دکتر سید سلمان صفوی
مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
مقدمه:
تشدید اختلاف بین اصول‌گرایان، کاهش شدید ارزش برابری ریال، انتخابات دوره نهم مجلس شورای اسلامی، سکوت اصلاح طلبان در انتخابات مجلس و شرکت آقای سیدمحمد خاتمی در انتخابات دوره نهم مجلس، سؤال از دکتر احمدی نژاد در مجلس شورای اسلامی، ابقای ریاست آیت الله هاشمی رفسنجانی در ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام و استقامت ملت ایران در قبال تحریم های غرب؛ اهم رویدادهای سیاسی در سطح داخلی و فشار مضاعف بر پروژه هسته ای ایران، مسأله حقوق بشر در ایران، متهم کردن ایران به حمایت از تروریسم، تحریم های اقتصادی – نظامی – سیاسی علیه ایران، جنگ جاسوسی و عملیات خرابکارانه در سطح روابط بین الملل از رویدادهای مهم سیاسی سال 1390 بود.
اهم رویدادهای سیاسی داخلی ایران:
چالش برکناری وزیر اطلاعات:
برکناری وزیر اطلاعات و پی آمدهای آن سرآغار رویدادهای مهم سیاسی ایران در سال 90 بود، اما وی با حکم مقام معظم رهبری در پست خود ابقا شد. این رویداد غیرمنتظره پایان یک دوره از مناسبات بین مقام رهبری و احمدی نژاد از یک سو و مناسبات درونی جریان اصولگرا از سوی دیگر بود. در این رابطه روزنامه کیهان در سرمقاله خود نوشت: “همه نگرانی که مردم مؤمن و انقلابی ایران در روزهای اخیر داشتند این بود که احساس می کردند دستی درون دولت در حال “جا به جایی ارزش ها است” و بنا دارد اصولی را که همه امید و اعتماد مردم به دولت به سبب نگهبانی از آن اصول است؛ با ارزش های جعلی و من درآوردی جایگزین کند. مردم می دیدند گویا کسانی که خود را “نزدیکان رئیس جمهور” معرفی می کنند در ناآرام کردن فضا، اختلاف افکنی، تولید و مصرف مکرر ادبیات لیبرالیستی و ناسیونالیستی، درگیر شدن با ارزش ها و نمادهای اسلامی، روی خوش نشان دادن به بیگانگان و مفسدان و خلاصه در یک کلام “فاصله گذاری با ارزش های انقلاب اسلامی” عمد دارند و آقای رئیس جمهور هم نـه فقط با آنها برخورد نمی کند؛ بلکه بر پیوند خود با آنها اصرار می ورزد و حتی رئیس دستگاه امنیتی کشور را به سبب حساس بودن نسبت به این جریان برکنار می کند.”
گزارش رسمی در مورد دلیل برکناری وزیر اطلاعات وجود ندارد. در رسانه‌های ایران عنوان شد اختلاف بر سر عزل یا ابقای یک یا دو معاون وزارت اطلاعات بوده است. به گزارش سایت “پارلمان نیوز” که دیدگاه‌های فراکسیون اقلیت مجلس هشتم را منعکس می کند؛ پافشاری وزیر اطلاعات بر عزل یکی از معاونان خود که مورد حمایت آقای مشایی بوده، به عزل او منجر شد، اما برخی از سایت ها علت برکناری وزیر را شنود مکالمات تلفنی آقای مشایی توسط وزارت اطلاعات عنوان کردند.
سردار کوثری نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس گفت: “تا آنجا که ما مطلع هستیم اختلاف سلیقه ای بین آقای رئیس جمهور و وزیر اطلاعات در کار است. رئیس جمهور می گوید در جلسه ای در وزارت اطلاعات علیه دفتر رئیس جمهور و دولت صحبت هایی شده، اما آقای مصلحی این موضوع را قبول ندارد.” وی دلیل دوم این اقدام از سوی رئیس جمهور را کُندی عمل در وزارت اطلاعات دانست و اظهارداشت: “دولت معتقد است وزارت خانه اطلاعاتی که درباره کل منطقه و داخل کشور مورد نیاز است را با تأخیر ارائه می کند. این مجموعه دلایل در نهایت موجب شد آقای احمدی نژاد وزیر اطلاعات را عزل کند.”
سردار کوثری در پاسخ به این سؤال که بدین ترتیب شایعات ارتباط این برکناری با برکناری یکی از نزدیکان آقای مشایی در وزارتخانه صحت دارد گفت: “این بحث ها هست، اما به صورت قطعی نمی توان اظهارنظر کرد. اگر هم این گونه بوده بحث آقای مشایی نباید به وزارت نباید اطلاعات ربط داشته باشد. در اصل آقای رئیس جمهور است که می تواند نسبت به وزیر امر و نهی کند نـه دفتر رئیس جمهور.” وی با بیان این که محدوده کاری وزارت اطلاعات فراتر از دولت است و این وزارت خانه به نوعی چشم و دیده بان نظام است افزود: “ما به عنوان کمیسیون امنیت ملی مجلس درباره وزارت اطلاعات قائل به چیزی برای دفتر رئیس جمهور نیستیم و بحث ها در ارتباط تشکیلاتی بین آقای رئیس جمهور و وزیر است و در نهایت تغییر وزیر اطلاعات حتما باید با هماهنگی رهبر انقلاب باشد.”
سردار کوثری در پاسخ به این پرسش که دلیل ورود مقام معظم رهبری به این موضوع چه بود؟ با اشاره به اقدام رئیس جمهور 7 روز مانده به پایان دولت نهم، در عزل محسنی اژه ای وزیر سابق اطلاعات خاطر نشان کرد: “در زمان آقای اژه ای چون چند روز به پایان دولت باقی مانده بود و مقرر بود وزیر جدید معرفی شود؛ رهبر انقلاب حساسیت نشان ندادند، اما در این مورد اگر آقای رئیس جمهور وزیر جدید معرفی می کرد مشکلی پیش نمی آمد، اما چون ایشان قصد داشتند خودشان سرپرستی وزارت اطلاعات را بر عهده بگیرند، رهبر انقلاب به این موضوع ورود پیدا کردند. چرا که کسی که در رأس این وزارتخانه قرار می گیرد، باید مجتهد جامع الشرایط باشد.” وی در پاسخ به این سؤال که یعنی اگر رئیس جمهور یک وزیر معرفی می کردند، رهبر انقلاب به این موضوع ورود پیدا نمی کردند؟، گفت: به هیچ وجه؛ چرا که عزل و نصب وزرا از اختیارت رئیس جمهور است و اوست که باید جواب گوی اقدامات اجرایی در مقابل مردم و رهبری باشد، اما از آنجا که آقای احمدی نژاد قصد معرفی وزیر جدید را نداشتند، این موضوع باعت شد رهبری به جا وارد ماجرا شوند.”
وزیر اطلاعات در این رابطه گفت: مسأله بین من و رئیس جمهور قهر و آشتی نبود، اما حل شد. او توضیح بیشتری در این مورد نداد، اما رویدادهای بعدی نشادن داد که برخورد با آنچه جریان انحرافی خوانده می شود؛ ممکن است یکی از چالش های بین آن دو بوده است. برخی از منتقدان عنوان کردند دکتر احمدی نژاد در واکنش به اقدام رهبر معظم انقلاب چند روز در خانه نشست. دکتر احمد توکلی در این رابطه اظهار داشت: “هدف از این بست‌نشینی، سازمان‌دهی نوعی مقاومت در برابر آیت‌الله خامنه‌ای بود. احمدی‌نژاد با اتکا به رأی بالا در انتخابات سال 88 شاید به همدلی و واکنش بخشی از حامیان انبوهش امیدوار بود، اما چنین چیزی دیده نشد و او پس از 11 روز خانه نشینی با تذکر و اخطار برخی از علما و روحانیون به دفترریاست جمهوری بازگشت.”
دکتر احمدی نژاد در جلسه پاسخ به سوالات نمایدگان مجلس خانه نشینی خود را کاملا انکار کرد: “گفتند من 11 روز خانه نشينی كردم. اين از آن حرف هاست. احمدی نژاد و خانه نشينی و استراحت؟! اكثر مردم به ما می گويند يک روز استراحت كن، كمی به خودت برس. بعضی از دوستان نيز گفته اند . . . اين وصله‌ها به دولت نمی چسبد. زندگی من نشان می دهد كه همواره سعی كرده ام با عمل، بيان درست و ادبيات صحيح و منطقی از ولايت دفاع كنم و نشان دهم كه نظام ولايت؛ نظام مهربانی، عدالت، پيشرفت، كار، تلاش و همبستگی است.”
بحث سؤال یا استیضاح دکتر احمدی‌نژاد:
با بروز اختلاف بین مقام معظم رهبری و دکتر احمدی نژاد منتقدان اصول گرای ایشان طرح استیضاح یا سؤال از او را پی گیری کردند. کوشش برای حضور دکتر احمدی نژاد در مجلس و استیضاح یا طرح سؤال از او یکی از عناوین دائمی خبرهای مربوط به مجلس در طول سال 90 بود. سرانجام در تاریخ 24 اسفند جمعی از نمایندگان با محوریت دکتر علی مطهری و حجت الاسلام و المسلمین مصباحی مقدم موفق شدند دکتر احمدی‌نژاد را به مجلس بیاورند. توضیحات دکتر احمدی نژاد موجی از اعتراضات و تذکرات را در مجلس به همراه داشت. به اعتقاد نمایندگان آنچه دکتر احمدی نژاد به عنوان پاسخ به سؤالات آنها در مجلس مطرح کرد نه تنها پاسخ سؤالات نبود؛ بلکه سخنانی پر از کنایه به وکلای مردم بود.
“انصاف داشته باشيد، اين بی معرفتی و نامردی است. طراح سؤال با شاسی فوق ليسانس گرفته است. یک تخلف هم نداریم. خانه نشینی نکردم. دولت به متکی ماموریت نداد. چرا اين قدر جار و جنجال می كنيد؟ مجلس دور زده است.” این سخنان اعتراض شدید برخی از نمایندگان را که معتقد بودند پاسخ سؤالات خود را نگرفته اند به دنبال داشت. دکتر علی لاریجانی، مصباحی مقدم، توکلی، زاکانی و مطهری از جمله نمایدگان شاخص مجلس بودند که از این سخنان در مجلس انتقاد کردند. 7 تن از نمایندگان اصول گرای مجلس (احمد توکلی، حسین نجابت، پرویز سروری، الیاس نادران، حسین فدایی، زهره الهیان، علی زاکانی) پس از بررسی سؤال از دکتر احمدی نژاد در صحن علنی با صدور بیانیه ای نسبت به مباحثی که از سوی او در مجلس طرح شد موضع گیری کرده اعلام کردند: “آنچه در مجلس در مقام پاسخ مطرح شد نه تنها باعث وهن مجلس بلکه وهن دولت و قوۀ قضائیه و خلاصه وهن جمهوری اسلامی گردید و موجبات کدورت و اختلاف و کشمکش جدیدی را فراهم ساخت و سرمایۀ با ارزشی را بدون منفعت درخور به هدر دادیم”. مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز عنوان کرد: “مطالب خلاف واقع رئیسجمهور اهانت به منصوبان رهبری در مجمع بود.”
متقابلا یکی از حامیان دکتر احمدی نژاد در مجلس گفت: “جواب های، هوی است. استیضاح و احیانا برکناری احمدی نژاد برای نظام سیاسی ایران پرهزینه است.” از این رو بسیاری بر این باورند که مقامات عالی نظام ترجیح می‌دهند دکتر احمدی نژاد دوره ریاست جمهوری خود را به پایان برساند، اما نهادهای عالی حکومت نظیر مجلس، قوه قضائیه و مجمع تشخیص مصلحت بر فعالیت های ایشان نظارت کامل داشته باشند.
تنزل شدید نرخ برابری ریال به ارزهای خارجی:
در سال 1390 در فاصله زمانی کمتر از دو ماه ارزش پول ملی ایران در برابر ارزهای خارجی تا دو برابر کاهش یافت. دلار آمریکا که تا اواخر تابستان حدود 1000 تومان بود، در پایان سال در بازار آزاد با نرخ 1900 تومان تثبیت شد. یکی از عوامل مهم تأثیرگذار بر کاهش ارزش پول ملی، سیاست های اقتصادی اشتباه و ناگهانی بود که بعضا در اقتصاد کشور اعمال می شد. درباره دلایل سقوط ارزش پول ایران گمانه زنی‌ها، تحلیل‌ها و ارزیابی‌های بسیار و غالبا متفاوت در رسانه‌ها منتشر شد. برخی از صاحب نظران این وضعیت را حُبابی تصنعی و زودگذر ارزیابی کردند و برخی دیگر آن را ناشی از تأثیر تحریم های مضاف برآورد کردند، جمعی نیز حجم بالای نقدینگی موجود در دست مردم را (از جمله به دلیل دریافت یارانه‌های نقدی) عمل این شرایط خواندند. گروهی نیز نقش دولت را در این مورد مؤثر دانستند؛ که بدین طریق درصدد فروش ارزهای خود به قیمت بالاتر و جبران کسری بودجه است. برخی نیز عدم اجرای صحیح قانون هدف مندی یارانه‌ها و گروهی دیگر نیز بحران ارزی را از عوامل این کاهش اعلام کردند.
در نگاهی به اقتصاد داخلی ایران سال 1390 را می توان سال “اختلاس‌‌های بزرگ”، “نوسان‌های شدید” و “تورم مهارناپذیر” خواند. سیاست‌های اقتصادی دولت انتقاد وزیران پیشین دولت را نیز برانگیخت. دکتر احمد توکلی رئیس مرکز پژوهش های مجلس گفت: “اقتصاد با بی‌کفایتی یا خیانت برخی از مسئولین در حال توقف است.”
اقتصاد ایران در سطح کلان در سال 1390 علیرغم تحریم ها رشد کرد. براساس جدیدترین گزارش بانک جهانی، ایران در سال 2011 علیرغم تحریم های بین المللی رشد اقتصادی 2.5 درصدی را تجربه کرده است. این گزارش وضعیت اقتصاد ایران در سال 2012 را نسبت به سال گذشته میلادی بهتر ارزیابی کرده و افزایش رشد اقتصادی برای آن پیش بینی کرده است. براساس این گزارش انتظار می رود رشد 2.5 درصدی اقتصاد ایران در سال گذشته، در سال 2012 به 2.7 درصد افزایش یابد. رشد اقتصادی ایران برای سال 2013 نیز 3.1 درصد پیش بینی شده است.
بانک جهانی با اشاره به بی اثر بودن تحریم ها بر شاخص های کلان اقتصاد ایران گزارش داد: “به رغم تحریم های بین المللی، افزایش قیمت نفت و برداشت خوب محصول در داخل باعث رشد 2.5 درصدی اقتصاد ایران در سال 2011 شد.” این گزارش در مورد هدف مندی یارانه ها نیز در ایران نوشت: “تحلیل گران خارجی نگاه مثبتی نسبت به بازنگری ایران در نظام یارانه ها و پرداخت پول نقد برای ایجاد توازن در ترازهای مالی و اختصاص منابع مالی به مردم دارند، اما مشکلات شدید در بخش غیرنفتی همچنان ادامه دارد. بانک جهانی هدف مندی یارانه ها را دارای اثر کنترلی درازمدت بر تورم دانسته و با تأکید بر اجرای مراحل بعدی این طرح افزوده است: “ایران تلاش های مهمی برای اصلاح نظام حمایت درآمدی خود و کنار گذاشتن پرداخت یارانه ها و حرکت به سمت یک نظام تأمین اجتماعی هدف مند انجام داده است. این تلاش ها دامنه تورم را به 15 تا 20 درصد محدود کرده است. این گزارش تراز حساب های جاری ایران در سال 2011 را معادل 8.9 درصد تولید ناخالص داخلی ایران اعلام نموده و پیش بینی کرده است این رقم در سال 2012 به 6.6 درصد و در سال 2013 به 4.2 درصد برسد.” دکتر نهاوندیان رئیس اتاق بازرگانی ایران در همایش سرمایه‌گذاری و کارآفرینی اظهار داشت: “رتبه اقتصاد ایران در جهان مناسب با مردم، منابع اقتصادی و همت این ملت نیست.”
گرانی، بیکاری، تورم، رانت، تحریم و سقوط ارزش پول ایران شش مشکل مهم اقتصادی ایران در سال 1390 بود.
انتخابات مجلس و تفرقه اصول‌گرایان و سکوت اصلاح طلبان:
اصول‌گرایان از همان روزهای نخستین سال 1390 تدارک انتخابات دوره نهم مجلس را آغاز کردند. اصلاح‌طلبان بزرگ ترین نیروی منتقد در صحنه سیاسی ایران نیز با توجه به ســه شرط طرح شده از جانب آقای سیدمحمد خاتمی اعلام کردند چنانچه این حداقل ها تأمین نشود، در انتخابات دوره نهم مجلس شرکت نخواهند کرد. این سه شرط عبارت بود از: آزادی زندانیان سیاسی، آزادی فعالیت احزاب و رسانه‌ها و برگزاری انتخابات آزاد و سالم. اما اصول‌گرایان تمایلی به جلب رضایت اصلاح‌طلبان و ورود آنها به رقابت‌های انتخاباتی نشان ندادند و برخی از آنها اعلام کردند اصلا لازم نیست اصلاح طلبان در انتخابات شرکت کنند. برخی از مقامات نیز گفتند آنها باید جریان فتنه را محکوم کنند تا فرصت حضور در انتخابات به آنها داده شود. متقابلا اصلاح طلبان نیز اعلام کردند لیست انتخاباتی نخواهند داد.
در غیاب اصلاح‌طلبان، اصول گرایان به چندین گروه به رهبری آیت الله مهدوی کنی، آیت الله مصباح یزدی، دکتر علی مطهری و دکتر محسن رضایی تقسیم شدند. در مجموع جبهه متحد اصول گرایان به رهبری آیت الله مهدوی کنی و محوریت دکتر علی لاریجانی، دکتر حداد عادل و دکتر قالیباف بیشترین صندلی های مجلس آینده را به دست آوردند. علیرغم فضاسازی رسانه های خارجی آقای سیدمحمد خاتمی رهبر جریان اصلاحات در این انتخابات رأی داد و با این حرکت، خود و جریان اصلاحات را داخل نظام جمهوری اسلامی تعریف کرد و خط آشکاری بین جریان منتقد و برانداز ترسیم نمود.
ابقای آیت الله هاشمی رفسنجانی در ساختار قدرت:
یکی دیگر از رویدادهای مهم سال 1390 ابقای آیت الله رفسنجانی در ساختار قدرت – علیرغم پیش بینی طیف گسترده ای از رسانه های داخلی و خارجی – است. آیت الله رفسنجانی که در حلقه یاران برجسته امام خمینی بنیان گذار جمهوری اسلامی، دارای موقعیتی ممتاز و کم نظیر است، پس از اتخاذ موضع انتقادی در جریان رویدادهای انتخابات ریاست جمهوری 1388، نخست از امامت نماز جمعه تهران کنار گذاشته شد و یک سال بعد ریاست مجلس خبرگان را به آیت الله مهدوی کنی واگذار کرد. در سال 1390 نیز دکتر جاسبی رئیس مقتدر دانشگاه آزاد اسلامی و مهم ترین اهرم ایشان در این دانشگاه برکنار شد.
پایان سال 1390 هم زمان با خاتمه دوره مجمع تشخیص مصلحت نظام و ریاست آیت الله هاشمی رفسنجانی بود. با توجه به تضعیف پیوسته جایگاه ایشان در نظام سیاسی کشور طی دو سال گذشته، برخی بر این باور بودند که احتمالا در دوره جدید، ریاست آیت الله رفسنجانی ملغی می شود و یا اصولا اِعمال ریاست ایشان بر این نهاد از طریق ترکیب جدید غیرممکن می شود. اما در تاریخ 24 اسفند رهبر معظم انقلاب طی حکمی ریاست آیت الله هاشمی بر مجمع تشخیص مصلحت را برای یک دوره دیگر تمدید کردند و ترکیب جدید مجمع نیز به تضعیف موقعیت و ریاست ایشان نیانجامید.
براساس حکم جدید رهیر معظم انقلاب در تغییرات ترکیب جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام، حضرات آیات امامی کاشانی، محمد محمدی ری شهری و آقایان میرحسین موسوی، بیژن نامدار زنگنه و محمد هاشمی که در دوره گذشته در مجمع تشخیص مصلحت نظام حضور داشتند از حضور در دوره جدید پنج ساله مجمع بازماندند و آیات و حجج اسلام محمود محمدی عراقی، غلام رضا مصباحی مقدم و آقایان محمدحسین صفار هرندی، حسین محمدی، صادق واعظ زاده و احمد وحیدی به عنوان اعضای جدید در دوره پنج ساله جدید مجمع معرفی شدند.
پیروزی زوج سیاسی آقای مشایی دکتر احمدی نژاد:
پیروزی زوج سیاسی آقای مشایی و دکتر احمدی نژاد بر رقبای قدرتمند اصول گرا در ساختار قدرت سیاسی ایران، مهم ترین و عبرت آموزترین رخداد سیاسی از منظر جامعه شناسی قدرت است. طی سال 1390 چهره های بر جسته نظامی، سیاسی و حوزوی قدرت مند ایران حملات شدید اعتقادی، امنیتی، سیاسی و اقتصادی علیه حلقه اول و دوم این زوج سیاسی صورت دادند و تعدادی از همکاران آنها نیز دستگیر شدند، اما آنها با پیروزی بر رقیب قدرتمند خود در این سال تسلیم خواسته های آنها نشدند و برنامه های خود را مقتدرانه به پیش بردند. البته در انتخابات مجلس مطابق انتظارات خود موفق نشدند. یکی از علل پیروزی های شگرف این زوج سیاسی در این سال در محذور قرار دادن بخش مهمی از حاکمیت ایران بود.
دکتر احمدی نژاد در آخرین نطق خود در مجلس به انتقاد علما و نمایندگان مجلس به نظریه مکتب ایرانی قاطعانه پاسخ داد: “چرا اين قدر جار وجنجال می كنيد؟ اگر بقيه بگويند مكتب خراسان، مكتب عراق و . . . آيا به آنها هم بايد ايراد گرفت؟ اگر نگوييم ايران، چه بگوييم؟ بگوييم انگليس؟ آمريكا؟ من اعلام می كنم كه همه بشنوند؛ ما ايرانی هستيم و تاريخ، فرهنگ و عظمت ايران را دوست داريم. شما هم دوست داريد؛ رودربايستی نكنيد و بگوييد. دوست داشتن ايران عين حزب الهي بودن است.”
این پیروزی از آن رو حائز اهمیت است که در ساختار قدرت ایران، مهندس بازرگان نخست وزیر ایران نتوانست بیش از چند ماه در مقابل فشارهای سیاسی دوام بیاورد و استعفا کرد. بنی صدر اولین رئیس جمهور ایران مجبور به فرار از کشور شد. آیت الله منتظری قائم مقام رهبری استعفا داد. آیت الله رفسنجانی در دوره دوم ریاست جمهوری خود – تحت فشار – مجبور به تغییر سیاست های اقتصادی خود شد و درسال گذشته نیز ریاست مجلس خبرگان را واگذار کرد. آقای سید محمد خاتمی نیز مجبور به عقب نشینی تئوریک و عملی در دوره ریاست جمهوری خود شد.
استقامت ملت ایران:
ملت ایران که در سال 1390 تحت فشارهای شدیدِ تحریم های اقتصادی به رهبری بلوک غرب و ضعف مدیریت اقتصادی، با مشکلات متعدد اقتصادی اعم از گرانی و بیکاری روبه رو بود؛ برخلاف پیش بینی دشمنان جمهوری اسلامی همچنان با صبر و استقامت، در برخورد با امور از خود متانت و آرامش نشان داد تا ایران بتواند شرایط حساس فعلی را با سربلندی و عزت سپری کند. قهرمان و خبر ساز اصلی سال 1390 ملت ایران بود که با آگاهی از نقشه های دشمنان خارجی برای رویارویی با ایران، همه را نقش بر آب کرد.
اهم رویدادهای بین المللی در سال 1390:
فشارهای غرب علیه انقلاب اسلامی ایران در سال 1390 عبارت بود از: فشار مضاعف بر پروژه هسته ای ایران، مسأله حقوق بشر در ایران، متهم کردن ایران به حمایت از تروریسم، تحریم های اقتصادی – نظامی – سیاسی علیه ایران، جنگ جاسوسی و عملیات خرابکارانه.
طی سال 1390 چندین رویداد جدید علیه جمهوری اسلامی ایران در غرب عملیاتی شد و در این راستا فضاسازی گسترده ای توسط رسانه های امپریالیستی و ارتجاع عرب علیه ایران صورت گرفت. رخدادهای مذکور عبارت بود از: گزارش کنگره آمریکا درباره احتمال رابطه سپاه با القاعده، تعلیق همکاری یاتا با هواپیمایی جمموری اسلامی ایران (هما)، تحریم اروپایی 29 مقام ایرانیِ به ادعای آنها “ناقض حقوق بشر”، تحریم جدید ژاپن علیه ایران، گزارش احمد شهید به سازمان ملل درباره وضعیت حقوق بشر در ایران، گزارش جدید آژانس هسته ای علیه ایران، طرح اتهام واهی طراحی عملیات ترور سفیر سعودی در واشنگتن توسط نیروی قدس توسط عالی ترین مقامات سیاسی – امنیتی آمریکا، شکایت سعودی به شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ایران، تحریم بانک مرکزی ایران از سوی دولت ائتلافی بریتانیا، شکار هواپیمای پیشرفته جاسوسی بدون سرنشین آمریکا در ایران ، توافق دیپلماتیک نمایندگان آمریکا، اعضای اتحادیه اروپا، کانادا، استرالیا، ژاپن، کره جنوبی و برخی از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس در رم برای افزایش فشار بر ایران، مصوبه کنگره آمریکا برای تحریم بانک مرکزی ایران و امضای آن توسط باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا، تحریم نفت ایران از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا، طرح ترور دانشمدان هسته ای ایران از سوی سرویس های جاسوسی مثلث آمریکا، اسرائیل و انگلستان ، رشد مناقشات سعودی با ایران و بسته شدن سفارت خانه های بریتانیا و ایران در تهران و لندن.
فاز جدید فشارهای چند جانبه غرب علیه ایران دارای ابعاد اقتصادی – سیاسی – امنیتی – حقوقی بود و با هدف تحریک افکار داخلی و خارجی و فشار به ایران برای تغییر رفتار یا سقوط نظام طراحی شده بود؛ که با تدابیر مقام معظم رهبری و بیداری و استقامت ملت ایران در سال 1390 ناکام ماند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح
