مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
با توجه به رويكردهاي اردوغان در سياست داخلي و منطقه اي خود علويان تركيه با حساسيت بيشتري به دولت نگريسته و انتقادهاي را متوجه اردوغان نموده اند. در اين راستا براي بررسي بيشتر نگاه علویان ترکیه به مسائل داخلی و خارجی گفتگويي با كارشناس مسائل تركيه داشته ايم:
واژگان کلیدی: علویان ترکیه، نگرانی های داخلی علویان، ترکیه، نگرانی های خارجی علویان ترکیه
مرکز بین المللی مطالعات صلح:تحولات بیداری اسلامی و جنبشهای منطقه چه تاثیری در روابط بین ترکیه و علویان داخل این کشور گذاشته است؟
علویان هیچ تاثیری در بیداری اسلامی نداشته اند و در این زمینه قابل طرح نیستند. علویانی که مخالف هستند و در این زمینه تلاش می کند از نظر مذهبی خود را لائیک و بی دین می دانند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح:رویکرد ترکیه در سوریه چه تاثیری در روابط بین ترکیه و علویان در داخل این کشور گذاشته است؟
در این زمینه تنشها و مخالفتهای وجود دارد . بیشتر اعتراضاتی که انجام می شود بخاطر علوی بودن بشار اسد می باشد. بیشتر معترضین و اپوزیسیون در داخل ترکیه به خاطر مواضع اردوغان در سوریه از علویان هستند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح:اگر به انتخابات اخیر ریاست جمهوری نگاه بکنیم نوع رویکرد و کنش گری جریان های علوی در داخل ترکیه چگونه بوده است؟
آنها همه در حزب جمهوری خواه خلق سازماندهی شده اند. آنها از رقیب اردوغان حمایت کردند ولی موفقیتی نداشتند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح:در شرایط کنونی روابط علویان با دیگر اقلیتهای ترکیه چگونه است؟
اگر تصور کنیم که علویان حزب جمهوری خلق حاکمیت داشته اند، اصلا کردها را به رسمیت نمی شناختند. امروزه نیز حزب عدالت توسعه را متهم می کند که با تروریست ها ارتباط دارند. 30 سال به خاطر ایده های آتاتورک با آنها جنگیدند. کسانی که در حاکمیت بودند و لائیک و بی دین بودند اصلا کردها را به رسمیت نمی شناختند. فقط عده ای اندکی که با جمهوری اسلامی ارتباط فرهنگی دارند و در بعد سیاسی اهمیت و جایگاهی ندارند متفاوت هستند. علویانی که کرد هستند هم سازمان بندی جدایی دارند که اکثر آنها در اروپا به سر می برند و جزء مهاجران کرد اروپا هستند و در آنجا سازماندهی شده اند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح:اگر به ارتباط علویان با شیعیان دوازده امامی توجه کنیم در شرایط کنونی این رابطه چگونه است؟
شیعیان حدود سه درصد جمعیت ترکیه هستند و پنج و نیم درصد هم علویانی هستند که جذب علمای شیعه به عنوان عالمان دینی در مراسم و سخنرانی ها شده اند و دوازده امامی شده اند. اینان مستبصرین(به قول علما علویانی که شیعه شدند) هستند که دوازده امامی شده اند و جز سطح پایین جامعه می باشند. آنها ارتباطات خوبی با شیعیان دارند در مساجد آنها تردد دارند و علمای شیعه را در مراسم خود دعوت می کنند. ارتباطات اجتماعی خوبی با هم دارند. اما نمی شود آنها را کل علویان یکی دانست.
مرکز بین المللی مطالعات صلح:نوع و نگاه علویان به سیاست گروه گولن و سیاستهای مختلف در این حوزه چگونه است؟
آن بخش حاکمیت علویان که جز لائیکها محسوب می شوند. آقای گولند را به عنوان سنتز اسلام ترک بر علیه آقای اردوغان در زمان اربکان علم کرده بودند. با کودتای 1980 که در زمانی که سلیمان دمیرل سرکار بود صورت گرفت. ارتش برای کوبیدن آقای اردوغان، فتح الله گولند را داخل حکومت راه داد. و بخاطر اینکه از اینها استفاده کند برخی از مدارس اسلامی و کلاسهای قرآنی ایجاد کرد که جلوی گرایش مردم به انقلاب اسلامی را بگیرد. در راس اینها مثلا سران ارتش، سران تشکیلات تصمیم گیرنده علویان بودند اما علویانی که لائیک هستند نه کسانی که ما به آنها علوی می گویم. در آمارهای مناطق علوی نشین هستند اما خود را علوی نمی داند. در مصاحبه ها هم خود را لائیک و بی دین و طرفدار آتاتورک معرفی می کنند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح:در شرایط کنونی مهم ترین نگرانی های علویان ترکیه از نوع اصلاحات ترکیه و رویکرد های سیاست داخلی و خارجی ترکیه چه است؟
نگرانی های زیادی دارند. برخی از خانه های علویان در مناطق مختلف و شهرهای مختلف بخاطر سیاست های که این حزب دنبال می کرده ؛ مانند انتخاب اسم سلطان سلیم علامت گذاری شده است. چون این اسم پشتوانه دارند و سمبل افراطی گری و شیعه کشی در زمان عثمانی است و عده ای هم به اشتباه فکر می کردند که باید بروند علویان را شناسایی کنند و آنها را قتل و عام بکنند. اما برای اینکه اختلاف اجتماعی پیش نیاید آنها را مهار کردند. اما گزارش شده بود که در برخی از شهرها خانواده های علوی را اذیت کرده بودند. خانه هایشان را علامت گذاری کردند. اما خود اردوغان با سیاستهای که داشت آنها را مهار کردند و افراط نکردند و نماینده و نخست وزیر علوی انتخاب کرد، در مراسم انجمن های علوی شرکت کرد. حتی وی مطرح کرد که در سازمان دیانت آنها را عضو بکنند. از بودجه سازمان دیانت چیزی به عنوان مذهب علوی به آنها پرداخت نشده است. در این بین جم خانه های آنها به عنوان مراکز مذهبی مورد قبول واقع نشده است و علوی را به عنوان یک مذهب و یا به عنوان یک شاخه ی از دین اسلام نشناختند. آنها بر این نظرند که اگر علویان اقلیت اسلامی هستند همان مسجد برایشان کفایت می کند و باید به مسجد بروند. هنوز جم خانه های آنها که بسیار مورد تاکید علویان است به عنوان مراکز مذهبی مثل حسینیه های ما هم حتی مورد قبول واقع نشده است و حتی مجوز تاسیس هم به آنها داده نمی شود.
مرکز بین المللی مطالعات صلح:نگاه علویان به ساختار ریاستی و اصلاحات کنونی دولت اردوغان چگونه است؟
اکثرا مخالف هستند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح:دلیل مخالفت چه چیزی است؟
آنها معتقد هستند اگر اینها بیایند همان بحث عثمانی و افراطی گری مطرح می شود. بخشی از علویها معتقد هستند که داعش و گروه های افراطی در سوریه که می جنگند و مورد حمایت ترکیه و به خاطر تفکر سلطان سلیمی اهل سنت است. چون سلطان سلیم گرایش ضد علوی و ضد شیعی بسیار شدیدی توسط انگلیسی ها تربیت شده بود. و امروزه غربی ها از این مسئله استفاده می کند و افراطی گری سنی را به این اسم تعبیر می کنند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح:در شرایط کنونی تا چه حدی شکاف علوی و سنی برجسته شده است؟
شکاف وجود دارد اما مهار شده است.حزب مخالف از این مذهبی پرهیز می کند. و نمی خواهد به شکافهای مذهبی دامن بزند و خود را حزب مذهبی معرفی بکند. و خود را مثلا حزب متمدن مخالف جمهوری ترکیه معرفی می کند. و به مسائل مذهبی و اختلافات مذهبی دامن نمی زند. اختلاف نظر بین اردوغان و آقای قلیچ دار اوغلو بسیار عمیق است. اما به آن حالت مذهبی نمی دهند بلکه حالت حزبی به آن می دهند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح:با توجه به وضعیت موجود تا جه حدی امکان دارد علویان ترکیه در آینده تحت فشار قرار گیرند؟
آنها تحت فشار قرار دارند ولی بعید است که بیشتر از این تحت فشار قرار بگیرند. آنها را مهار میکند . هر چند طبق صحبتهای داود اوغلو آنها فرزندان اصلی ترکیه هستند. اما آنها را مهار می کند واجازه نمی دهند. مگر این که داخل حزبی باشد. مثلا حزب جمهوری خلق اگر قدرتی پیدا بکند که بتواند آنها را وارد صحنه بکند و از آنها استفاده نماید .
