دکتر معصومه محمدی پژوهشگر ارشد روابط بینالملل مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC سازمان همکاری شانگهای (SCO) در دو دهه گذشته از یک بستر امنیتی–منطقهای با تمرکز بر مقابله با تروریسم و افراطگرایی، به یک نهاد چندوجهی با دستورکارهای متنوع اقتصادی، مالی، ترانزیتی و سلامت عمومی تبدیل شده است. روسیه، بهعنوان یکی از بنیانگذاران و بازیگران محوری این سازمان، نقشی کلیدی در تعیین مسیر گسترش و تعمیق فعالیتهای آن ایفا میکند. این یادداشت با نگاهی نو، دو مفهوم «گسترش کارکردی هدایتشده» و «گسترش بیتناظر» را بهعنوان چارچوب تحلیلی ارائه میدهد تا نشان دهد مسکو فراتر از افزودن اعضا، به دنبال نهادینهسازی سازوکارهای کارکردی خاص و ایجاد لایههای متفاوتی از مشارکت است. وضعیت اعضا و لایههای پیرامونی: دایرههای هممرکز شانگهای چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان، هند، پاکستان، ایران و بلاروس ده عضو دائم شانگهای می باشند. پیوستن بلاروس در ۲۰۲۴، نقطه عطفی بود که برای نخستین بار یک