یارگیری های انتخاباتی و شانس بیشتر عبداله در دور دوم انتخابات افغانستان

فرزاد رمضانی بونش

مرکز بین المللی مطالعات صلح-IPSC

بیان رخداد:

در دور نخست انتخابات ریاست جمهوری افغانستان هیچ یک از نامزدها بیش از پنجاه در صد آرا را بدست نیاوردند و کمیسیون مستقل انتخابات با اعلام نتایج نهایی اعلام کرد که دور دوم انتخابات در میان دو نامزد پیشتاز دکتر عبداله عبداله و دکتر اشرف غنی احمدزی در تاریخ 24 خرداد برگزار خواهد شد. بر اساس قانون اساسی افغانستان نامزدهایی که در دور نخست انتخابات ریاست جمهوری نتوانستند بیشتر آرا را از آن خود کنند می‎توانند در دور دوم انتخابات از یک نامزد پیشتاز انتخابات ریاست جمهوری اعلام حمایت کنند. در واقع مردم برای نخستین بار در تاریخ این کشور، خود را مهایی برگزاری دور دوم انتخابات ریاست جمهوری می‌کنند.در این بین هر چند پذیرش نتایج اعلام شده توسط کمیسیون انتخابات از سوی نامزدها با اما و اگرهایی همراه بود اما مهمترین ناراضی و پیروز دور نخست این انتخابات یعنی دکتر عبداله با پذیرش ورود به دور دوم و رقابت با دکتر اشرف غنی احمد زی عملا رقابت ها را گرم تر کرد.

واژگان کلیدی:یارگیری های انتخاباتی در افغانستان؛دور دوم انتخابات ریاست جمهوری افغانستان؛رقابت عبداله و غنی در دوم انتخابات افغانستان؛انتخابات افغانستان؛شانس بیشتر عبداله در دور دوم انتخابات افغانستان

چالش های دور دوم :

در واقع هر چند برگزاری دور دوم انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان را می توان نشانه ای از تقویت دموکراسی و مردم سالاری و حرکت رو به رشد افغانستان در جهت جایگزینی رقابتهای سیاسی در برابر رقابتها و درگیری های نظامی به شمار آورد؛ اما کشیده شدن انتخابات ریاست جمهوری به دور دوم همچنان با چالش هایی روبرو است. در این میان یکی از مهمترین چالش های دور دوم انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان فراهم کردن شرایط برگزاری انتخابات سالم است . در واقع عملکرد کمیسیون انتخابات در مرحله نخست انتقادات زیادی را برانگیخت. چنانچه باطل کردن درصد چشمگیری از آرا، نرسیدن برگه رای کافی به برخی حوزه‌ها، مداخله برخی اعضای کمیسیون، تقلب سازمان یافته و مواردی از این قبیل موجب شد تا تقریبا تمامی نامزدها نسبت به عملکرد نهادهای انتخاباتی معترض باشند. در این بین اکنون نیز دکتر عبداله عبداله نامزد اصلاحات و همگرایی در مبارزات دور دوم انتخاباتی از کمیسیون مستقل انتخابات خواسته که در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری از تقلب جلوگیری نماید. در واقع عبداله از آغاز تقلب را “تنها رقیب” خود می‌دانست و حتی ستاد وی اعلام کرده بود که بیش از نیم میلیون رای به حساب آقای غنی افزوده شده‌است. در مقابل، آقای غنی از تقلب “مهندسی شده” به سود رقیب خود سخن می گوید.در این بین واقع تقلب سازمان یافته در دور دوم و نهایی می تواند پیامد منفی گسترده ای در کشور داشته باشد. در بعد دیگری خطر قومی شدن هر چه بیشتر رقابتهای انتخاباتی و به تبع آن تشدید شکافهای قومی در افغانستان وجود دارد. در حقیقت قومیت نقشی تعیین کننده در میزان آرای نامزدهای دور نخست ایفا کرد و ائتلافهایی برمبنای قومی شکل گرفت. در این میان هر چند در این میان هر چند در آغاز مبارزات دور دوم انتخابات رياست جمهورى، کميسيون مستقل انتخابات اعلام کرده است که نامزدان نبايد در دوران تبلیغات مسايل، قومى، نژادى و مذهبى را مطرح نمايند ولی با توجه به توجه غنی به بهره گیری از این رویکرد نگران کننده است و می تواند پیامدهایی منفی نیز داشته باشد.

گذشته از این از نگاه امنیتی با وجود تلاش های دولت و نیروهای امنیتی در برگزاری بهتر انتخابات از دوره قبلی و وجود طرح های امنیتی را در آستانه برگزاری دور دوم انتخابات باید اشاره کرد که با گرم شدن هوا درگیری های مخالفان جریان افراط و شدید تر میشود و عملیات های بهاری مخالفان بعد نوینی به خود می گیرد و این امر میتواند در مناطقی موجب چالش گردد و سبب پایین آمدن مشارکت مردم در مناطق ناامن گردد.

یارگیری های انتخاباتی

در دور نخست انتخابات آقای غنی با کسب ۳۱.۶درصد آرا توانست بعد از دکتر عبداله عبداله با حدود 45 در صد آرا قرار گیرد. در این بینپس از آن که مشخص شد انتخابات با شرکت عبداله و غنی به دور دوم می‌رود، حملات متقابلی بین آنها آغاز شد و در سخنرانی‌ها، مصاحبه‌های مطبوعاتی نامزدها و مطالب هواداران آنها در شبکه‌های اجتماعی شخصیت، اطرافیان، برنامه انتخاباتی و پیشینه سیاسی نامزدها و جنبه‌های منفی و ضعف‌های طرف مقابل مورد نقد قرار گرفت . در این راستا اصرار تبلیغات ستاد عبداله بر اینکه در صورت بررسی درست تقلب انتخاباتی او را در دور نخست به پیروزی می‌رسید، اشرف غنی را در موضع دفاعی قرار داده است. اما در مقابل، ستاد اشرف غنی تلاش کرده علت طرح این موضوع از سوی رقیب را هراس عبداله از رفتن به دور دوم انتخابات بداند. در این حال باید توجه داشت که در کنار این هجمه های رویارویی دو نامزد تیم های رقیب تلاش کرده اند تا با اقناع نامزدهای بازنده دور نخست و شخصیت های قومی و جهادی عملا نامزد برتر در انتخابات دور دوم گردند. چنانچه از یک سو «گل‌آغا شیرزی» و «زلمی رسول» از نامزدهای دور نخست از عبداله عبداله حمایت کرده و «داود سلطان‎زوی» از کاندیداتوری اشرف غنی احمدزی اعلام حمایت کرده اند . در این میان در حالی که امر االه صالح رئیس سابق اداره امنیت ملی افغانستان و رهبر نهاد “روند سبز” و جميل كرزي، رهبر حزب همبستگي جوانان افغانستان و… از عبداله حمایت کرده اند؛ صبغت االه مجددی رییس جمهور پیشین و رهبر جبهه نجات ملی ؛ احمد ضیا مسعود برادر احمدشاه مسعود و معاون پیشین رییس جمهور کرزای و پیر سید احمد گیلانی رییس حزب محاذ ملی نیز از نامزدی دکتر اشرف غنی اعلام حمایت کرده اند. در این بین هر چند هنوز وضعیت هواداری «عبدالرب رسول سیاف»، «قطب الدین هلال» و «هدایت‎امین ارسلا» از نامزدهای دور دوم مشخص نیست اما با نگاهی به آمار و ارقامی میتوان دریافت که مهمترین و بهترین یارگیری ها را تیم دکتر عبداله با همراه کردن «زلمی رسول» با یازده درصد آرا دور نخست و«گل‌آغا شیرزی» مرد قدرتمند جلال آباد انجام داده است.

چشم انداز فرارو

در واقع جدا از نگاه ستاد عبداله و بسیاری که دکتر عبداله را نامزد پیروز دور نخست انتخابات با بیش از نیمی از آرا می دانستند اکنون هم در دوران رقابت عبداله و اشرف غنی احمدزی شانس عبداله در راهیابی به ارگ حکومتی کابل بسیار گسترده تر از اشرف غنی است . در این بین هر چند غنی تلاش میکند تا به نوعی با دامن زدن احساسات قومی پشتون ها و برجسته کردن ضعف های همراهان تیم دکتر عبداله از این امر به نفع خود بهره برد، اما باید گفت شخصیت جنجال‌برانگیز و تند غنی در کنار همسر مسیحی و لبنانی‌ اشرف‌غنی احمدزی از نقاظ ضعف وی در جامعه غالبا سنتی افغانستان به شمار میرود. در این حال هر چند آقای اشرف‌غنی احمدزی همواره کوشیده در جریان کارزارها اعتقاد و پایبندی‌اش به اسلام را پررنگ نشان دهد اما نداشتن سابقه جهادی پررنگی چون عبداله و متهم بودن به حمایت “قوم‌گرایان افراطی” در کنار اختلاف فکری آقای احمدزی و عبدالرشید دوستم معاون نخستش و همچنین مشخص نبودن وضعیت دقیق همراهی دوستم می تواند به شکست کامل وی در دوم بیانجامد. در این راستا هر چند غنی احمد زی به دنبال یارگیری های و جذب احزاب و گروه ها، شخصیت ها و چهره های سیاسی بیشتری هست تا وزنه خود را برای جذب آرا بیشتر کند اما با توجه به برتری و فاصله زیاد عبداله از غنی در دور نخست و همراهی بیشتر نامزدها و شخصیت های موثر قومی و ملی افغانستان از عبداله و پشتوانه جهادی و دو قومی وی ( پشتون و تاجیک) اگر اتفاق مهمی چون تقلب گسترده و یا دخالت خارجی عمده ای رخ ندهد از اکنون باید عبداله را پیروز انتخابات دور دوم دانست.