دکترحسین دهشیار
محیط داخلی
دولت حاکم برترکیه درطول سالهای حضوردرقدرت سیاسی با سیاست های درپیش گرفته چه درحیطه
خارجی وچه درقلمروداخلی دوهد ف همزمان را دنبال کرده است. هر چند که مخاطبان برای هر دو
خط مشی متفاوت می باشند اما خط مشی ها ازتنیدگی ماهوی وازهمپوشی فزاینده برخوردار بوده اند.
دررابطه با گستره داخلی حزب حاکم توسعه وعدالت ازهمان ابتدا دستیابی به قدرت توجه را معطوف
به بهبود وضع اقتصادی نمود. خط مشی اساسی مبتنی بردوری هرچه بیشترازتحکم ارزشی-اعتقادی و
تلاش بیشتربرای ارتقاء رفاه اقتصادی بود
با توجه به تجربه اربکان که پیشگام برای اردوغان محسوب می شدبرای شهردار سابق محرزبودکه قدرت
دراریکه تصمیم گیری دربالاترین سطوح اجرایی است وآن هم به دست آوردن حس اعتمادوحمایت مردم
به جهت بهبود وضعیت اقتصادی است.این درک وجود داشت که اگرسیاست درابتدا متکی به حرکت در
یک مسیرخاص ارزشی باشد واکنش های اجتماعی منفی درجامعه حیات خواهدیافت که منجربه تضعیف
پایگاه اجتماعی حزب ومحدودنمودن آن به همفکران و هم مسلکان خواهد شد
شک حیات بخش آسیب پذیری فراوان در جامعه می گشت. پس توجه معطوف گشت که ابتدا در قلمرو بدون
اقتصادی دولت سعی کند توانمندیهای خود را نشان دهد تا اولا” پایگاه ارزشی حزبی خشنود گردد و در
ثانی طبقات و گروه هایی که از نقطه نظر اعتقادی همسو نیستند به جهت بهبود شرایط اقتصادی استعداد
این را بیابند که هویت ارزشی حزب عدالت و توسعه را مشروع قلمداد سازند و در برابر آن نه تنها جبهه
نگیرند بلکه به سوی آن نیز جلب شوند. در انتخابات اول حزب عدالت وتوسعه درصدکمی ازرای دهندگان
خارج ازپایگاه ارزشی خودرابه دست آورد درحالیکه درباردوم که انتخابات انجام شدحزب رجب طیب
اردوغان آرای بیشتری درمقام مقایسه بادفعه اول به دست آورد .نه تنها رای پایگاه حزبی همچنان ثابت
باقی ماند بلکه بسیاری ازرای دهندگان میانه روی بورژواودارای گرایش های ارزشی متعارض بانخست
وزیربه سوی اوحرکت کردند
سیاست های حزب منجرشده که نه تنها ریزشی درپایگاه اجتماعی دولت حاکم حیات نیابد بلکه
مستحکم تر،عمیق تروپردامنه ترگردد.ازسویی دیگر این سیا ست سبب سازایجاد نگاه غیر پایگاه
چالش گرواغماض پیشه مخالفان دررابطه با بسیاری ازاقدامات دولت که صرفا”برای رضایت خاطرپایگاه
حزبی صورت گرفته بود..بنابرایتن متوجه می شویم که دولت رجب طیب اردوغان باوجود اینکه گفتگو
ازمبانی اعتقادی وارزشی به عنوان الزامات حیات بخش سیاست ها می کنداما بسیارعمل گرایانه
به موضوعات توجه می کند.
قلمرو خارجی
کشورهای غربی ترکیه تلاش می کند که روابط خود دررابطه با درحیطه سیاست خارجی
رابامتحدین ودوستان سنتی تحکیم نماید ودرهمان چارچوب سعی رابراین قرارداده است که تاحدممکن از
شرایط به گونه ای بهره ببردکه دوستان ومتحدین رابرای خودبوجود آورد.برای دنبال کردن این دوهدف
درقلمروبین المللی این کشورهیچ ابایی ازاین نشان نداده است که باسرعت هرچه تمامتر مسیرخودراعوض
کندویااینکه مسائلی رامطرح کندکه کمترین شباهتی باسیاست های پیشین رابه نمایش بگذارد.دولت ترکیه
درقلمروسیاست خارجی به شدت عمل گرا بوده است.این کشور به نیکی به این نتیجه رسیده است که اگر
خواهان حضوردراروپا است می بایستی درچارچوبی حرکت کندکه این سیاست راتقویت کند.ترکیه باتوجه
به ارزیابیهای تاریخی وتوجه به معادلات حاکم بین المللی درعصرمدرن هدف غایی رامطرح شدن به
عنوان یک بازیگر عضواتحادیه اروپاقرارداده است.به عبارت صحیح تر ترکیه خواهان این است که
به عنوان یک بازیگر غربی درخاورمیانه ودرمنطقه نگریسته شود .
که این فراینداروپایی بودن وبه عبارتی دیگرغربی بودن راتسهیل می کند که حداکثر استفاده رابنماید
پس هدف ترکیه در منطقه این است که در چارچوبی رفتار کند که با توجه به شرایط منطقه منجر به نگاه
منفی غرب نشود.البته شرایطی پیش آمده که این کشوردرشکل های سمبلیک اقداماتی رابرعلیه متحدین
غرب انجام داده است اما باتوجه به اینکه اقدامات فقط برای راضی کردن مخاطب داخلی بوده است غرب
آن راچندان مهم تلقی نکرده است.درقلمروخارجی نیزبه مانندحیطه داخلی دولت ترکیه سیاست های عمل
گرایانه راالگوی رفتاری خودقرارداده است.
