مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
در ماه های اخیر و با افزایش تنش در روابط ترکیه و روسیه نوع نگاه روسیه به کردستان عراق، ترکیه و سوریه از متغیر های مهم بوده است. در این بین برای بررسی بیشتر منافع و اولویت های روسیه در کردستان عراق، ترکیه و سوریه گفتگویی با دکتر قامت داشته ایم:
واژگان کلیدی: رویکرد روسیه در کردستان سوریه، منافع روسیه در کردستان سوریه، عراق ترکیه، روابط روسیه و کردستان عراق
مرکز بین المللی مطالعات صلح: نگاه و یا اهداف روسیه در سه منطقه کرد نشین سوریه، عراق و ترکیه ماه های گذشته چه بوده است؟
تمامی سیاستهایی که روسیه در منطقه خاورمیانه دنبال میکند در راستای مقابله با نفوذ آمریکا در این منطقه است. برای روسیه در منطقه خاورمیانه چهار واحد سیاسی از اهمیت خاصی برخوردار هستند که شامل ایران، ترکیه، سوریه و عربستان میباشند. البته در این راستا به اسرائیل هم توجه ویژهای دارد. روسیه در ارتباط با چهار کشور ذکر شده و همچنین رژیم اشغالگر قدس یک سری سیاستهای دوگانهای را دنبال میکند. به عنوان مثال، سیاستی که در رابطه با ایران در پیش گرفته است، این است که از یک سو ایران هستهای نشود و از سوی دیگر بیش از اندازه به ایران نزدیک نشود که روابط با رژیم اشغالگر قدس بهم بخورد. اما اگر از بحثهای کلی در رابطه با سیاستهای روسیه در قبال خاورمیانه، به جزئیات و سؤال مطرح شده بپردازیم اینگونه باید عنوان کرد که روسیه در رابطه با اقوام به ویژه کردها سیاست خاصی را دنبال میکند و این سیاست نیز یک سیاست دوگانه است. به عنوان مثال در ارتباط با کردهای ترکیه سیاستی را دنبال میکند که سعی دارد از حضور کردهای ترکیه برای مذاکراتی که در مورد سوریه انجام میشود، استفاده کند. البته ترکها مخالف این مسئله هستند و دلیل مخالفت آنها ناشی از این است که نمیخواهند چنین مسائلی به داخل کشور خودشان کشیده شود. در این بین روسها به کردهای سوریه کمک میرسانند.
به دلیل اینکه منطقهای که کردهای سوریه در آنجا حضور دارند به مرزهای ترکیه نزدیک است، باعث افزایش نگرانی ترکها شده است. البته برداشتی که از اقدام روسها میتوان کرد به نوعی انتقام از ترکیه تعبیر در قبال ساقط کردن هواپیمای روسها بوده است. همچنین آنها سعی می کنند کردهای سوریه را تحریک نموده و به این تحریکات دامن زنند تا به مرزهای ترکیه بیشتر نزدیک شوند. روسها در مورد کردها خواه در ارتباط با سوریه، ترکیه و یا عراق به عنوان یک تاکتیک و نه به صورت یک استراتژیک نگاه میکنند. لذا آنها از برگ کردها علیه سیاستهای آمریکاییها در این منطقه استفاده میکنند. آمریکاییها نیز دست روی دست نگذاشته و به عنوان مثال در شمال سوریه در منطقهای کردنشین به نام المالکیه، سعی دارند یک پایگاه نظامی را آماده کرده و از این پایگاه برای فرود هواپیماهای نظامی خود استفاده کنند. همچنین به فکر توسعه این پایگاه و آموزش نیروهای کرد سوریه نیز در این منطقه هستند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در شرایط کنونی نگاه روسیه (مسکو) به بحث خودمختاری در افزایش قدرت کردهای سوریه و غیره چیست؟
روسها مخالفند که چنین مسئلهای اتفاق بیفتد و در بلند مدت هم به این قضیه نگاه نمیکنند. به این دلیل که اگر چنین مسئلهای اتفاق بیفتد ثبات در منطقه برای مدتها از بین خواهد رفت و این برخلاف سیاستهایی است که آنها دنبال میکنند. از اینرو برخی مواقع نقش حمایت کننده و برخی مواقع نقش حمایت کننده را ندارند. این امر پیشتر همانند یک اهرم فشار در برابر اقدامات آمریکا برای استفاده از کردها در منطقه عمل میکنند. البته در این رابطه هم اختلاف نظر وجود دارد. یکی از دیدگاههایی در مورد بحث اقوام در خاورمیانه به ویژه کردها مطرح است، تشکیل کشور کردستان مستقل است. مسئلهای که در شمال عراق هم عملاً و نه رسماً به وقوع پیوسته است و بخشی در حاکمیت آمریکا به دنبال این قضیه هستند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در حال حاضر نظر روسها نسبت به حاکمیت کردستان مستقل در عراق چیست؟
من بعید میدانم که روسها به دنبال آن باشند که کردستان مستقلی تشکیل شود. زیرا برای روسها حفظ تمامیت ارضی سوریه و عراق بسیار مهم است. البته در مورد ترکیه به دلیل اینکه این کشور عضو ناتو است بایستی با احتیاط صحبت نموده ولی در رابطه با سوریه و عراق، به نظر من روسها چنین نظری ندارند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: برخی معتقدند که با توجه به سفر قبلی دمیرتاش رهبر حزب دمکراتیک خلق های ترکیه به روسیه و همچنین گذشته روابط پکک با روسیه، آیا در سایهی وضعیت کنونی تنش بین ترکیه و روسیه، روسها دست به افزایش گسترده حمایتهای امنیتی و نظامی خود از مخالفان کرد ترکیهای می زند؟ این سناریو تا چه حدی امکان تقویت دارد؟
روسها زمانی که از کردهای سوریه حمایت میکنند و این کردها نزدیک مرزهای ترکیه حضور دارند این حمایتها باعث به وجود آمدن تحریکات داخلی در رابطه با کردهای ترکیه خواهند شد و از این راه درصدد تحت الشعاع قرار دادن دولت ترکیه هستند. اما من تصور نمیکنم که در رابطه با ترکیه سیاستی مشابه با سیاستهای روسیه در قبال سوریه و عراق داشته باشند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: با توجه به وضعیت کنونی عراق ، به نظر شما آینده منافع مسکو در اقلیم کردستان عراق به چه نحوی خواهد بود؟
سیاست روسها در رابطه با کردستان عراق به صورت حمایت از گروههای کرد خواهد بود. اما نه در حدی که باعث تجزیه عراق شود ولی عملاً چنین اتفاقی رخ داده است.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: یعنی اقلیم کردستان به سمت جدایی حرکت میکند؟
روند تحولات در منطقه عراق چنین چیزی را نشان میدهد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: با توجه به آنچه فرمودید به نظر شما در چه صورتی امکان تغییر رویکرد روسیه در مورد کردهای سوریه با توجه به بحران سوریه و آینده بحران در این کشور وجود دارد؟
در صورتی که روابط آمریکا و روسیه در ارتباط با تحولات منطقهای تحت تأثیر قرار بگیرد و به تفاهمی در این رابطه برسند، در اینصورت قطعاً مواضع روسها در قبال کردها تغییر پیدا خواهد کرد. در قبال کردهای ترکیه و عراق هم اینگونه خواهد بود.
