کارشناس مسائل افغانستان
مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
در گذشته اشرف غنی احمدزی وعبدالله عبدالله اعلامیه مشترکی را به منظور ایجاد دولت وحدت ملی در افغانستان به امضا رساندند.در متن توافقنامه امضا شده بین 2 کاندید انتخابات ریاست جمهوری گذر از مرحله حساس کنونی در افغانستان بر مبنای اجماع سیاسی و اراده استوار همگانی ، التزام و احترام به قانون اساسی جمهوری اسلامی افغانستان و حرکت در چهارچوب احکام و دستورات آن، حفظ دستاوردهای جهاد و مقاومت مردم افغانستان ، ایجاد حکومت وحدت ملی، ایجاد فوری پست رئیس اجرایی حکومت توسط رئیس جمهور و.. مطرح بوده است. در این حال با توجه به چالش های کنونی این توافق گفتگویی با پیر محمد ملازهی داشته ایم:
واژگان کلیدی: طولانی شدن اعلام نتایج، انتخابات افغانستان ، اعلام نتایج ، انتخابات افغانستان
مرکز بین المللی مطالعات صلح: علل طولانی شدن اعلام نتایج انتخابات افغانستان چه است؟
به رغم اینکه دو طرف برای تحقق دولت وحدت ملی توافقنامه ای را با میانجی گری جان کری وزیر امور خارجه امریکا امضا کرده اند و این امر به سرانجام رسید اما واقعیت این است که اختلاف نظرها همچنان عمیق است. یک بخش از این مشکل به نظرمن به دخالت امریکایی ها برمی گردد. یعنی ثابت شده که افغان ها خود نمی توانند در مورد سرنوشت خود تصمیم بگیرند . یعنی اگر خود افغان ها به نتیجه دولت وحدت ملی رسیده بودند و ابتکاری افغانی بود می توانستیم نتیجه بگیریم که دو طرف از روی رضا و رغبت دست به معامله سیاسی زده اند، اما واقعیت است است که پیشنهاد وحدت ملی پیشنهادی امریکایی بود و بعد از توافق نامه امضا شده هر کدام از دو سوی عبداله و احمد زی تلاش کردند که تفسیر خاص خود را از توافقنامه داشته باشند. از این معنا احمد زی اعلام کرد که دولت وحدت ملی به معنای تقسیم قدرت نیست و گزینش دولت آینده مطرح شد . در این حال عبداله عبداله هم انتظار دارد که تقسیم قدرتی مساوی بین اقوام صورت گیرد . یعنی از نگاه عبداله دولت آینده باید به گونه ای دولت آینده تنظیم گردد و وزیران گزینش گردد که نوعی توازن عمومی ایجاد گردد. این امر چیزی است که آقای احمد زی نمی پذیرد. یعنی وقتی تقسیم قدرت معنی ندارد و مرکز قدرت نمی تواند بیش از این دولت وجود داشته باشد به معنی است امر است که خیلی بر توافق پایبند نیست . از سوی دیگر هم تیم عبداله عبداله هم خواسته هایی را دارد و تلاش میکند که به گونه ای مسائل مطرح گردد که تقسیم قدرت صورت گیرد. چرا که اگر این امر رخ ندهد توافق نادیده گرفته میشود. نکته دوم که موجب طولانی شدن روند اعلام نتایج شد نوع شمارش آرا انتخابات است و اختلافات بین ناظران صنوق های رای وجود دارد بر سر اینکه چه رایی باطل و چه رای مورد پذیرش است رخ داده است. این امر در عمل رخ داد و موجب تاخیر در انتخابات شد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: وضعیت تیم عبداله در بازشماری آرای انتخابات تا چه حدی موجب رسیدن وی به پست ریاست جمهوری می گردد؟
در این حوزه خوش بینی وجود ندارد. یعنی شرایط به گونه ای طراحی شده و به پیش میرود که موافق میل تیم عبداله نیست. عبداله معتقد است که تعداد شرکت کننده حدود یک و نیم تا دو ملیون نفر بیشتر از واقعیت است و نگاه وی و تیم وی این است که حداقل یک و تا یک و نیم میلیون رای تقلبی است و باید باطل اعلام گردد. در این حال به نظر کمیسیون انتخابات زیر بار چنین امری نمی رود تا رای های بسیاری را باطل و رای عبداله مساوی و یا بیشتر از احمد زی گردد. به نظر من کمیسیون ابطال آرای را در حد محدودی می پذیرد و آنها را باطل میکند، اما میزان رای باطل شده در حدی نخواهد بود که اشرف غنی احمد زی را بازنده کند. در این حال عبداله هم میداند که نفر اول اعلام نخواهد شد ولو اینکه انتخابات را برده باشد. هر چند نشانه های بسیاری برای این امر که عبداله رای بیشتری آورده است وجود داشت. اما بعد از توافق عبداله به این نتیجه رسیده است ابطال آرا در حد ریاست جمهوری وی نیست و حقیقت آن است که قوم پشتون و دولت کرزای و طرفهای خارجی بر گزینه احمد زی و ریاست وی نظر دارند. در این حال عبداله هم ریاست اجرایی را بر عهده میگیرد. در این حال بحث بر سر جایگاه ریاست اجرایی وجود دارد. این پست طبق قانون اساسی پیش بینی نشده است و مقام جدیدی است که مشکل انتخابات حل گردد. این امر زیر سوال است و اختیار آن مشخص نیست. در واق این مقام به نظر آقای اشرف غنی احمد زی و حکم وی دارد. لذا به نظر نیمرسد در حد مهمی باشد. از سوی دیگر مجموعه شرایط به گونه ای است که اشرف غنی احمد زی به عنوان رئیس جمهور و عبداله به عنوان رئیس اجرایی انتخاب گردد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: با توجه به وضعیت کنونی آرا تیم اصلاحات و همگرایی و رویکرد برخی هواداران در چه صورتی تیم اصلاحات همگرایی حاضر به پذیرش پیروزی اشرف غنی می گردد؟
در واقع در تیم عبداله عبداله و تیم اصلاحات و همگرایی دو نظر وجود دارد . این دو نظر هنوز قطعی نیست. یک نظر براین است که زیر تعهدات نروند و حتی آقای نور فرماندار بلخ بر این نظر است که دولتی موازی با احمد زی تشکیل دهد و اکثریت نیز معتقدند که دولت موازی تشکیل دهند ولی در عالم واقع این امر به معنای آغاز جنگ داخلی است. چرا که در واقع تشکیل دولت موازی به جغرافیا هم نیاز دارد و این امر شاید افغانستان را تجزیه کند. تفکر دیگری در بین بدنه تیم اصلاح و همگرایی که عبداله به آن نزدیک است و معتقد است که به طرف تشدید تضاد و درگیری نروند بویژه اینکه ناتو و امریکا هنوز در افغانستان حضور دارد و معلوم نیست و برنده تضاد اشرف غنی احمد زی و عبداله آنها نیستند بلکه طالبان است. در این حال شرایط حکم میکند که خط فکری که عبداله پیگیری میکند از راه سیاسی این امر را طی کند.بنابراین به دنبال این هستند که از راه سیاسی طرف مقابل را مجبور به سهم دهی کنند.
