گسترش پیدا کند و عربستان به سیاست مساوات ، عدل اجتماعی و یگانه همشهری در این شبه جزیزه ادامه دهد.
مرکز بین الملی مطالعات صلح: مخالفان لیبرال، کمونیسم و سنتی چه گروه هایی هستند؟
یکی از آنها گروه های مسلمان شیعه با رهبری روحانیون هستند. اما گروه های سیاسی تا اکنون روشن نشده است. اما یکی از مخالفان معروف سیاسی به نام سید دکتر حمزه الحسن در لندن و دکتر فواد ابراهیم در بیروت هستند. دکتر فواد ابراهیم مدیریت ماهواره النبائ بر علیه رژیم آل سعود را برعهده دارد. دلیل مخالفت آنها این است که رژیم آل سعود قانون اساسی ندارند. آنها بیشتر خواهان دموکراسی، قانون اساسی، آزادی بیان و تبلیغات آزاد هستند.
مرکز بین الملی مطالعات صلح: در شرایط کنونی در داخل عربستان چه مخالفانی وجود دارند؟
عربستان سعودی به هیچ وجه به مخالفان اجازه کار نمی دهند. جریان شیعی در احسا و قطیف حضور دارند. اما نمی توان به آنها گروه سیاسی گفت، بلکه آنها بیشتر گروه مردمی هستند. شیعیان در مناطق شرقی برای رسیدن به خواسته هایشان به صورت مردمی حرکت می کنند. آنها بیشتر در صحنه مساجد و حسینیه ها حضور دارند. اما گروه های سیاسی در داخل عربستان را شاید تنها بتوان به چند گروه حقوق بشر نام برد.
مرکز بین الملی مطالعات صلح: در داخل سیستم حاکمه آل سعود چند نوع شکاف وجود دارد و چه جریان هایی بر ضد هم وجود دارد؟
بعد از رهبری شاه عبدالله، در داخل خانواده آل سعود اختلافات بیشتری بوجود آمد. در حال حاضر پادشاه سلمان آخرین پسر عبدالعزیز است. قبلا در بین خانواده آل سعود جنگ سردی وجود داشت. اما اکنون می بینیم که جنگ گرمی پسران سلمان و شاه عبدالله و پسران پادشاه فهد (پادشاه قبل از ملک عبدالله ) و ملک عبداله انجام می شود. به طوری که ما هر روز در رسانه ها و شبکه های اجتماعی مانند فیس بوک و توئیتر خبرهای آن را می شنویم . برای اولین بار شاهی سعودی به نام سلمان به پسرش نام ولیعهد داده است.
مرکز بین الملی مطالعات صلح: چه جریان هایی در داخل خانواده آل سعود وجود دارد؟
اختلافات بین پسران فهد و پسران سلمان و پسران عبدالله بر سر قدرت است. بین این سه شاخه مشکلات زیادی وجود دارد که بعد از جنگ یمن این اختلافات به بیرون درز کرد. به طوریکه رژیم آل سعود از اکنون زیر سوالات زیادی است.
مرکز بین الملی مطالعات صلح: علل خروج اخیر برخی از شاهزاده ها از عربستان چیست؟
ولی عهد قبلی اعلام کرد که استعفا نداده است. اما سلمان عبدالعزیز گفت که برادر من از ولیعهدی استعفا داد و به خاطر همین برکنار شد. وقتی وی پسر خود یعنی محمدبن سلمان را به عنوان ولیعهد انتخاب کرد، سطح اختلافات بالا گرفت.
مرکز بین الملی مطالعات صلح: چه عوامل دیگری در شکاف های داخلی خاندان آل سعود نقش دارد؟
مسئله اول دخالت در کشورهای دیگر مثل عراق، لبنان، سوریه، لیبی و بیشتر دخالت در یمن و بحرین است. این یکی از مشکلات بین خاندان آل سعود است. مسئله دوم اختلافات در مورد قدرت است. به طوریکه این سوال هست که بعد از رفتن همه پسران شاه عبدالعزیز چه کسی به پادشاهی می رسد. هر کدام از این خانواده ها برای رسیدن به قدرت بعد از سلمان درحال درگیری هستند.
مرکز بین الملی مطالعات صلح: آینده تقسیم بندیهای گروهی و جناحی در داخل عربستان چگونه خواهد بود؟
ما در اینجا بیشتر نهضت مردمی می بینیم. یعنی بعد از بمب گذاریهایی که در دمام، قطیف و احسا انجام شده است، نه تنها شیعیان بلکه اهل تسنن هم به دنبال جنگیدن با فرهنگ تکفیری هستند و معتقدند که نباید امنیت کشور زیر دست تکفیریها بیفتد. در حال حاضر نهضت مردمی در همه مساجد منطقه شرقی احسا بعد از آن بمب گذاریها ده برابر شده است. مسئله دوم این است که مردم اکنون خواسته های خود را بیان می کنند. به طوری که قبلا می ترسیدند حرف بزنند. اما درحال حاضر بعد از جنگ یمن و بعد از بمب گذاریهای مساجد اهل تشیع، همه مردم از حقوق بشر و آینده رژیم سیاسی و قانون اساسی صحبت می کنند. و معقتدند که باید عدالت ملی یا عدالت اجتماعی داشته باشیم. وحدت ملی باید در بین مردم وجود داشته باشد نه گروه سیاسی. روحانیت اکنون نقش مهمی در بین مردم بازی می کنند و آنها خواستار رژیم سیاسی با عدالت اجتماعی، قانون اساسی و مسائل ملی هستند.
مرکز بین الملی مطالعات صلح: آیا ممکن است شکاف در داخل خاندان آل سعود بیشتر گردد و به درگیری منجر گردد؟
بله. شاید در روزهای آینده بعد یک ماه یا شش ماه و یا بعد از رفتن سلمان که حدود هشتاد دو سال دارد، جنگ داخلی رخ دهد. قبلا اختلافات خاندان سعودی به بیرون درز نمی کرد، اما اکنون می شنویم که بین پسران شاه عبدالله و پسران شاه فهد و شاه سلمان اختلافات زیادی ایجاد شده است. جنگ در یمن و دخالت ارتش عربستان سعودی در بحرین و دخالت این کشور در تعدادی از کشورهای جهان عربی و اسلامی مثل عراق، سوریه، لیبی، تونس، مصر و فلسطین احتمالا باعث خواهد که آینده آل سعود مثل صدام، قذافی و حسنی مبارک گردد.
