عزيز آريانفر پژوهشگر ارشد و رئیس پیشین مرکز مطالعات استراتژیک وزارت خارجه افغانستان مرکز بین المللی مطالعات صلح- IPSC پس منظر تاریخی بحران: قفقاز، در درازای تاریخ همواره بخشی از ایران بوده و باشندگان بومی آن قبایل آریایی بوده اند. اما پس از ظهور دولت های تورکی زبان مانند خاقانات کبیر تورک، دولت های سلجوقیان و خوارزمشاهیان و در پی آن یورش چنگیز خان، بخشی از باشندگان آن از سوی تورکان و مغولان اسیمیله شدند. در دوره صفویه، قفقاز در آغاز جزو خاک ایران بود، اما پس از حمله عثماني، برافتادن اوزون حسن آق قویونلو و در پی آن جنگ چالدران و شکست شاه اسماعيل، مدتی در دست عثمانی افتاد. اما پس از چندی دوباره به ایران برگشت.
