سيد مهدي مدني
مرکز بین المللی مطالعات صلح-IPSC
دستيابي به انرژي هسته‌اي فارغ از تسهيلاتي كه ايجاد مي‌نمايد، مي‌تواند زمينه را براي افزايش پرستيژ و برخورداري از جايگاه ويژه مهيا نمايد. به همين دليل است كه دولت‌هايي كه امنيت خود را به واسطه دستيابي رقيبان به دانش هسته اي در خطر مي بينند مي‌كوشند تا رقيبان را به لطايف الحيل از دستيابي به انرژي هسته‌اي باز دارند. تجربه تاريخي اقدامات اين بازيگران نشان مي دهد كه معمولا اين دولت‌ها دو راه را در پيش مي‌گيرند. راه اول تطميع و دعوت به همكاري است. اين امر در چارچوب دعوت از دانشمندان هسته‌اي كشورها براي انجام پروژه‌هاي تحقيقاتي با هزينه‌هاي مناسب و اعطاي كرسي ويژه به اين دانشمندان است. حتي برخي از اين دانشمندان در سير صعودي مراتب اداري مراكز هسته اي قرار مي گيرند و مي توانند كمك كم به مدارج عاليه مديريتي دست يابند. اما راه دوم كه معمولا بيش از اولي در پيش گرفته مي‌شود راه ترور و حذف اين دانشمندان است. اين راه معمولا توسط بازيگراني كه امنيت وجودي خود را در خطر مي بينند مورد پيگيري قرار مي گيرد و در آن مي كوشند تا ضمن رصد كردن دانشمندان كشور هدف، آنها را به«سيبل متحرك» تبديل كرده و سپس آنها را در يك عمليات پيجيده حذف كنند. آنچه در اين نوشتار مي آيد نگاهي است به اقدامات صورت گرفته توسط دستگاه اطلاعاتي اسرائيل به نام موساد براي از بين بردن دانشمندان اتمي عراق كه طي سال هاي گذشته صورت گرفته است.
اقدامات موساد عليه دانشمندان هسته اي
مجله تايم هفته گذشته طي مطلبي تحليلي ضمن اشاره به تغيير رئيس موساد و رفتن مئير گادان از اين سازمان، اشاره كرده كه فعاليت‌هاي اين نهاد در دوران گادان پيشرفتي چشمگير داشته است و بيش از پيش در عمليات‌هاي تروريستي هدفمند و سريع عمل مي‌كند. بايد گفت تا پيش از سرنگوني ديكتاتور عراق، صدام حسين، اسرائيل با روش‌هاي قهر آميز از دستيابي عراق به انرژي هسته‌اي جلوگيري كرد. در سال 1980 خلبان‌هاي اسرائيلي با فريب كشورهاي حايل، توانستند خود را به نيروگاه‌هاي اتمي عراق كه با زحمت از فرانسه خريداري شده بود برسانند و طي يك حمله برق آسا آن را براي هميشه از بين ببرند. اسرائيلي‌ها در تحليل‌هاي خود به اين نتيجه رسيده بودند كه دستيابي عراق به سلاح‌هاي اتمي مي‌تواند نابودي شان را رقم بزند و لذا اين حمله را تدارك ديدند. «كنت ارتور تيمرمن» در كتاب «سوداي گري مرگ؛ چگونه غرب عراق را مسلح كرد» اين عمليات را با جزئيات شرح داده است. خاصه آنكه اسرائيلي ها به طور مداوم در معرض رجز خواني هاي ماليخوليايي صدام قرار داشتند و همين امر آنها را براي اين عمليات بيش از پيش ترغيب مي كرد.
اما راه ديگري كه اسرائيل در خصوص برنامه هسته‌اي عراق در پيش گرفت ترور و حذف دانشمندان هسته‌اي عراق بوده است. بواقع فضاي آشفته امنيتي عراق به‌ويژه پس از سقوط صدام نيز به كمك جوخه‌هاي مرگ و كماندوهاي اسرائيلي آمده است و در اين فضا قرباني‌هاي خود را راحت تر حذف مي‌كنند. در سال 2007 روزنامه البینه الجدیده عراق، طي گزارشي به زواياي اين ترورها اشاره كرد. بر اساس ادعاي اين روزنامه اطلاعات حاکی ازآن است که سازمان جاسوسی رژیم صهیونیستی با همکاری نظامیان آمریکایی درعراق توانسته بودند تا آن زمان 350 دانشمند هسته ای و بیش از 200 استاد دانشگاه را درعراق به قتل برساند. به نوشته این روزنامه، درگزارشی که وزارت امورخارجه آمریکا آن را تهیه کرده و به جرج بوش رئیس جمهور وقت آمریکا نیز تحویل داده شده، آمده است: یگانهایی از نیروهای موساد و کماندوهای اسرائیلی بیش ازیک سال است که درخاک عراق فعالیت دارند و این کماندوها به صورت ویژه برای قتل دانشمندان هسته ای عراق و ترور آنها فعالیت دارند. بنابراین گزارش، روند این اقدام مشترک جنایتکارانه آمریکا و اسرائیل پس ازآن شروع شد که تلاشهای واشنگتن درجهت جذب این دانشمندان برای همکاری با آنان در آمریکا با شکست روبه‌رو شد. بواقع اين ترورها زماني شروع شده كه روش اول كه همان تطميع و دعوت به همكاري است با شكست مواجه شده است. براساس گزارش مذکور، با وجود اینکه برخی از این دانشمندان مجبور به فعالیت در مراکز پژوهشی رسمی آمریکا شدند، اما بیشتر این دانشمندان همکاری با دانشمندان آمریکایی را در زمینه بعضی تجربه‌ها رد کردند و همچنین شمار زیادی ازآنان از خاک آمریکا به دیگر کشورها فرار کردند. درادامه این گزارش تاکید شد: اما دانشمندانی که تصمیم به باقی ماندن درخاک عراق گرفتند، ازسوی آمریکایی‌ها تحت چندین مرحله بازجویی و تحقیقات قرارگرفتند به گونه ای که حتی شکنجه نیز شدند.
اما سریال قتل دانشمندان واساتید دانشگاه های عراق همچنان ادامه دارد و این عملیات به شکل منظم و با حمایت و تایید پنتاگون به مرحله انجام می رسد. براساس برخي گزارش‌ها این عملیات ده‌ها دانشمند عراقی را هدف قرار می دهد و یکی از دلایل وقوع انفجارها در برخی از خیابانهای شهرهای عراق هدف قراردادن دانشمندان است. براي مثال فاضل الجنابي رئيس سازمان انرژي اتمي سابق عراق مي‌گويد: پیش از این عراق از ترور هزار و 500 دانشمند عراقي به دست عوامل آمريكا و اسرائيل پرده برداشته بود. وي مي‌گويد: پس از اشغال عراق دغدغه اصلي اسرائيل و اشغالگران آمريكا تخريب تجهيزات و مراكز هسته‌اي و كشتار و قلع و قمع دانشمندان متخصص در زمينه هسته‌اي بود و در اين چارچوب آنها 1500 دانشمند عراقي را ترور كرده‌اند. از جمله اين دانشمندان كه القدس العربي پرده از قتل وي برداشت يحيي امين المشد دانشمند هسته‌اي مصري بود كه در ساخت تاسيسات هسته‌اي عراق فعاليت داشت. وي يكي از افرادي بود كه توسط سازمان اطلاعات و جاسوسي اسرائيل به طرز ماهرانه‌اي در محل اقامتش در هتلي در پاريس ترور شد كه اين اقدام سازمان جاسوسي اسرائيل براي جلوگيري از پيشرفت برنامه‌هاي هسته‌اي عراق صورت گرفت. از ديگر دانشمندان هسته‌اي عرب كه توسط اسرائيل ترور شدند مي‌توان به سمير نجيب دانشمند هسته‌اي مصر در سال 1967 ميلادي در دترويد آمريكا اشاره كرد. همچنين مي‌توان به قتل سعيد بدير ديگر دانشمند مصري در سال 1980 اشاره كرد.
علاوه بر موارد فوق اسناد منتشر شده توسط تارنماي «ويكي ليكس» نيز شواهدي را از قتل صدها دانشمند هسته اي را آشكار مي سازد. براساس اسناد منتشر شده از سوي سايت ويكي ليكس، موساد 350 دانشمند هسته‌اي عراق و 300 استاد دانشگاه در اين كشور را از ابتداي جنگ عراق در سال 2003 ترور كرده است. سايت عراق للجميع، براساس اسنادي كه از سوي سايت ويكي ليكس منتشر شده اعلام مي كند كه گزارش وزارت خارجه آمريكا نشان مي‌دهد جورج بوش، رئيس جمهور سابق آمريكا عنوان مي‌دارد كه موساد با ياري نيروهاي اشغالگر آمريكايي و شبه نظاميان توانست دانشمندان هسته‌اي برجسته عراق و اساتيد دانشگاه‌هاي اين كشور را ترور كند. اين ترورها در پي شكست دولت بوش و همراهانش در به خدمت گرفتن آنها صورت گرفته است. در اين گزارش آمده است: برخي از اين دانشمندان هسته‌اي مجبور شده‌اند در مراكز تحقيقاتي آمريكا فعاليت كنند و بسياري از آنها همكاري با دانشمندان آمريكايي را رد كردند و برخي نيز به كشورهاي ديگر گريخته‌اند. براساس اين گزارش، دانشمندان عراقي كه تصميم گرفتند در كشور بمانند براي مراحلي طولاني مورد بازپرسي و بعضا مورد شكنجه قرار گرفته‌اند.
همچنين بر طبق اين اسناد اسرائيل همچنان معتقد است كه وجود چنين دانشمندان و زنده ماندن آنها خطري بر امنيت اسرائيل است و در صورتي كه عراق به ثبات دست يابد اين خطر بيشتر مي‌شود. از اين رو پنتاگون با موساد به توافق رسيد و تصميم گرفت يگان‌هايي از كوماندوهاي اسرائيلي براي اين منظور به عراق بروند و يك تيم امنيتي عراقي نيز اين كوماندوها را كمك كرده است.
نتيجه گيري:
آنچه بر اساس اسناد منتشر شده توسط سايت ويكي ليكس و همچنين سابقه رفتار غير انساني دستگاه اطلاعاتي و امنيتي اسرائيل بر مي آيد آن است كه اسرائيل براي حذف رقباي خود خاصه در زمينه تلاش كشورهاي رقيب براي دستيابي به دانش هسته اي هيچ مسامحه اي از خود نشان نمي دهد. اين امر بايد مورد توجه مسئولين و سياست گذاران باشد كه انتشار اسامي دانشمندان اتمي ايران توسط آژانس بين المللي اتمي مي تواند اين دانشمندان را به صورت يك سيبل متحرك تبديل كند.تروراستاد شهرياري علامت خطر مهمی است زیرا كه اين ترورها نيازمند يك تشكيلات منسجم است. ترور المحبوح و يا عماد مغنيه از جمله مواردي است كه مي تواند زنگ خطر را به طور جدي براي سياست گذاران اين عرصه خطير به صدا در آورد.
