مركز بين المللي مطالعات صلح-IPSC
از 5 ماه پیش و در پی استعفای نجیب میقاتی نخست وزیر لبنان ماموریت یافت تا کابینه جدیدی را تشکیل دهد به دلیل فشارهای داخلی و خارجی موفق به تشکیل این کابینه نشد. اختلاف جریان های چهارده مارس وهشت مارس بر سر سهم خواهی دو جریان در ترکیب کابینه شرایط دشواری برای تمام سلام نخست وزیر پیشنهادی بوجود آورده است. در همين راستا براي كاوش بيشتر در حل معادله تشكيل دولت در لبنان گفتگويي با محمد علي سبحاني كارشناس و سفير پيشين ايران داشته ايم:
واژگان كليدي: عوامل دخيل در عدم تشكيل دولت در لبنان، عدم تشكيل دولت در لبنان، عوامل بين المللي عدم تشكيل دولت در لبنان، عوامل داخلي تشكيل دولت در لبنان، تاثير بحران سوريه بر عدم تشكيل دولت در لبنان
مركز بين المللي مطالعات صلح: علل عدم تشكيل دولت در لبنان در 5 ماه گذشته چيست؟
وضعيت لبنان تحت تاثير شرايط در سوريه قرار گرفته است و اين اختلاف در لبنان كه در چند سال گذشته تحت عنوان گروه هشت مارس و چهارده مارس به وجود آمده است تا حدي عميق تر و پيچيده تر شده و رنگ و بوي تحولات در سوريه را به خود گرفته است. جنگ خانمان سوز داخلي در سوريه كه رنگ و بوي طائفي دارد در مسائل لبنان انعكاس وسيعي يافته است. لذا طبيعتا وضعيت جاري در سوريه را ميتوان عامل اصلي مشكلات در لبنان و عدم تشكيل دولت و مسائل امنيتي و عدم همكاري نيروهاي داخلي در عدم تشكيل دولت دانست.
مركز بين المللي مطالعات صلح نگاه دو جريان عمده لبناني به تشكيل يا عدم تشكيل دولت چيست؟
وضعيت هشت مارس و چهارده مارس تا حدي به مسائل سوريه گره خورده است و هر كدام به طرفداران و مخالفان سوريه بدل شده اند و شكاف جديدي باز شده است كه تقريبا همان عناصر هشت مارس و چهارده مارس را تكرار كرده است. اين شكاف جديد خود عميق شده و مشكلات امنيتي ايجاد كرده و به درگيري هاي داخلي و كشته شدن افراد، گروگان گيري و.. منجر گرديده است. بنابراين ما در چنين شرايطي كه اختلاف سوريه در حال تداوم است و همچنين شاهد اختلاف منطقه اي در اين مورد هستيم بالتبع اين اختلافات هم به نوبه خود در مسائل لبنان تاثير گذاشته است.
مركز بين المللي مطالعات صلح: جفری فیلتمن معاون سیاسی دبیرکل سازمان ملل و سفیر سابق آمریکا در بیروت به تازگی در اظهاراتی تند، عربستان را به کارشکنی در فرایند تشکیل دولت در لبنان، متهم کرد . نگاه بازيگران غربي و عربي به تشكيل دولت در لبنان تا چه ميزاني متفاوت است؟
به نظر ميرسد اين ديدگاه تا حد زيادي درست باشد. چرا كه عربستان در بين بخشي اهل سنت لبنان نقش و نفوذ دارد و مي تواند در تشكيل و يا عدم تشكيل دولت نقش داشته باشد. اما در كنار رياض بايد به بازيگران ديگر هم توجه كرد. در لبنان وقتي اختلاف طائفه اي بزرگ مي گردد و امكان تشكيل دولت لبنان پيش مي آيد منافع كشورها و بازيگران و قدرت هاي اثرگذار خود را نشان ميدهد.
مركز بين المللي مطالعات صلح: فرانسه همواره خود را حافظ منافع مسحیت در لبنان می داند. آيا نگاه فرانسه با عربستان در تشكيل دولت متفاوت است؟
فرانسه به گونه مشخص هم در لبنان حضور فعال و جدي داشته و به عنوان رقيب عربستان، ايران و امريكا بوده است . امكان اختلاف بازيگران غربي با عربستان وجود دارد. غربي ها به دنبال آن هستند كه مسائل لبنان از مسائل سوريه جدا باشد و غربي ها به اين نظر نزديك تر هستند اگر دولت تشكيل گردد مصحلت بيشتري براي لبنان دارد ولي سعودي ها وضعيت سوريه را براي مسائل لبنان لحاظ ميكنند.
مركز بين المللي مطالعات صلح: مسئول اطلاع رسانی حزب عربی دموکراتیک لبنان گفت که شاهزاده سعودی ترکی الفیصل از نزدیک بودن وقوع جنگ داخلی در لبنان خبر داد. پيامدهاي عدم تشكيل دولت لبنان چيست؟
وضع بد امنيتي در طرابلس و درگيري هاي نظامي در صيدا و بخش هاي ديگر خلائ امنيتي شديدي به وجود آورده است. وقتي دولت قدرتمندي وجود ندارد و شرايط ناپايدار است خلائ امنيتي تقويت ميگردد و بيشتر ميگردد. مسائل اقتصادي مردم در لبنان هم بيشتر ميگردد و اختلافات عيمق تر ميگردد.
مركز بين المللي مطالعات صلح: آیا هشت مارس و حزب الله با فرمول 9-9-6 برای تشکیل دولت که ولید جنبلاط مطرح کرده، موافقت خواهد کرد؟
من معتقدم كه اين اختلافات را عميق تر از آني بايد دانست كه اين فرمول هاي جزئي بر آن تاثير گذارد. من فكر ميكنم اراده هايي در عربستان و در منطقه وجود دارد كه به كليت مسائل سوريه برميگردد. يعني در آنجا بايد توافقي شكل گيرد تا دولتي تشكيل گردد اما اين فرمول ها در لبنان شدني است و هر فرمولي كه ارائه گردد براي تشكيل دولت قابل دسترس است، اما آنچه قابل دسترس نيست اراده هايي است كه عكس همدلي و وحدت در اين كشور و منطقه حركت ميكند.
مركز بين المللي مطالعات صلح: اخير بان کی مون علیه حزب‌اله و ادعای اینکه توانمندی نظامی دفاعی این جنبش عامل وحشت میان لبنانی‌ها شده و این جنبش با استفاده از سلاح، دولت را در انحصار خود درآورده اتهاماتي وارد كرده كه همانند اتهام هاي گذشته جریان چهارده مارس است . آيا اكنون چهارده مارس از اين عامل به عنوان پيش شرط براي تشكيل دولت بهره ميبرد؟
به نظر ميرسد كه همه نيروهاي لبناني اين درك را دارند كه حرفي غير عملي نزنند. بحث خلع سلاح حزب اله يا مسلح بودن حزب اله مساله اي بسيار عيمق و پيچيده تر از اين است كه براي تشكيل دولت لبنان مطرح گردد و براي تشكيل دوات لبنان چنين پيش شرطي را مطرح كنند. طبيعتا اگر سلاحي در اختيار حزب اله بوده سلاحي مشروع براي مقاومت در مقابل تجاوزهاي اسرائيل است. همچنين دليل داشتن سلاح حزب اله همچنان وجود دارد و اسرائيل همچنان قدرتي جهنمي است و هر آن بخواهد بدون نگراني ميتواند به لبنان تجاوز كند. لذا اين موضوع عاملي است كه به كسي اجازه نمي دهد در مورد تنها نيروي بازدارنده لبناني اينچنين سخن گويد.
مركز بين المللي مطالعات صلح: چشم انداز تشكيل كابينه چگونه است؟
به نظر نمي رسد كه دولت مستقر قدرتمندي قبل از حل مسائل و مشكلات در سوريه و روشن شدن وضعيت در سوريه امكان تشكيل شود. حتي اگر دولتي هم تشكيل گردد دولت شكننده اي باشد و يا امكان آن وجود نداشته باشد. من معتقدم شرايط به گونه اي است كه مساله اصلي حل مساله سوريه است و آنقدر مشكلات سوريه وارد بحران در لبنان شده است كه بدون حل آن نمي توان دولت قدرتمندي كه همه نيروهاي فعال سياسي و اجتماعي لبنان ( چون دولت بعد از پيروزي لبناني ها بر اسرائيل در سالهاي گذشته) تشكيل داد. لذا شكل گيري دولتي قدرتمند در شرايط كنوني قابل دسترس نيست.
گفتگو از فرزاد رمضاني بونش
