عاشق حسین طوری
کارشناس مسائل افغانستان
مرکز بین المللی مطالعات صلح -IPSC
گذشته رابطه چین با طالبان
طالبان حتی در مدت 5 سال حاکمیت در کابل رابطه خوبی با چین داشتند. پس از اشغال افغانستان توسط آمریکاییها، زمانی که آمریکاییها اعلام کردند، می خواهند زمان طولانی بمانند. چین رابطه خود را با افغانستان افزایش و گسترش دادند. در سیزده سال گذشته چین از هر جنبه ، حتی تسلیحاتی هم به طالبان کمک کرد. حتی در سیزده سال گذشته، طالبان سلاح ها و موشک هایی داشتند و چین هم مالی و تسلیحاتی به طالبان کمک کردند.
واژگان کلیدی: رابطه چین با طالبان ، رابطه چین با کابل، چین، طالبان ، کابل
رابطه کنونی چین با طالبان
تا جایی که با بعضی از مسئولین طالبان در تماس بوده ایم (با سخنگوی طالبان، ذبیح الله مجاهد ) ایشان ملاقات اخیر هیئت دو نفره طالبان با چین را تایید کردند. در این سفر طالبان مواضع خود را با مقامات چین در قبال پروسه صلح و اینکه اگر نیروی خارجی در منطقه باشد، به جنگ خود ادامه می دهیم در میان گذاشت. در واقع باید دانست که آمریکا در مناطق مسلمان نشین سینگ کیانگ، اویغور،شیطنت کرده و مشکلاتی برای چین ایجاد می کنند. بنابراین چین به دنبال این است که مسائل افغانستان یا پاکستان از طریق مذاکرات حل و فصل کند، تا اقتصاد رونق پیدا کند و مردم در افغانستان و پاکستان جلب طالبان و گروه های تکفیری نشوند. از همین منظر چین از یک سو سعی می کنند، طالبان را از افراط بیرون کشند و از سوی دیگر مواضع نزدیکی با طالبان دارند. گذشته از این اشرف غنی احمد زی از آمریکا ناامید شده است، و بر این نظر است آمریکا به دنبال صلح نیست. غنی در این دوره سفری به چین کرد تا طالبان را برای ورود به پروسه مذاکرات تشویق کند. البته آقای اشرف غنی مثل کرزای موضوع را رسانه ای نمی کند و رابطه ی مخفی با طالبان برقرار می کند. کرزی با این کار باعث می شد طالبان عقب کشند. درراستای همین تلاش ها، سفر به چین صورت گرفت و الان چین بهترین رابطه را با طالبان حتی بهتر از پاکستان دارد.
حامیان رابطه چین با طالبان در داخل و خارج افغانستان
پاکستان از حامیان این رابطه، است. ایمل فیضی سخنگوی سابق حامد کرزی، اخیرا صحبتی در رابطه با سفرهای طالبان به چین داشت. (این سفر نخستین سفر نبوده، قبلا نیز چنین سفرهایی داشته است. این سفرها با هماهنگی ISI پاکستان صورت گرفته است و ریاست این هیئت را مقامات ISI برعهده داشته است.) در واقع چین و پاکستان با یکدیگر رابطه ی استراتژیک دارند. حکومت فعلی افغانستان خواهان این هست، که از نفوذ چین بر پاکستان استفاده و پاکستان را قانع کند، تا طالبان را وادار و تشویق کنند.
در همین راستا حامد کرزای رئیس جمهور سابق افغانستان گفته است، کلید جنگ و صلح در افغانستان در دست پاکستان و آمریکا است و تازمانی که این دو کشور نخواهند صلح ایجاد نمی آید. در این بین اگر چین بخواهد از نفوذ خود بر پاکستان استفاده کند بدون نظر امریکا صلح ایجاد نخواهد شد. تیم کرزی معتقد هست که آمریکا نمی خواهد طالبان با دولت افغانستان صلح کند. یعنی تیم کرزی بر این نظر است که آمریکا خواهان ادامه ی جنگ در افغانستان (جنگ بین افغانها وجود داشته باشد، تا بتوانند، برای ادامه حضورشان توجیهی داشته باشند. ) است. در همین راستا اکنون به بهانه آموزش و کمک هوایی به نیروهای افغانستان در افغانستان سیزده هزار نفر نظامی حضور دارند. در مقابل چین بیشتر به دنبال صلح است. البته روسیه هم به دنبال این است، که جنگ در افغانستان متوقف شود. چون روسیه نگران است. روسیه و چین می داند که آمریکا قصدش این است که بعد از سیزده سال جنگ را به آسیا میانه و مناطق مسلمان نشین چین بکشاند.
جناح های داخلی دولت افغانستان یعنی جناح اشرف غنی و عبدالله و میانجیگری چین
جناح کنونی دولت بعد از حدود بیش از سه ماه هنوز نتوانسته اند کابینه را تشکیل دهند. البته بار دیگر آقای اشرف غنی وعده کرده است، کابینه را اعلام می کند. اما این دو جناح اختلافات زیادی دارند. تیم اشرف غنی معتقد است، که باید با طالبان صحبت شود و طالبان را مخالفان سیاسی نیز قلمداد می کنند و می گویند باید آنها را برگردانیم و با آنها مذاکره کنیم، ولی تیم آقای عبدالله عبدالله (که از اقوام هزاره و تاجیک هستند) بر این نظرند ، که ابتدا باید طالبان را در صحنه نظامی تضعیف و سپس با آنها مذاکره کنیم. یعنی تا زمانی که طالبان تضعیف نشده و در موضع قدرت هست، نمی توان با آنها مذاکره کرد. البته در تیم اشرف غنی ژنرال دوستم یا معاون اول اشرف غنی به دنبال این است، تا طالبان را از مناطق شمال پاکسازی و لشکری بر علیه طالبان بفرستد. آنها طالبان را در آینده خطرناک می دانند و معتقدند که ممکن است، در آینده داعش نیز نفوذ کند. هر چند سخنگوی طالبان در رابطه با داعش به من گفت: ما همچنان که علیه آمریکا می جنگیم، نمی پذیریم گروه دیگری در افغانستان حضور پیدا کند و در مقابلش می ایستیم. حتی اگر داعش باشد.
آینده حضور و نفوذ چین در افغاستان
اگر به سیزده سال گذشته نگاه کنیم، چین بیشترین بهره را چین را برده است. آمریکا فقط هزینه مالی و جانی زیادی کرده و تلفات داده است. اما چین، هیچ تلفاتی نداشته است و هیچ نیروی نظامی نداشته است. چین درعین حال با طالبان هم رابطه داشت و از سوی طالبان هم تهدیدی نداشته است. هم اکنون چین، معدن مس در شرق افغانستان را استخراج می کند و در پروژه های دیگری با دولت افغانستان پیمان می بندد. یعنی چین هم با طالبان و هم با دولت افغانستان رابطه خوبی دارد. در واقع چین به دنبال این است، که در پروژه های در افغانستان و پاکستان سرمایه گذاریهای بزرگی صورت دهد تا مردم جذب کار شوند و دست از افراط و تروریزم بردارند. اما آمریکاییها نمی گذارند. در حقیقت افغانستان صحنه جنگ آمریکا ، چین و روسیه شده است. اکنون روسیه نگران است. چرا که آمریکا قصد دارد جنگ را به آسیای میانه کشاند. در این بین افغانستان صحنه جنگ قدرت های منطقه ای و جهانی است. در این بین طالبان هم از سوی پاکستان و هم از سوی آمریکا ابزار است. چین هم به نوعی وارد این بازی شده است اما از طریق اقتصادی عمل می کند و در سیزده سال گذشته هم کمک های نظامی به طالبان داشته است. چین در بین مردم نیز چین وجهه ی خوبی دارد. حتی در بین دولتمردان نیز به چین دیده ی مثبت نگاه می کنند. طالبان هم به چین اعتماد زیادی دارند و تا این حد به پاکستان اعتماد ندارد.
