مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
جبهه النصره از آغاز تحولات سوریه اندک اندک بر بازیگری خود در صحنه سوریه افزود اما، این نقش در یک سال گذشته با فراز و فرودهایی روبرو شده است. در این میان برای بررسی نقش کنونی جبهه النصره در بحران سوریه و نوع رابطه آن با بازیگران داخلی و خارجی سوریه گفتگویی با امیر حسین ابراهیم داشته ایم:
واژگان کلیدی: رابطه جبهه النصره با بازیگران داخلی سوریه، جبهه النصره ، سوریه، نقش جبهه النصره در سوریه، رابطه جبهه النصره با بازیگران خارجی سوریه
مرکز بین المللی مطالعات صلح: مهم ترین ویژگیهای انسانی جغرافیایی و غیره کنونی جبهه النصره در سوریه چیست؟
دو موضوع وجود دارد، اول این که جبهه النصره تمام قوای خود را از درون سوریه آورده است. در داعش بخش عمده جنگجویان از ممالک دیگر حتی از غرب و آسیای مرکزی، ترکیه و بوسنی در شبه جزیره بالکان آمده اند. اما اعضای جبهه النصره را اعراب سنی سوریه تشکیل می دهند و حتی کردهایی که گرایش سلفی دارند، در میان اعضای النصره به چشم می خورند. پس این ویژگی انسانی جبهه النصره یک سازمان سوری است و مثل داعش یک سازمان بین المللی نیست. دوم اینکه مناطقی را که جبهه النصره توانسته است بدست بیاورد از خود دولت سوریه تصرف نکرده است و از کنترل ارتش آزاد سوریه در آورده است. یعنی شما ابتدا افسران و سربازان متمرد از ارتش بشار اسد جدا شده اند و چندین منطقه در شمال و غرب و شمال غربی سوریه را تحت کنترل گرفته اند و سپس جبهه النصره این مناطق را تحویل گرفته است. به دلیل این که ارتش آزاد سوریه سلاح در اختیار نداشته است. سلاح های جبهه النصره از ترکیه امده است. ترک ها هم عملا از داعش و هم از جبهه النصره حمایت کردند. اوایل بحران سوریه یعنی در سال های 2012 و 2013 که جبهه النصره به وجود آمد. حمایت ترکیه از آنها خیلی وسیع بود و حتی سلاح هایی که متعلق به نیروی زمینی ارتش ترکیه بوده است، در عملیات های که انجام شد، ازآنها غنمیت گرفتند. این نشان می دهد که ارتش ترکیه مستقیما سلاح در اختیار آنها گذاشته است.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: نقش و نفوذ جبهه النصره در بین مخالفان سوریه، در یک سال گذشته با چه تحولاتی روبرو بوده است؟
اگر مقصود از تحول این بوده باشد، که آنها عنوان چیز بیشتری به عنوان یک سازمان نظامی به دست آورده باشند، در واقع باید گفت هیچ پیشرفت ملموس و خاصی نسبت به یک سال پیش در این گروه حاصل نشده است. آنچه که اتفاق افتاده است، این است که با گسترش فعالیت ISIS)) یا دولت اسلامی عراق و شام، سرمایه گذاری بیشتری روی گروه های اسلامی دیگری ایجاد شده ، تا این گروه ها به خاطر دشمنی با داعش ، داعش را کنترل کنند. این گروه ها در مناطقی از سوریه و عراق و خاصه در سوریه استقرار پیدا کرده اند. از جمله آنها احرار الشام و جبهه النصره است که وابسته به القاعده است. ولی این امکان بوجود آمده است که از این نیروهای اسلامی مخالف داعش (که شاید به لحاظ ایدئولوژیک چندان تفاوتی با خود داعش نداشته باشند بجز اینکه خلیفه آنها را قبول ندارند) برای مهار ISIS استفاده شود. تا جنگ گروه ها بوجود آید، و بلکه نیروهای اسلام گرای سنی سلفی در شمال و شرق سوریه تضعیف شوند. این رویه ای را جهان غرب پیشه کرده است و حتی اسنادی وجود دارد که در طول این مدت سلاح در اختیار جبهه النصره قرار گرفته است. یعنی سعی کرده اند آنها را تقویت کنند تا بلکه آن مهار و توازنی را که تصور می کردند، بوجود بیاید. حالا این اتفاق آن طور که تصور می کردند حادث نشده است؟ به دلیل وجود کردها ، دخالت های وسیع روسیه و این که مواضع جبهه النصره در طول این چهل روز گذشته به شدت زیر آتش بمباران روس هاست و جبهه النصره حتی بیشتر از داعش در پنجاه روز گذشته در شمال سوریه تلفات داده است. در نتیجه می توان گفت موقعیتی که آنها نسبت به حتی یک سال پیش تضعیف هم شده است. به این دلیل که دولت روسیه و ارتش سوریه روی زمین خاصه در منطقه حلب و ادلب علیه آنها عملیات موفقی انجام داده اند و تلفات سنگینی هم از آنها گرفته اند. اما این امید در میان پاره ای از غربی ها و کشورهای غربی جنوب خلیج فارس وجود دارد که حالا که داعش از خط کنترل خارج شده است با نیروهای اسلام گرای سنی دیگر مثل جبهه النصره مهار و توازن داشته است تا تعادل ایجاد کند اما تا به امروز هم توفیقی نداشته اند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: رابطه کنونی جبهه النصره با سایر بازیگران میانه رو و تندرو سلفی و غیره داخلی بحران سوریه چگونه است؟
خط اول جنگ، جبهه النصره با دولت قانونی سوریه یعنی دولت بشار اسد است که غیر قابل معامله است. یعنی آنها می گویند تا ما یک حکومت اسلامی سلفی در دمشق مستقر نکنیم، دست از جهاد بر نمی داریم. در این مسئله ای آنها بر سر آن معامله ای نخواهند کرد. نکته دومی این است که جبهه النصره هیچ تعامل مثبتی با نیروهای میانه رو از جمله ارتش آزاد سوریه (که در یک سال گذشته با این ارتش جنگیده است) تعریف نکرده است و نمی تواند کند. خط سوم جنگ با خود داعش است. جبهه النصره در حوالی رقه با داعش هم درحال جنگ است. دقت داشته باشید دستگاه های ایدئولوژیک این دو سازمان تفاوت چندانی با هم نمی کند. منتها النصره هژمونی داعش را به رسمیت نمی شناسند. بنابراین در خطوط مرزی خود درحال جنگند. پس جبهه النصره یک سازمانی است، اسلام گرا به مفهومی که القاعده است، اسلام سنی سلفی و وهابی است، که به دنبال اجرای احکام شرع است ولی نه توسط داعش. پس با همه دشمن است. هم با اسد ،ارتش آزاد سوریه و نیروی میانه رو است و حتی با اخوان المسلمین سوریه و داعش را که خلیفه است را واجد مشروعیت نمی داند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: نوع رابطه کنونی جبهه النصره و بازیگران خارجی منطقه ای چگونه است؟
رابطه بسیار مطلوب با ترکیه و رابطه بسیار مطلوب با دولت فرانسه قبل از حوادث پاریس وجود داشت. حتی گاهی اوقات سلاح هم از دولت فرانسه دریافت می کردند. ضرب المثلی در زبان لاتین است که بشر ضد بشر است. جنگ را آنها را درست می کنند. به طوریکه النصره و داعش با هم بجنگنند و بتوانند همدیگر را تضعیف کنند. اما این اتفاق نیفتاد. چون داعش توانسته است جنگجویان فراوانی از اقصی نقاط عالم به سوریه بیاورد و دولت ترکیه هم روی داعش بیشتر حساب باز کرده است تا روی جبهه النصره پس النصره روی زمین توفیق چندانی نتوانسته اند به دست اورند. ولی رابطه حسنه با ترکیه و قطر هم چنان ادامه دارد. رابطه شان با عربستان سعودی چندان خوب نیست. چون عربستان سعودی سعی می کند به خاطر بحران های داخلی و احتمال امکان عملیات درخاک خود از این گروه ها فاصله بگیرند. جهان غرب هم این گروه ها را در لیست گروه های تروریستی خود می داند، اما عملا کاری انجام نمی دهد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: آینده نقش جبهه النصره در آینده به چه عواملی وابسته است؟
مشخصا اعراب سنی سوریه چقدر حاضر باشند، در جنگ با اسد تلفات دهند. اگر اخوان المسلمین و سازمان های سنی میانه رو حاضر باشند، سلاح را زمین بگذارند؛ جبهه النصره هم حضور خارجی نخواهد داشت.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: درچه صورتی ممکن است جایگاه جبهه النصره تقویت شود؟
در صورتی اعراب سنی سوریه احساس کنند، که عربستان سعودی مصمم به سرنگونی است. امروز بیش از هر زمان دیگر در طول این پنج سال گذشته این افق تیره به نظر می آید. حتی دولت فرانسه هم اعلام کرد، دیگر برایشان مسئله رفتن اسد در کانون نیست. با این اوصاف اعراب سنی سوریه ممکن است دیگر آن حمایت سابق را از جبهه النصره نداشته باشند. آنهایی که رادیکالیزه شدند به سمت داعش بروند و آنهایی هم که میانه رو هستند، خاک سوریه را ترک کنند و آواره جاده های اروپا شوند.
