مركز بين المللي مطالعات صلح-IPSC
روز جمعه اسپانیا شاهد پایان نشست مخالفان نظام حاکم بر سوریه بود. نشستی که پیش از هر چیز، بازتاب دهنده بزرگ مهم ترین مشکل مخالفان نظام اسد يا اختلاف و چنددستگی بود. این تشت، اختلافات و رقابت کشورهای عربی با یکدیگر بر سر یارگیری از مخالفان سوری، در حالی است که در حالی بحران سوریه تقریبا سه ساله شده است و چند دستگی مخالفان سوریه در دو جبهه نظامی و سیاسی کاملا مشهود بوده است. در همين راستا براي بررسي بيشتر اختلاف بين مخالفان گفتگويي با سيد امير موسوي كارشناس مسائل جهان عرب داشته ايم:
واژگان كليدي: علل درگيري ها بين گروه هاي سياسي نظامي مخالف اسد، درگيري ها بين گروه هاي سياسي سوريه، درگيري ها بين گروه هاي نظامي مخالف اسد، تنش بين گروه هاي مخالف دمشق
مركز بين المللي مطالعات صلح: اگر به طيف بندي گروه هاي مخالف دولت اسد نگاهي داشته باشيم در شرايط كنوني اين گروه ها در چند دسته قرار دارند؟
سه گروه شامل مخالفان بيروني دولت سوريه هستند و گروهي هم داخلي هست. گروهي در داخل سوريه هستند و كادر داخلي دارند و تقريبا آقاي المناع هم در اين شمول قرار دارد و مخالفت آنها سياسي است. اما در خارج از سوريه چند گروه حاضر هستند. قبلا قطر و تركيه تلاش مي كردند تا اين گروه ها متحد شوند و اكنون عربستان در حال انجام چنين كاري است. به خاطر مسائل مختلف توان اتحاد وجود ندارد. از بين سه گروه اصلي گروهي مسلح به نام الجيش الحر وجود دارد كه مسلح است و در ميدان حاضر هست. آنها بيشتر از افسران و سربازان فراري هستند. ارتش آزادي بخش بيشتر در مناطق دمشق و حمص و بود. گروه دوم گروه هاي تروريستي القاعده اي است يا از القاعده منشعب شده است و شامل گروه هاي مختلف از جمله داعش هستند. گروه داعش بيشتر از عراق آمده است و توانسته تشكيلات تروريستي در سوريه ايجاد كند و خيلي از نيروهاي خارجي را جذب كند و با توجه به توانمندي مالي و پشتيباني قطر و.. تشكل بسيار گسترده اي در شمال سوريه ايجاد كرده است. گروه سوم جبهه الاسلامي هست. اين گروه گروهي اسلامي و تندرو هست، اما خود ادعا دارد كه ملايم تر هست و تندروي آنها كمتر است. اين گروه به هدايت عربستان رفتار ميكند و بندر بن سلطان مديريت كاملي بر روي آن دارد.
مركز بين المللي مطالعات صلح: علل درگيريها بين گروه هاي مختلف سوريه چيست؟
علل درگيريها بين گروه هاي مختلف سوريه به سه مساله اساسي برميگردد. نخست دستور ايمن الظواهري است كه از داعش خواست به عراق برگردد. اما ظاهرا دستور وي اجرا نشد و در سوريه باقي مانده اند. دوم اينكه براي اينكه گروه هاي ضد داعش به كشورهاي غربي، تركيه و كشورهاي عربي نشان دهند كه ميانه رو هستند و بر ضد القاعده تندرو درگيري هايي را انجام ميدهند تا بتوانند جايگاه خوبي در ژنو دو داشته و پشتيباني غرب را هم دريافت كنند. سوم اينكه در تقسيم غنايم هم سهيم هستند. يعني در تقسيم غنايم و اموال و مبالغي كه از قطر، سعودي و.. به دست آورده اند بسيار هنگفت بوده است. لذا نوعي درگيري شديد وجود داشته اند و اختلاف جدي است. بويژه در كنفرانس اخير استانبول چهل نماينده به بهانه اينكه نمي خواهند در ژنو دو شركت كنند استعفا دادند و بعد مشخص شد مشكلات مالي و تقسيم پول موجب سوئ تفاهم شده است. اكنون گروه هاي مختلف از تعدد كشورهايي كه از مخالفان پشتيباني مي كنند وجود دارد. گروهي به قطر، گروهي به تركيه، گروهي به عربستان متصل و اروپا متصل هستند. گروه هاي محلي هم صدها گروه هستند كه هر گروهي از گروه ديگري تبعيت نمي كنند. هر گروهي كه امكاناتي داشته باشد حاكم ميشود و مسئوليتي برعهده مي گيردند، اما بيشتر به القاعده و تحت نظر بندر بن سطان هدايت ميگردند كه خشونت در منطقه بيشتر گردد.
مركز بين المللي مطالعات صلح: داعش با النصره و جبهه الاسلاميه چه تفاوت هايي دارد؟
هيچ تفاوتي وجود ندارد. تفاوتي فيزيكي وجود دارد. النصره و جبهه الاسلاميه بر اين نظرند كه داعش سوري نيست و بيشتر عراقي و افغاني هستند و بايد به عراق برگردند. به همين دليل شرايط الانبار اينگونه شد و قبلا هم هماهنگ شده بود.يعني آنها از يك سال پيش اين زمينه را آماده كرده بودند. قبلا همه گذرگاه هاي عراق با سوريه در اختيار داعش بود و همه خروجي ها و كمك هاي تسليحاتي و نقدي از راه داعش وارد مي شد. با توجه به اينكه داعش اين كمك ها را تقسيم مي كرد شرايط خود را تحميل مي كرد. جبهه الاسلاميه و قطر تلاش كرده اند تا داعش را حذف كنند و خود بر گذرگاه هاي تركيه و سوريه و مناطق استراتژيكي چون ديرالزور و.. مناطق نفتي تسلط يابند. داعش قبلا نفت صادر ميكرد. آنها در برخورد با مردم تفاوت عقيدتي و اختلافي ندارند.
مركز بين المللي مطالعات صلح: كمك هاي خارجي تا چه ميزاني در اختلاف بين گروهها موثر است؟
اين امر از اختلافات جدي است. چرا كه تعداد كشورهاي پشتيباني كننده زياد است. لذا به توافقي نميرسند. اكنون عربستان سعودي با تركيه و قطر درگير است و مشكل پيدا كرده است. گروه هايي كه با اين دو جبهه مشكل پيدا كرده اند در با هم درگير هستند. از زماني كه امير قطر تغيير يافت و تقريبا از سوريه عقب نشيني كرد. در اين حال عربستان روند امور را به دست گرفت و رهبر ائتلاف را تغيير داد و معاذ الخطيب را برداشت و جربه را كه به سعودي ها نزديك تر است گماشت. در اين حال اكنون بيشتر گروهها با وي مخالف هستند و اينكه عربستان سياست هاي خود را تحميل كندرا نمي پذيرند. چنانچه در كنفرانس استانبول اين درگيري نمايان شد.
مركز بين المللي مطالعات صلح: تا چه حدي درگيري ها در آستانه ژنو دو ادامه خواهد داشت؟
من فكر ميكنم اين درگيري ها تجديد خواهد شد. با اينكه هر گروهي مي خواهد خود را در مناطق مختلف سوريه حاكم كند تا به شكلي قويتر در كنفرانس ژنو دو حاضر باشد. اين گروه ها هر چند شرط و شروط هايي دارند، اما حاضر خواهند شد. چرا كه تحولات بين المللي به اين سمت پيش ميرود كه در ژنو حاضر شوند. لذا بايد توجه كرد درگيري هاي خونين در سوريه به اوج خود رسد. عربستان هم تلاش مي كند تا گروه هاي همگرا با خود قوي تر در صحنه سوريه حاضر شوند و در اجلاس ژنو حضور يابند.
گفتگو از فرزاد رمضاني بونش
