فاطمه خادم شیرازی
پژوهشگر و مدرس دانشگاه
مرکز بین المللی مطالعات صلح -IPSC
رویداد
جو بایدن رئیس جمهور آمریکا تنها راه حل ممکن برای درگیری میان رژیم صهیونیستی و فلسطین را ، راه حل «دو کشور برای دو ملت» بر تشکیل یک کشور مستقل فلسطینی (بر اساس مرزهای پیش از سال ۱۹۶۷ در کرانه غربی، نوار غزه و بیت المقدس شرقی)با تاکید برامنیت اسرائیل بیان کرد.
تحلیل رویداد
بحران ناشی از جنگ میان اسرائیل و فلسطینی ها باعث شد که رئیس جمهور آمریکا تنها راه حل پایانی را، تشکیل دو کشور و دوملت مستقل بداند، اما تحقق این استقلال را منوط به دوشرط کرد:
اول) : باز گشت به مرزهای پیش از سال 1967
دوم): امنیت اسرائیل در صورت به رسمیت شناختن موجودیت یک کشور مستقل یهودی در منطقه است.
امریکا و کشورهاي اروپایی قبلا در طرح هاي صلح ارائه شده ، فقط به سرزمین های اشغالی سال 1967اشاره داشتند. تشکیلات خودگردان به دلیل عدم حمایت جامعۀ بین المللی از حقوق مردم فلسطین و عدم قدرت لازم در پافشاري بر مرزهای تعیین شده در قطع نامۀ 181 ، به ناچار به مرزهاي قبل از 1967 رضایت داده است.اما اسرائیل حتی این حدود از مرزها را نیز رعایت نکرد.
اسرائیل با ساخت شهرك هاي یهودي نشین، ایجاد جاده شهرك ها و پست هاي ایست و بازرسی، عملاً کرانۀ باختري را به کنترل خود در آورده است. اسرائیل علاوه بر این که سرزمین فلسطین را به دو قسمت کرانۀ باختري و نوار غزه تقسیم کرده ، کرانۀ باختری را هم با ساختن شهرک های یهودی نشین از یکپارچگی خارج نموده است.
پیامد دیگر حضور نظامی اسرائیل در کرانۀ رود اردن، موجب قطع ارتباط مردم فلسطین با کشور اردن می باشد، که در بحران 11 روزه اخیر، مرزهای اردن به روی پناهجویان فلسطینی گشوده شد.
نتانیاهو بازگشت اسرائیل به مرزهای پیش از جنگ ششروزه با اعراب در سال ۱۹۶۷ را یک تهاجم دیپلماتیک توصیف می کند و آن را راهی برای بازگشت اسلامگرایان افراطی به بیتالمقدس می داند. حمایت نیروها و سازمان های حقوق بشری دنیا سبب شد که نگاه دولت ها در تشکیل کشور مستقل فلسطین به سمت و سوی مرزهای تعیین شده توسط مجمع عمومی که عملاً به فراموشی سپرده شده بود، جدی شود.
بایدن با طرح این که فلسطین و اسرائیل دو ملت و دو کشور مستقل هستند، به سه عنصر سرزمین، جمعیت و حاکمیت که مؤلفه های تشکیل یک ملت است اشاره می کند.از طرفی قصد دارد به مردم اسرائیل و فلسطین القاء کند که شما در دایره این شرایط قرار دارید.اما به دست آوردن این استقلال را منوط به شرط امنیت برای اسرائیل معین می کند.او با شرط گذاری سعی دارد اجماع جهانی بر مظلومیت فلسطین، را به سمت بی پناهی و ناامنی اسرائیل سوق دهد.
سخنان اخیر بایدن مبنی بر این که ، تا زمانی که منطقه حق اسرائیل را برای موجودیت به رسمیت نشناسد ، در خاورمیانه صلحی وجود نخواهد داشت، نشان از تهدید و اجبار دارد. بایدن تلاش دارد از سلاح اجبار برای عادی سازی روابط کشورهای مخالف از جمله ایران با اسرائیل استفاده کند،و همچنین از سلاح تهدید به رسمیت شناختن، برای استقرار صلح بهره ببرد.
بایدن با بیان مواضع حزبی مبتنی بر حمایت حزب دموکرات از امنیت اسرائیل روشن می سازد که هر دو حزب مواضع یکسانی در قبال اسرائیل دارند. از طرفی بایدن از مواضع ایران نسبت به اسرائیل آگاه است و می داند اگر حمایت دولت ایران از گروه های آزادی بخش مقاومت و حماس نبود کرانه باختری و غزه به تصرف اسرائیل درآمده بود. بنابراین بایدن تلاش دارد ملت فلسطین را روبروی ایران قرار دهد چون کشورهای عربی همه به مرور زمان روابطشان با اسرائیل عادی خواهد شد.
کمکهای بشردوستانه، مالی و امنیتی بایدن به فلسطینیها که در حدود ۲۳۵ میلیون دلارمی باشد،در قبال مساله و مناقشه اخیر بین اسرائیل و فلسطین در راستای تغییر نگرش ملت فلسطین می باشد. کمک های 230 میلیون دلاری آمریکا، در اختیار آژانس امدادرسانی سازمان ملل ویژه فلسطینیان، و به عنوان کمک مستقیم شهروندی اعطا شده است. وزیر امور خارجه آمریکا این طرح را به عنوان بخشی از کوششهای واشنگتن در بازسازی روابط قطع شده آمریکا با فلسطینیان، اعلام کرد.هم چنین دولت آمریکا ماه گذشته نیز ۱۵ میلیون دلار کمک به فلسطینیان کرانه باختری و باریکه غزه برای مقابله با رنجهای دوران کرونا اهدا کرد.
بایدن با اعلام این که ما با همکاری جامعه جهانی به دنبال اختصاص بسته کمک برای بازسازی نوار غزه هستیم اما “به حماس فرصتی برای بازسازی زرادخانه خود نمیدهیم.” تلاش دارد از طریق جبران اقتصادی ، ملت فلسطین را تطمیع کند.علاوه بر آن با یک خط کشی ملت را به جای دولت ، رو در روی ایران قرار دهد، و از گروه های مقاومت جدا کند.
چشم انداز
بنظر می رسد بایدن با نقاب حمایت از حقوق بشر این بار سعی دارد با تفرقه افکنی بین مردم و دولت فلسطین، ایران را هم بوسیله ملت فلسطین از صحنه سیاست منطقه ای خارج کند. مواضع ایران در برابر سیاست های اسرائیل حتی اگر دو کشور مجزا شوند به دلیل دخالت در کشورهای لبنان و سوریه ،یمن و..کاملا منفی است. اگر مردم فلسطین تحت تاثیر کمک های بشردوستانه بایدن قرار بگیرند ، ممکن است برای تشکیل یک کشور مستقل، ایران را به عنوان یک مانع در نظر بگیرند.
چون بایدن در اظهارات اخیر خود منطقه را خطاب قرار داده و نه کشورهای عربی.بایدن می داند اگر ایران با اسرائیل روابطش عادی شود کشورهایی چون سوریه، لبنان و یمن و.. نیز با اسرائیل مراوده خواهند کرد. لذا ممکن است ایران در برابر انتخاب گزینه های مختلفی قرار گیرد.
کلید واژه: اسرائیل,فلسطین, آمریکا, فاطمه خادم شیرازی