مركز بين المللي مطالعات صلح-IPSC
به دنبال تحولات اخیر یمن و افتادن پایتخت این کشور به دست حوثیها، القاعده با تهدید این گروه از اهل سنت یمن خواست تا علیه آنها سلاح به دست بگیرند. القاعده همچنین از اهل تسنن یمن خواست تا “تجربه عراق” را تکرار نکنند و علیه حوثیها اسلحه به دست بگیرند. همچنین عبدربه منصور هادی، رئیس جمهوری یمن نسبت به خطر جنگ داخلی در کشور هشدار داد و نیروهای خارجی را به تلاش برای شکست طرح انتقال سیاسی متهم کرد. به همین منظور برای بررسی بیشتر رویکرد گروه های داخلی و بازیگران خارجی به تحولات یمن گفتگویی با دكترمحمد صالح صدقيان داشته ایم:
واژگان كليدي: رخدادهای سیاسی یمن، رخدادهای یمن؛ انصاراله، سیاست یمن، ربه منصور، گروه های داخلی یمن، بازیگران خارجی یمن
مركز بين المللي مطالعات صلح: نقش ارتش در تحولات اخیر یمن چه بوده است؟
پس از دو سال تحولات یمن ارتش یمنی که قبلا قوی بود وجود ندارد. یکی از خواسته ای انصار اله این بود که دنبال ارتش قوی هستیم. اکنون ارتش یمن ارتشی ضعیفی و تفکیکی شده است.یعنی ارتشی واحد در یمن که هدف مخصوص به خود و عقیده ویژه داشته باشد وجود ندارد. حتی در تحولات اخیر صنعا هم ارتش به دو بخش تقسیم شد و بخشی از ارتش با انقلابیان همراه شد. متاسفانه ارتش قوی اکنون وجود ندارد . من احساس میکنم انصار اله با جنبش الحراک الجنوبی و طرفدارن علی عبداله صالح به دنبال ارتش قوی و محکم هستند که جلو کشورهای همسایه و دشمنان داخلی بایستد و وضعیت را کنترل کند.
مركز بين المللي مطالعات صلح : نگاه جریان های سلفی و تندرو و القاعده ای نسبت به حضور انصاراله در ساختار سیاسی یمن چیست؟
قطعا جریان های تندرو بر ضد انصار اله هستند و کلا شیعه زیدیه را مرتد و و واجب القتل می دانند اما خوشبختانه القاعده و گروه های تفکیری در جنوب یمن حاضر هستند. در حالتی که حوثیها در شمال یمن حضور دارند. بین این نیرو فاصل بسیاری وجود دارد. در واقع قبلا صنعا در دست علی عبداله صالح و عدن هم در دست الحراک الجنوبی و جنوب عدن و مناطقی که به دریا متصل میشود القاعده در آن مستقر است . یعنی فاصله بین القاعده و صنعا و حوثیها زیاد است اما اگر اراده بین المللی وجود داشت و یا امریکا و عربستان دخالت کند القاعده می تواند خطری مهم تر برای آینده یمن باشد . چنانچه آنها اکنون نیز خطری جدی برای سوریه، عراق و لبنان و نیروهای انقلابی و حرکت های انقلابی هستند. در این بین یمن هم مستثنی نیست. اما باید دید اینها تحریک میشود به سمت صنعا خواهند آمد یا نه. به نگاه من این امر بعید است چرا که پایگاه هایی خوبی در مرکز و شمال ندارند.
مركز بين المللي مطالعات صلح : در شرایط کنونی تا چه میزانی تاکتیک ها و راهبردهای گروه ها و جدایی خواهان جنوبی با انصاراله همسان است؟
در واقع هر چند نمی توان به الحراک الجنوبی عنوان جدایی خواه داد. چرا که بعد از ملحق شدن به یمن آنها اکنون متوجه شده اند که جدا شدن از یمن به نفع آنان نیست . یعنی به نفع آنان است که در یمن واحد حضور داشته باشند و در حکومت شریک باشند. اکنون نیز با علی عبداله صالح بر ضد حکومت جدیدی و بر ضد طرح کشورهای خلیج فارسی حرکت کردند. از نظر سیاسی جدایی جنوب مرحله ای است که تجربه شده است و اکنون نیز از نظر سیاسی اجتماعی و اقتصادی نیز به دنبال جدایی از یمن باشند. اما باید توجه داشت که خواسته های آنان در دولت واحدی باشد و در اداره یمن شریک باشند.
مركز بين المللي مطالعات صلح : بازیگران منطقه ای و عربی چه نگاهی به تحولات یمن دارند.؟
اکنون دو بازیگر در یمن داریم که عربستان و قطر هست. بقیه کشورهای عربی دارای مشکلات خود هستند. قبلا در یمن عربستان، عمان، مصر، لیبی، عراق و سوریه دخالت و نفوذ قوی داشتند. اما عراق و سوریه و مصر دارای مشکلات داخلی هستند و در مسائل یمن هم دخالتی نداشته اند. یعنی مشکلات کشورهای عربی بسیار زیاد است. در این بین عربستان و قطر اکنون نیز دخالت هایی در یمن دارند. یمن برای عربستان مهم است و قطر هم نه در یمن بلکه در بسیاری از کشورهای دیگر هم بازیگری میکند. قطر از راه پول ها دخالت میکند. در یک سال اخیر و از زمانی که امیر قطر تغییر کرد و امیر تمیم به قدرت رسید تا حدی نقش قطر در یمن تغییر کرده و کم رنگ شده است و بازیگری اصلی عربستان است. در این حال عربستان بعید است عربستان به دنبال تحول جدیدی در یمن باشد چرا که بعید است بتواند وضعیت را به عقب برگرداند. اکنون عربستان باید به جلو حرکت کند چنانچه عربستان در ده روز گذشته مجبور به نگاه واقع بینانه است و نمیتواند به این نکته توجه نکند که با حوثیها کنار بیاید و اینان تروریست هستند.
مركز بين المللي مطالعات صلح : کشور مصر چه نگاهی به تحولات یمن دارد ؟
مصر با عربستان دارای هم سویه های نزدیکی ست یعنی مصر سیسی با عربستان دارای نزدیکی هایی است و سیسی هم از نظر اقتصادی و سیاسی روابط خوبی با ریاض دارد و سیسی کاری در یمن نخواهد کرد. مگر اینکه با عربستان هماهنگ باشد. اما سیسی با قطر در مورد اخوان المسلین مشکل دارد. من فکر میکنم اگر مصر بخواهد در یمن دخالت کند از راه هماهنگی با عربستان است.اما باید توجه داشت که عربستان نیز بعید است به دنبال بازگرداندن وضعیت یمن به گذشته باشد به نظر میرسد یمن تسلیم شده است.
مركز بين المللي مطالعات صلح : در اتحادیه عرب چه کشورهای از وضعیت کنونی یمن استقبال کرده است؟
نقش اتحادیه عرب بعد از سال 2003 شیرازه نظام عربی هم منحل شد. چرا که یکی از اضلاع مهم این رژیم مهم عربی صدام بود. بعد از 2003 هم تاکنون نیز نقشی برای اتحادیه عربی متصور نبوده است. عمر موسی هم به عنوان دبیر کل فعال بود اما اتحادیه عرب خود فعال نبود. در دو سال گذشته با توجه به تحولات سوریه اتحادیه عرب اندکی به جلو رفت و فعال شد اما این فعالیت با پول قطر بود. چنانچه اتحادیه عرب حتی در مساله کنفرانس ژنو دو نقشی نداشت.
مركز بين المللي مطالعات صلح : بازیگران عمده بین الملی چه نگاهی به تحولات یمن دارند؟
روسیه هم با علی عبداله صالح و هم با جنوب یمن ارتباط هایی داشت. اکنون نیز در نقشه کشورهای خلیج فارس امریکا و انگلیس دخالت هایی داشته اند. اما در ده روز اخیر واکنش قوی از سوی امریکا و انگلیس در یمن وجود نداشته است. به گونه ای که امریکا و انگلیس هم از توافق بین هادی منصور و حوثی های یمن حمایت کرده اند.در این بین بازی چین در منطقه در پشت روسیه است .یعنی چین در منطقه محتاط است یعنی هم نمیخواهد امریکا در منطقه حضور داشته باشد و هم نمیخواهد هم در تقابل با امریکا هم باشد. این بازی پنجاه پنجاه است یعنی یک گام با غرب به جلو میرود دو گام با روسها به جلو می رود.
