گفتگو با دكتر حسين آجرلو
مرکز بین المللی مطالعات صلح
در چند هفته ماه گذشته به نظر میرسد دولت ترامپ اقدام‌های خود در یمن را آغاز کرد و یک ناو جنگی به آبهای یمن فرستاده و اکنون در حال ارزیابی اقدام‌های سخت تر برای کمک به نیروهای متحد خود در یمن است. گفتگوی زیر برای بررسی علل و نوع مخالفت جريان هاي يمني به دخالت امريكا در يمن است.
واژگان کلیدی: علل ، جريان هاي يمني، دخالت امريكا در يمن، ترامپ، یمن
مرکز بین المللی مطالعات صلح: نگاه ها و مواضع جريان هاي يمني به حضور دخالت غير مستقيم امريكا در يمن به چند دسته تقسيم ميشود؟
در مورد نظر احزاب و گروه های یمنی در قبال دخالت های اخیر ایالات متحده آمریکا در مورد یمن، باید گفت که عموما احزابی که در یمن دارای عقبه فکری و مردمی هستند، عمدتا طرفدار دخالت های ایالات متحده آمریکا نیستند. تنها چند حزب کوچک هستند که عقبه خاصی ندارند و در برخی سازمان ها فعال می باشند، طرفدار ایالات متحده هستند. احزاب فعال همچون حزب موتمر شرقی به دو جناح هادی و علی عبدالله صالح تقسیم شده است، کلیت حزب به دلیل گرایش های چپ گرایانه با دخالت ایالات متحده آمریکا در یمن مخالف است، اما جناح هادی به دلیل این که به دنبال شکست دادن جریان انصار الله و تسلط بر کل حزب موتمر (که بخشی از آن در صنعا زیر مجموعه آقای علی عبدالله صالح قرار گرفته است) با قدرت یافتن مجدد موافق است. اما جناح آقای علی عبدالله صالح، به شدت با این مسئله مخالف است و بارها هم اعلام کرده است که موضوع یمن باید توسط خود یمنی ها حل شود. از ابتدای بحران یمن و تحولات یمن نیز همواره بر نقش مخرب آمریکا تاکید کرده است. حزب بعدی در یمن وجود دارد، گروه انصار الله است. این گروه به دلیل وابستگی ایدئولوژیک به جریان مقاومت و نوع تفکرات شیعی قالب بر این حزب، عموما با هر گونه دخالت خارجی در این کشور مخالف است و حتی با دخالت عربستان سعودی در این کشور نیز مخالف است و دلیل آن هم این است که به دنبال احیا و ایجاد یک کشور مستقل یمنی است که به دور از دخالت های خارجی باشد. این حزب، اکنون در تحولات یمن به عنوان بخش مهمی از گروه های یمنی هستند که با جناح علی عبدالله صالح به عنوان دو متحد اصلی هستند که به دنبال آزادسازی حزب وحدت ملی و آزادسازی مناطق از دست نیروهای عربستان سعودی و همچنین گروه القاعده هستند. اما جریان مهم بعدی در این میان حزب اصلاح است. این حزب دارای افکار یمنی است و مانند اکثر احزاب یمنی، به شدت مخالف حضور آمریکا در یمن است و به دلیل ذات اسلام گرایانه خود با دخالت های کشورهای غربی در یمن مخالف هستند، اما به دلیل این که اکنون در جناح هادی قرار گرفته است، به گونه ای به دنبال ایجاد موازنه قوا با نیروهای یمنی است که آن نیز مانند جریان هادی در حزب موتمر تا این حد که آمریکا بتواند از آن ها برای دستیابی به صنعا کمک کند تا بتوانند قدرت را در یمن به دست گیرند، موافق هستند. اما به نظر می رسد که بیشتر از این به دلیل ایدئولوژی حاکم بر این گروه ها حاضر به دخالت بیشتر نیستند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: جريان هاي چنوبي ها چه نگاهي به حضور و دخالت مستقيم امريكا در يمن دارند؟
در این میان چند گروه جنوبی داریم که حزب حراک جنوبی و حزب اشتراکی یمنی است که به عنوان گروه های با گرایشات چپ شناخته شده اند و سران آن سابقه ضد امپریالیستی آمریکا را دارند. اگرچه هم اکنون در ائتلاف با جریان هادی و جریان وابسته به ریاض هستند، اما این گروه ها ذاتا دخالت های آمریکا را برای یمن مضر می دانند و بارها نیز بر این مسئله تاکید کرده اند، که دخالت های خارجی باعث بدتر شدن موضوع می شود و اخیرا شاهد این بودیم که حزب سوسیالیست یا حزب اشتراکی یمن با مقامات ریاض اختلافاتی داشته است که محور اکثر این اختلافات هم حضور و دخالت خارجی در یمن بوده است. به طور کلی، احزاب جنوبی موافق این دخالت ها نیستند، اما به این دلیل که برخی از این گروه ها در جریان های ریاض واقع شده اند، به گونه ای به منظور توازن قوا با این دخالت ها موافق هستند. اما تحرک خاصی را از این گروه ها در قبال دخالت های آمریکا مشاهده نمی کنیم.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: مهمترین مخالف حضور امریکا در یمن چه گروهی است؟
مهم ترین گروهی که اکنون مخالف این دخالت هاست و بارها اعلام کرده است که با هر گونه حضور آمریکا در ارتبا با مسائل یمن مخالفت خواهد کرد، جریان انصارالله است. این جریان با حضور نیروهای آمریکایی حتی در اطراف آب های یمن مخالف است و بارها به تاسیسات آمریکایی در مناطق آب های ساحلی یمن ضرباتی را وارد کرده است.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: عوامل و بسترهاي حضور دخالت امريكا در يمن افزايش يافته و يا كاهش داشته است؟
می توان این طور نتیجه گیری کرد که عموما یمنی ها مخالف حضور بیگانگان در یمن هستند و تاکنون هیچ گونه دخالت خارجی در یمن با پیروزی همراه نبوده است. به خصوص که این حضور، حضور یک عنصر بیگانه باشد. یمن تنها کشوری است که تحت هیچ گونه استعمار خارجی نبوده است و برای خود استقلال تاریخی دارد. استقلال تاریخی یمن به دلیل همین ویژگی ها به وجود آمده است. به نظر می رسد که دخالت های ایالات متحده آمریکا در وضعیت یمن بیشتر این شود و حضور نظامی بیشتری داشته باشد، منجر به اتحاد بیشتر قوای یمنی در موضوعات ضد آمریکایی خواهیم بود. شاکله گروه های یمنی، گروه های ملی گرا در جناح چپ و گروه های اسلام گرا، دسته دیگری از گروه ها هیچ کدام از این ها موافق حضور نیروهای خرجی در یمن نیستند و این موضوع را در طول جنگ های داخلی ثابت کرده اند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: پيامدها و تاثيرات احتمال حضور دخالت امريكا در يمن چيست؟
هرچقدر که ایالات متحده آمریکا بیشتر وارد این بحران شود، مورد مخالفت احزاب مختلف در یمن خواهد بود. به نظر می رسد که سعودی ها این موضوع را درک کرده اند و همواره از ایالات متحده آمریکا خواسته اند که یک حضور نامحسوس داشته باشد و عربستان سعودی ماموریت های محوله را با برخی از کشورهای حوزه خلیج فارس به خصوص امارات متحده اجرا می کنند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: آينده حضورو دخالت مستقيم و غير مستقيم و نظامي امريكا در يمن به چه عواملي وابسته است و چگونه است؟
در مورد اینکه آیا ایالات متحده آمریکا در راهبردهای جدید خود به دنبال دخالت های بیشتر در یمن است، باید گفت که دخالت آمریکایی ها به نوعی جلوگیری از نفوذ بیشتر ایران است. آمریکایی ها به خصوص بعد از به قدرت رسیدن آقای ترامپ به دنبال این هستند که به متحدین خود نشان دهند که خواهان کاهش نفوذ جمهوری اسلامی ایران هستیم. یکی از موضوعاتی که آقای ترامپ مورد توجه خود قرار داده است، جلوگیری از نفوذ ایران در شبه جزیره عربستان است و ما به احتمال زیاد بیشتر از دخالت های ایالات متحده آمریکا در یمن خواهیم شنید. اما هر چقدر حضور آمریکایی ها در یمن بیشتر شود، باعث اتحاد بیشتر احزاب یمنی خواهد شد و جمهوری اسلامی ایران نیز باید در این راه سعی کند با مذاکره با گروه های مختلف یمنی در جهت حفظ اتحاد ملی بیشتر، زمینه را برای از بین رفتن توسعه طلبی و قدرت طلبی عربستان در یمن کاهش دهد و بتواند مانع از حضور بیشتر آمریکا در منطقه شود.
