مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
پ ک ک از بازیگران اصلی و میدانی صحنه کردستان ترکیه است. در این بین بعد از برگزاری انتخابات ترکیه و تحولات سوریه به نظر میرسد قدرت این گروه افزایش یافته است. گفتگوی زیر در همین حوزه است.
واژگان کلیدی: وضعیت پ ک ک، توان پ ک ک، قدرت منطقه ای پ ک ک، پ ک ک
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در یک سال گذشته وضعیت پ.ک.ک از بعدهای مختلف بخصوص بعد نظامی چگونه بوده است؟
در یک سال گذشته از بعد نظامی بشدت بر قدرت پ.ک.ک اضافه شده، مخصوصا به دلیل اتفاقات رخ داده در مورد کردهای سوریه که به صورت مثبت در یکسال اخیر قدرت گرفتند، و دسترسی آنها به سلاحها به ویژه پس از دفاع شهر کوبانی افزایش یافته است. حال ممکن است که گفته شود که در عراق تجمع نیروی نظامی آنها آن چنان نیست اما از نظر نظامی در یک سال گذشته تقویت شده اند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: علل تقویت پ ک ک چیست؟
بحران سوریه و اختلافات درونی ترکیه و پیگیری روند صلح از طرف ترکیه از عوامل مهم می باشد. پیگیری روند صلح باعث شد که پ.ک.ک در جامعه ترکیه مشروعیت سیاسی پیدا کند و در انتخابات نزدیک به 300 درصد افزایش رای داشته باشند، و ده درصد حداقلی را عبور کرده و نزدیک به 80 نفر نماینده در مجلس ترکیه داشته باشند. طبیعی است که به موازات بعد سیاسی بعد نظامی هم تقویت شده باشد، در واقع پ.ک.ک در بیشتر مناطق کردنشین قدرت را در دست دارد. نیروهای نظامی و حاکمیتی ترکیه در پادگان و مقر خود هستند و مناطق در اختیار پ.ک.ک می باشد بنابراین قدرت آنها از همه جهات بخصوص بعد نظامی افزایش یافته است. دلایل تقویت پ.ک.ک مختلف و از جمله بی ثباتی در سوریه (که کشور ترکیه خود یکی از عوامل اصلی ایجاد آن می باشد) است. از طرفی میدانید که شاخه نظامی پ.ک.ک در سوریه که به پ.ی.د معروف است قدرت و حاکمیت در کانتون های کردی سوریه را در دست دارد و حزب پ.ک.ک در این کانتون ها حتی از حزب بارزانی نیز قوی تر عمل کرده است. همه اینها باعث شده است که قدرت بلامنازعی هم در مناطق کردنشین سوریه، و هم در مناطق کردنشین ترکیه وعراق داشته باشند، در ایران هم شاخه نظامی آن پژاک نام دارد و تقریبا از همه گروههای اپوزیسیون ایرانی موجود قوی تر است.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: آیا وضعیت مالی و رسانه ای و فرهنگی پ.ک.ک در یک سال گذشته، تغییری کرده است؟
به لحاظ مالی پ.ک.ک دارای یک سیستم جا افتاده ای می باشد، و از تمام قاچاقچی های لباس ، غذا و مشروبات در تمامی ورودی و خروجی مناطقی که حضور دارند و حتی از روستائیان گمرک می گیرند. مواد مخدر و در این اواخر نیز قاچاق سوخت یکی دیگر از منابع درآمدی پ.ک.ک بوده است، خرید و فروش سلاح و قاچاق انسان از دیگر موارد درآمد پ.ک.ک است. در سوریه دقیقا اطلاع ندارم که آیا شاخه دیگر این حزب به نفت دسترسی پیدا کردند یا نه، اما به هر حال این حزب در بحث کسب درآمد بسیار جا افتاده تر از گروههای دیگر عمل می کنند. آنها در کشورهای اروپایی هم به نحوی دیگر کسب درآمد می کنند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: پ.ک.ک در یک سال گذشته از نظر رسانه ای و دیپلماسی عمومی مخصوصا در اروپا چه رشدی داشته است؟
حزب پ.ک.ک از نظر رسانه ای بسیار قوی و حساب شده رفتار و مرکز فرماندهی آنها در اروپا می باشد، پ.ک.ک چند شبکه در اختیار دارد و شاید از بارزانی از نظر دیپلماسی عمومی و فعالیت در پایگاههای مردمی قوی تر باشد، در این مورد بسیار پیشرفته رفتار و در کشورهای مختلف رسانه دارند. حزب پ.ک.ک پایگاههای پوششی مختلفی دارد و حتی ازسرویسهای مختلف اطلاعاتی به صورت رسمی مشاوره می گیرد، اگر دقت کنید متوجه می شوید، بارزانی مطرح ترین رهبر کرد است، اما هنوز جسارت نکرده است که در کشورهایی که منطقه کردی وجود دارد شاخه درست کند. ولی پ.ک.ک با توجه به مشاوره از آلمانها ، فرانسوی ها و حتی انگلیسی ها برای همه کشورهایی دارای کرد زبان شاخه درست کردند و همه اینها برای بازی قدرتهای بزرگ می باشد. به عنوان مثال اگر امروز پ.ک.ک در عراق تحت فشار قرار بگیرد به سوریه پناه می برند، اگر در سوریه تحت فشار باشند به ترکیه و اگر در ترکیه تحت فشار باشند به ایران پناه می برند و این بازی را همچنان ادامه می دهند. در همه ی این پایگاهها افراد مورد نظر خود را گذاشته اند. مثلا اگر بگویند پژاک مستقل از پ.ک.ک است چیز صحیحی نیست و ، یا مثلا اگر گفتند پ.ی.د جدا از پ.ک.ک است دروغ است. آنها به بلوغ سیاسی رسیده اند و با مشاوره ای که از سرویسهای اطلاعاتی مختلف دنیا گرفته اند بازی را آموخته اند که برای بازی با قدرتهای منطقه ای و فرامنطقه ای این شاخه های سیاسی را ایجاد کرده اند تا بتوانند بازی و تعامل بیشتری داشته باشند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در چند ماه گذشته نگاه بازیگران مختلف منطقه ای به پ.ک.ک چگونه است؟
آمریکا پ.ک.ک را گروه تروریستی اعلام می کند اما با پ.ی.د همکاری می کند، در واقع دارد با پ.ک.ک همکاری می کند منتها با شاخه ای دیگر. آمریکایی ها با پ.ک.ک روابط خوبی دارد مخصوصا در شاخه سوری که برای مقابله با سیاست ترکیه در مقابل داعش یک بالانسی را ایجاد کرده اند. آنها ترکیه را مجبور کردند که عقب نشینی کند و پایگاه اینجرلینک را با آمریکا بدهد و با داعش به مقابله بپردازند، همه ی اینها به خاطر استفاده ای آمریکایی ها از اهرم فشار این گروه کرد است. یکی ازعصبانیتهای ترکها به این دلیل است. از یک طرف پ.ک.ک بحث حقوق کردی را درون ترکیه پیگیری می کند و نزدیک به 80 نماینده دارند و از یک طرف به دلیل مقابله با داعش توان خوبی را نشان دادند. می بینید که شاخه ای از پ.ک.ک تروریستی اعلام شده و شاخه ای دیگر از آن به دلیل روابط با آمریکا، نقش آفرینی مثبتی را در منطقه داشتند. در واقع آمریکا به درستی از پ.ک.ک برای بالانس سیاستهایش در ترکیه استفاده کرد و موجب شد که اردوغان از مواضعش عقب نشینی کند.
اگر دقت کنید می بینید که اردوغان تا این اواخر با سیاستهای آمریکا مخالفت می کرد و به قول معروف مواضع مستقل تری را به نفع خود یا کشورش اتخاذ کرده بود و در برابر آمریکا مقاومت می کرد، ولی با توجه به قضای اخیر این گروه باعث شده است که از همه مواضعش عقب نشینی کند. چه در انتخابات که همین گروه اردوغان را شکست دادند و چه در سوریه که باز هم باعث شدند ترکیه پایگاههای خود را باز کند و و در اختیار آمریکا قرار دهد، بنابراین می بینید که پ.ک.ک نقش بسیار مثبتی را برای آمریکایی ها بازی کرد.
در بعد دیگر رابطه ی پ.ک.ک با بارزانی به شدت لطمه خورده، چون بارزانی را خائن به آرمانهای گروه می دانند، البته به این معنی نیست که از حد خارج شده و می توان این رابطه را ترمیم کنند، با ایران پس از درگیری با سپاه فعلا رابطه ای ندارند و با یکدیگر در حال مدارا می باشند. آنها با ترکها وارد جنگ شده اند، در سوریه بسیار قدرتمند شدند و می شود گفت که توافق نانوشته ای را با بشار اسد دارند و همکاری می کنند، ضمن اینکه مواضع خود را دارند و در صورت لزوم بشار را نیز می فروشند اما تا اکنون به این مرحله نرسیده اند، با داعش نیز که مقابله کردند. در این حال نمی توان این گروه را مستقل دانست در واقع این گروه ابزاری است در دست قدرتهای بزرگ که هر وقت لازم باشد آن را فد می کنند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: با توجه به این وضعیت آینده ی قدرت پ.ک.ک به چه عواملی بستگی دارد؟
برای پ.ک.ک آینده مستقلی را نمی توان در نظر گرفت، آینده پ.ک.ک منوط به منافع قدرتهای بزرگ منطقه ای و فرا منطقه ای می باشد، حالا بسته به این است که نقش اصلی را در این میان چه کسی بازی کند. اگر بازیگر اصلی آمریکا یا کشورهای اروپایی باشد این گروه حفظ می شود، حال ممکن است که کمی آن را تضعیف کنند، برای اسرائیل مناسب است که پ.ک.ک گوشمالی و بارزانی تقویت شود، ایران فعلا موضع مشخصی و نگاه جدی به پ.ک.ک ندارد و درگیر موارد دیگری می باشد، و بیشتر به دنبال تقویت محور مقاومت هستند و نه میخواهند پ.ک.ک تقویت شود و نه می خواهند که تضعیف شود. اما سوریه آنها را در مقابل داعش تقویت کرده و به طور طبیعی به نظر می رسد. با توجه به اینکه پ.ک.ک در گذشته رابطه خوبی با حافظ اسد داشته، در آینده روابطشان نیز با بشار اسد بهبود یابد.
