جنگ رسانه‌ای یا جنگ روایت‌ها

سید سلمان صفوی
مرکز بین‌المللی مطالعات صلح – IPSC

مقدمه

ناتو و رژیم صهیونیستی به دلیل نقش فعال در جنگ‌های متعدد، از عوامل اصلی تهدید صلح و امنیت جهانی در شرایط کنونی به شمار می‌آیند. یکی از روش‌های جنگی آنها، استفاده از «جنگ رسانه‌ای» یا به تعبیر دقیق‌تر، «جنگ روایت‌ها» است. کتب زیادی در این زمینه منتشر شده است که در انتهای مقاله مشخصات برخی از آنها بیان شده است.

روش‌های جنگ روایت‌های ناتو

یکی از شیوه‌هایی که ناتو به رهبری آمریکا، و همچنین متحد آن، اسرائیل، طی هشتاد سال گذشته پس از جنگ جهانی دوم برای تضعیف موقعیت طرف مقابل به کار گرفته‌اند، جنگ روایت‌ها در رسانه‌ها است. از جمله تاکتیک‌های رایج آنان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بزرگ‌نمایی پیروزی‌های خود؛

• پنهان‌سازی یا کتمان ضعف‌ها؛

• سانسور یا تحریف پیروزی‌های طرف مقابل؛

• نادیده‌گرفتن نقاط قوت طرف مقابل؛

• معرفی طرف مقابل به‌عنوان تهدید صلح و امنیت جهانی.

شواهدی از جنگ روایت‌ها

۱. تهدید امنیت جهانی

ایالات متحده، چین را تهدیدی برای صلح جهانی معرفی می‌کند، در حالی که خود پس از جنگ جهانی دوم، جنگ‌های متعددی از جمله در ویتنام، عراق و افغانستان را آغاز کرده و در بسیاری از آن‌ها شکست خورده است.

۲. حقوق بشر

آمریکا چین را متهم به نقض حقوق بشر می‌کند، حال آنکه خود سابقه‌ی اشغال سرزمین بومیان آمریکا (سرخ‌پوستان) را دارد و به‌صورت سیستماتیک حقوق سیاه‌پوستان، بومیان و مهاجران را نقض می‌کند.

۳. تهدید منطقه‌ای

اسرائیل و ناتو ایران را تهدیدی برای امنیت منطقه‌ای می‌دانند، در حالی که اسرائیل خود سرزمین فلسطینی‌ها را اشغال کرده و سابقه‌ی حمله نظامی به کشورهای مصر، اردن، سوریه، لبنان، عراق و ایران را دارد.

۴. تهدید هسته‌ای

در حالی که خود دارای زرادخانه‌های هسته‌ای هستند، ایران را که فاقد سلاح هسته‌ای است، تهدیدی هسته‌ای معرفی می‌کنند.

۵. حمایت از تروریسم

با وجود انجام ترورهای متعدد توسط اسرائیل و آمریکا در فلسطین، لبنان، سوریه و ایران (از جمله ترور دانشمندان هسته‌ای، اسماعیل هنیه، شهیدژنرال زاهدی و شهید سردار قاسم سلیمانی)، این کشورها ایران را به حمایت از تروریسم متهم می‌کنند.

پیشنهادات

نویسندگان آزادی‌خواه و اعضای بلوک شرق (مانند کشورهای عضو سازمان شانگهای و بریکس) باید اقدامات زیر را در دستور کار قرار دهند:

• پرهیز از تأثیرپذیری از فضای رسانه‌ای غرب؛

• تولید روایت‌های مستقل و مستند از روابط بین‌الملل، جنگ و تعاملات شرق و غرب؛

• تبیین موفقیت‌ها و نقاط قوت کشورهای شرق؛

• تقویت روحیه امید، خودباوری و سازندگی در ملت‌های شرقی در برابر تهاجم رسانه‌ای غرب؛

• ارائه راه‌حل‌هایی عملی برای مقابله با تهدیدات دشمن؛

• دعوت به ایستادگی ملت‌های شرقی در برابر سیاست‌های استعماری ناتو و اسرائیل؛

• تقویت وحدت و انسجام ملی در برابر تفرقه‌افکنی رسانه‌ای غرب؛

• تلاش برای همگرایی بیشتر حکومت‌ها با خواسته‌های مردم، از جمله آزادی زندانیان سیاسی و منتقد برای انسجام جبهه‌ی داخلی؛

• ترویج صلح عادلانه و حمایت از ارزش‌هایی چون آزادی، استقلال، عدالت و امنیت برای همه ملت‌ها.

کتاب شناسی

Herman, E. S., & Chomsky, N. (1988). Manufacturing consent: The political economy of the mass media. Pantheon Books.

Boyd-Barrett, O. (2017). Western mainstream media and the Ukraine crisis: A study in conflict propaganda. Routledge.

McQuail, D. (2010). McQuail’s mass communication theory (6th ed.). Sage Publications.